به گزارش هورنیوز ؛ دوشنبه هفته جاری، پایگاه خبری تحلیلی هورنیوز در گزارشی اختصاصی با عنوان «ساز ناکوک صنعت نیشکر در ضرب آهنگ توسعه استان»، به بررسی صنعت بزرگ و دیرینه نیشکر در استان خوزستان پرداخت.

در این گزارش سعی شد تا با استناد به اظهارات مسئولان استان، به مشکلات تشدید بیکاری، آلودگی محیط زیست و همچنین مطالبه حقوق کارگران نیشکر پرداخته شود.

برای مشاهده گزارش اینجا کلیک کنید

در همین راستا، روابط عمومی شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی استان خوزستان جوابیه ای با امضای «حسین محمد زاده – مدیر روابط عمومی» برای تحریریه هورنیوز ارسال کرده است که در ادامه، عیناً منتشر می شود:

بسمه تعالی

سردبیر محترم پایگاه خبری هورنیوز

با سلام

احتراماً، پیرو درج مطلبی تحت عنوان ” ساز ناکوک صنعت نیشکر در ضرب آهنگ توسعه استان” مورخ ۲۵مهرماه ۱۳۹۵ موضوعاتی در خصوص صنعت نیشکر منتشر شده است که توضیحات ذیل جهت روشن شدن ابعاد این موضوعات و ارائه تصویری دقیق تر از صنعت نیشکر جهت درج در آن پایگاه خبری محترم به حضور ایفاد می‌گردد.

معرفی شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی

در خصوص اجراء طرح توسعه نیشکر به اطلاع می رساند به سبب نیاز کشور به شکر و جلوگیری از واردات آن، در سال ۱۳۶۲ شورای شکر تشکیل و طی مطالعاتی که از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۵ توسط صندوق مطالعات شکر صورت گرفت، ضرورت تاسیس شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و این شرکت در سال ۱۳۶۹ تاسیس و اجرای طرح مطالعاتی مذکور آغاز گشت. بند (هـ) تبصره ۲۹ قانون برنامه اول، وزارت کشاورزی (وقت) را مکلف کرد تا به منظور خودکفایی در تامین شکر مورد نیاز کشور به ایجاد ۷ واحد کشت و صنعت نیشکری به وسعت ۸۴ هزار هکتار خالص کشت نیشکر و احداث کارخانجات شکر، تصفیه شکر، خوراک دام، تخته صنعتی (MDF)  و کارخانجات بیوتکنولوژی مورد نیاز کشور از قبیل خمیر مایه و الکل با ظرفیت مناسب اقدام کند و واضح است خودکفایی در این عرصه های اقتصادی نیاز به هزینه های اولیه دارد که خوشبختانه این شرکت توانسته تمامی طرح های مد نظر سهامداران را به استثناء کارخانه کاغذ (که آن نیز آخرین مراحل عقد قرارداد را می گذراند) به بهره برداری برساند و از لحاظ اقتصادی در مسیر رشد و شکوفایی قرار دهد.

یادآوری می شود ارزش اقتصادی صنعت نیشکر در عرصه ملی تنها به تامین بیش از۴۰درصد شکر تولیدی کشور خلاصه نمی‌شود، بلکه تولید بیش از ۳۳ میلیون لیتر الکل طبی در کشور، ظرفیت تولید ۱۰ هزار تن خمیرمایه، تولید ۱۳۲ هزار متر مکعب MDF و بیش از ۵۰ هزار تن خوراک دام، توسعه نیشکر را بعنوان بزرگترین تولید کننده شکر، الکل و خمیرمایه در کشور قرار می‌دهد.

از طرف دیگر در خصوص جایگاه نیشکر در اقتصاد کشاورزی استان خوزستان نیز باید گفت: از مجموع بالغ بر ۱۴ میلیون تن محصولات زراعی و باغی استان خوزستان (که باعث شده این استان در صدر تولید کنندگان کشاورزی کشور قرار بگیرد) بیش از ۷ میلیون تن آن نیشکر است یعنی نیشکر به تنهایی نیمی از محصولات زراعی استان خوزستان را تشکیل می‌دهد و از سوی دیگر صنعت نیشکر استان خوزستان به اندازه کل تولیدکنندگان چغندر قند در کشور تولید شکر می کند.

