هورنیوز – «درب» سیاست برای اصلاح طلبان همیشه روی یک پاشنه نچرخیده و نمی چرخد، به همین دلیل است که اصلاح طلبان روزی دست در دست اعتدالیون با ائتلاف جانانه، پل های قدرت را با سرعت طی کرده و بعد از سال ها سکوت، بار دیگر به کرسی قدرت می رسند و روزی هم برای برافراشتن پرچم یکدست اصلاح طلبانه بر سر در اردوگاهشان، عزم خود را جزم می کنند.
گویی مقتضیات زمانه که مهم ترین متغیر در مسیر تصمیم گیری های سیاسی است اینبار روی دیگرش را در جریان اصلاحات نشان داده است. آنها که چند صباحی پیش به دلیل تأیید نشدن ژنرال‌هایشان در انتخابات مجلس دهم، گزینه ائتلاف با اعتدالی‌ها و طرفداران دولت را انتخاب کرده بودند و روزگاری هم به دلیل نداشتن چهره رأی آور و مقبول، پشت حسن روحانی به عنوان گزینه اعتدالی قرار گرفتند حال گویی تصمیم شان را بر قراری دیگر گذاشته اند.
با وجود اینکه برخی تحلیل ها از احتمال ادامه ائتلاف میان اصلاح طلبان و اعتدالی‌ها برای انتخابات ۱۴۰۰ حکایت می کنند اما در مورد انتخابات مجلس یازدهم، اصلاح طلبان ساز جدیدی را کوک کرده اند و گویا قرار است شاهد تک نوازی اصلاح طلبی در سال ۹۸ باشیم.
«پیش بینی من این است که ما در انتخابات سال ۹۸ هم با پرچم اصلاح طلبانه وارد می‌شویم یعنی ائتلاف نمی‌کنیم. اندازه کافی هم نیرو داریم و با تعاملی که با شورای نگهبان داریم و با تغییر نگرشی که در برخی از نهادهای حاکمیتی نسبت به جریان اصلاحات به وجود آمده است انشاالله به این نتیجه برسیم که تأیید صلاحیت‌ها روند عادی و قانونی را طی کند و همانند انتخابات شوراها با تورم نیرو مواجه باشیم.» عارف با گفتن این جملات آب پاکی را بر دست آنهایی که با لیست امید به مجلس آمدند، اما کم کم سفره خود را از اصلاح طلبان جدا کردند، ریخت.
*اولین ثمره ائتلاف؛ قدرت
از سال ۸۴ تا ۹۲، هشت سال برای اصلاح طلبانی که خارج از گود سیاست مانده بودند، زمان کمی نبود. این هشت سال به همان میزان که موجب شد تا اصولگرایان دچار غرور سیاسی شوند، به سیاستمداران چپ فرصت داد تا تمام راه حل‌ها برون رفت از این سکون سیاسی را عاقلانه واکاوی کنند.
ائتلاف برای اصلاح طلبان استراتژی جدیدی بود که با پیگیری جدی کارگزارانی ها در دستور کار قرار گرفت. مهره‌های شطرنج در جای مناسب قرار گرفتند. اولین مهره حرکت کرد و اولین هدف اصلاح طلبان به ثمر رسید؛ پاستور از «آنِ» یار مشترک اعتدالی و اصلاح طلب شد؛ حسن روحانی.
مجلس دهم و همچنین مجلس خبرگان رهبری نیز اهدافی بودند که باز با تکیه بر حرکت مهره‌های مشترک اعتدالی-اصلاح طلبی به واقعیت تبدیل شدند. اردوگاه چپ، آهسته و مستمر فاصله اش را با کرسی‌های قدرت کم کرد و حتی در شورای شهر تهران و شهرهای بزرگی همچون مشهد این لیست یکدست اصلاح طلبانه بود که جواز ورود یافت.اما چه عواملی موجب تجدید نظر اصلاح طلبان در یارکشی سیاسی شده است؟
*بدعهدی امیدی ها کام اصلاح طلبان را تلخ کرد
هر چند شروع مجلس دهم برای اصلاح طلبان با لیست امید، پربار و پیروزمندانه بود، اما گذر زمان، آن روی سکه این پیروزی را به آنها نشان داد.
لیست امید که به دلیل رد صلاحیت‌های گسترده اصلاح طلبان، برای ورود به انتخابات، دست یاری اعتدالیون و چهره‌های مستقل را رد نکرده بود پس از پیروزی شیرین در انتخابات مجلس دهم، با تلخی «پشت پاخوردن» از سوی برخی از اعضایش مواجه شد.
انتخابات هیئت رئیسه مجلس که آیینه تمام نمایی از وزنه اصولگرایان و اصلاح طلبان در مجلس بود، به دلیل تغییر رنگ برخی از اعضای فراکسیون امید، بیشترین برگ برنده را نصیب اصولگرایان کرد.
اما بداقبالی اهالی لیست امید و همراه نشدن اعضای فراکسیون با یکدیگر، در انتخاب رئیس مجلس و هیئت رئیسه خلاصه نشد، حتی اهالی اصلاح طلب مجلس در میدان انتخابات کمیسیون‌ها، بازی را به رقیب واگذار کردند. این شکست‌های مستمر تا جایی پیش رفت که محمدرضا عارف در قامت رئیس فراکسیون امید، از پشت پرده این شکست‌ها سخن گفت:« اگر برخی کم لطفی‌ها از جانب کسانی که در ائتلاف امید بودند، صورت نمی‌گرفت، بهتر به هدف خود می‌رسیدیم و به همین دلیل گلایه‌های جدی در این خصوص وجود دارد.»
البته این اولین و آخرین گلایه عارف از یاران نیمه راه نبود، چه آنکه هنوز بعد از گذشت بیش از یکسال از مجلس دهم، زمانی که قرار است عارف از انتخابات بعدی و راهبردهای اصلاح طلبان سخن بگوید، گریزی به جداشدگان لیست امید می‌زند:« ائتلافی که انجام شد بیشتر ائتلاف اصلاح طلبان و حامیان دولت بود.لیست امید شکل گرفت و متاسفانه قبل از شروع مجلس و بعد از آن، در ماه‌های اول یک تعداد از افرادی که با این نگاه در لیست امید قرار داده بودیم در فراکسیون امید حضور پیدا نکردند و متاسفانه حتی بعضاً رو در روی فراکسیون امید هم قرار گرفتند یعنی احساس عمومی دوستان شورای عالی سیاست گذاری این بود که طرح ائتلاف را مطرح نکنیم و نمی‌توانیم با این نگاه مکانیزم ائتلافی پاسخگوی مردم باشیم. ما یک برنامه در انتخابات ۹۴ ارائه کردیم که مطالبات مردم بود و الان این تعهد ما نسبت به مردم است و مردم نمی‌گویند چند درصد از این لیست امید با شما هستند یا نه بلکه مردم در سال ۹۸ از ما سؤال می‌کنند که برای این برنامه چه کردید و ما باید جواب دهیم.»
در واقع تجربه «یاران نیمه راه لیست امید» در مجلس، آن قدر به کام اصلاح طلبان تلخ آمده که هراس از تکرار این تجربه، آنها را به فکر انتخاب راهی دیگر یعنی تکیه بر لیست یکدست اصلاح طلب -همچون شورای شهر تهران- انداخته است.
هراس ها پایان یافته است
در واقع چند عامل بعد از سال ۹۲ موجب شده است تا اصلاح طلبان برای انتخابات سال ۹۸ خود را بی نیاز از ائتلاف بدانند. خاطره تلخ بدعهدی‌های از یک سو و دستیابی به قدرت و از بین رفتن هراس رد صلاحیت‌ها از سوی دیگر باعث شد تا آنها برای دستیابی به قدرت خود را بی نیاز از شریک بدانند، شراکتی که از سال ۹۲ همچون مهره‌ای شانس در دستان اصلاح طلبان قرار گرفت و گویا قرار است در سال ۹۸ جایش را به مهره شانس جدیدی بدهد.