لذا با چنین ظرفیتی اگر نگوییم ابعاد اقتصادی صنعت نیشکر در کشور بی نظیر است حداقل کم نظیر می تواند باشد. البته موارد یاد شده به غیر از پتانسیل و ظرفیت‌های صنایع پایین دستی نیشکر است.

در خصوص موارد متعدد عنوان شده در مطلب آن پایگاه خبری توضیحات ذیل لازم به ذکر است:

• در مطلب مذکور صنعت نیشکر به عنوان عوامل تشدید کننده فقر در استان معرفی شده است که اظهار چنین مطلب غیر مستندی بی مهری بزرگی به تلاشگران صنعت خوداتکا و خودکفایی چون نیشکر است، چراکه نقد یک مساله نیازمند دسترسی به آمار دقیق و علمی است در نتیجه کلی گویی و بیان مطالبی فاقد وجاهت علمی نمی توان تصویر دقیقی از یک صنعت ارائه دهد.

سهم اشتغال در شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی در استان خوزستان حدود ۱۸۹۳۱هزار نفر است، که از این تعداد ۹۹٫۶(نود و نه شش دهم) درصد آن را نیروهای بومی تشکیل می دهند .

از سوی دیگر از مجموع این اشتغال ۶۴۱۹نفر آنها شاغلین روستایی هستند و همچنین شرکت توسعه نیشکر مفتخر است که با توانمند سازی پیمانکاران بومی بخش مهمی از فعالیت های خود را توسط پیمانکاران روستایی انجام می دهد.

• در خصوص اینکه عنوان شده توسعه نیشکر ۱۰۰هزار هکتار از اراضی مردم را گرفته به اطلاع می رساند: در مطالعات اولیه تعیین محل‌های احداث کشت و صنعت‌های شرکت توسعه نیشکر، اراضی که در محدوده اجرای طرح در جنوب خوزستان قرار گرفتند در کلاس ۵ و ۶ خاک‌های زراعی محسوب می‌شدند که عمدتاً اراضی شور و لم یزرع بودند ( با محدودیت‌های شدید برای کشت و کار) و در انتخاب اراضی بین ۳ تا ۱۵ کیلومتر از رودخانه فاصله گرفته شد تا اراضی محدوده‌ی طرح، غالباً از اراضی لم یزرع انتخاب شوند و بیش از ۹۰ درصد این اراضی جزء منابع ملی بودند. لازم به ذکر است که اراضی جنوب خوزستان بدلیل بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی و شور بودن آب، این اراضی اغلب غیر قابل کشت بودند لذا روند مالکیت اراضی بر اساس معیارهای قانونی و در مواردی که مالکیت خصوصی داشته با رضایت کامل طرفین صورت پذیرفته که در این موارد تمامی مستندات قانونی موجود می باشد.

• در خصوص سوزاندن مزارع نیشکر به اطلاع می رساند: همزمان با فصل برداشت نیشکر(که در صد روز کاری) انجام می‌گیرد. رویکرد این شرکت در برداشت نیشکر، در صورت اماکن فنی، همواره برداشت به صورت سبز بوده است، اما در برخی موارد به دلیل رشد قابل توجه مزارع که منجر به ورس‌شدن(خوابیدن) نیشکر می‌گردد به ناچار برداشت به صورت سوخته انجام می‌شود که این امر یک روش معمول در جهان است، اما کارگروه‌های علمی و محیط زیستی در این شرکت ایجاد شده که این مسائل را رصد کند، اما با وجود این که در حال حاضر در سطح جهانی نیز فناوری برای این مسئله وجود ندارد، با این حال کشت و صنعت‌های نیشکری تمام سعی خود را جهت برداشت سبز محصول انجام می‌دهند، اما در مواردی که مجبور به سوزاندن مزارع باشند، سوزاندن تحت پروتکل‌های شدید ایمنی و محیط زیستی صورت می‌پذیرد بطوری که هیچ گونه آسیب‌ ناشی از سوختن مزرعه در مناطق مسکونی و مناطق شهری وجود نداشته باشد و با توجه به فاصله کشت و صنعت‌‌های نیشکری با شهر اهواز و سایر شهرها امکان انتقال دود کنترل شده نا محتمل است، البته تنها در یکی از واحدهای شمالی شرکت امکان انتقال کاه و کلش ناشی از سوختن در شرایط وارونگی غیرقابل پیش‌بینی هوا و در اثر جریان باد به مناطق حاشیه شهر گزارش شده است و در صورت برداشت سوخته این مسئله با کنترل شدید و تحت برنامه محیط زیستی (مدیریت دود) صورت می پذیرد.

• در بخش دیگری از مطلب صنعت نیشکر آلاینده محیط زیست معرفی شده که به استحضار می رساند، مطالعات کارشناسی و محیط زیستی شرکت توسعه نیشکر حدود ده سال قبل از قانونی شدن امر ارزیابی های اثرات زیست محیطی (EIA) صورت پذیرفته و این مطالعات به دلیل نقش آنها در احیای اراضی و وضعیت آب و خاک همواره از اهمیت زیادی برخوردار بوده و با توجه به اینکه بهره برداری از نیشکر همواره با اکوسیستم زنده سر و کار دارد لذا مطالعات زیست محیطی در حوزه نیشکر، مطالعاتی نیستند که یک بار برای همیشه انجام گیرند بنابراین در توسعه نیشکر ترتیبی اتخاذ شده است که بطور مرتب مطالعات محیط زیستی زیر نظر کارگروه محیط زیست شرکت توسعه نیشکر متشکل از کارشناسان محیط زیست و مدیران شرکت و سایر متخصصان پی گیری و روزآوری شود. نتیجه این مطالعات حذف کامل زهاب نیشکر از رودخانه کارون به گونه ای است که در جنوب خوزستان حتی یک قطره زهاب نیشکر هم به کارون وارد نمی شود، ثبت هفت پروژه توسعه نیشکر از ۱۳ پروژه ثبت شده ایران تحت عنوان “مکانیسم توسعه هوای پاک” از سوی سازمان ملل متحد، بهره برداری از ۷ تصفیه خانه مدرن پساب صنعتی، ایجاد سطح سبزی معادل ۵۰۰ هزار هکتار و مبارزه صد در صدی بیولوژیک با مهمترین آفت ساقه خوار نیشکر و حذف کامل مواد شیمیایی در فرآیند این مبارزه بخشی از فعالیت های زیست محیطی شرکت محسوب می شود.

• در مورد ورود پساب به رودخانه کارون گفتنی است حتی یک قطره پساب نیشکر در هیچ منطقه ای توسط کارخانه جات شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی دفع نمی شود بلکه تمامی پساب های نیشکر که از چرخه فعالیت های صنعتی خارج می شوند در هفت تصفیه خانه فاضلاب های صنعتی این شرکت تصفیه شده و مجدداً وارد چرخه آبیاری مزارع و فضای سبز می شود اما اگر منظور انتقال زهاب نیشکر به رودخانه کارون است باید گفت که از بندقیر تا بهمن شیر حتی یک قطره زهاب به رودخانه کارون وارد نمی شود.

اگرچه بخشی از زه آب های نیشکر به تالاب شادگان می ریزد اما اینکار با مجوز اداره محیط زیست استان خوزستان صورت می گیرد و شرکت این آمادگی را دارد که اگر تشخیص داده شود که زه آب کشت و صنعت های این شرکت برای تالاب شادگان خطر محیط زیستی دارد در کمتر از ۴۸ ساعت از ریختن زه آب به تالاب جلوگیری کند، ولی به گفته مسئولان محیط زیست تالاب شادگان زنده به زه آب کشت و صنعت های شرق این شرکت است.

به هرحال باید به این نکته توجه شود که زه آب کشاورزی پیامدهای غیرقابل کنترلی برای اکوسیستم نیستند بخصوص در کشت نیشکر که از روشهای کنترل بیولوژیکی و عمدتاً روش های همخوان با اکوسیستم استفاده می شود. می توان از زه آب ها بهره برداری مناسبی کرد همچنان که راندمان تولید ۴ تن در هکتار گندم با استفاده از زه آب نیشکر نتیجه همین بهره برداری مناسب است و می توان به بهره گیری از شیوه های مناسب علمی و در همکاری با محققان از پیامدهای غیرقابل کنترل به نفع توسعه پایدار و متوازن با در نظر گرفتن شرایط زیست محیطی بهره برد و امید است با همکاری همه محققان و علاقه مندان عرصه کشاورزی با نقد علمی، تنگناها را تبدیل به فرصت کرد تا بتوان منابع ملی همچون آب و شرایط زیست اقلیمی کشور را به بهترین نحو مورد بهره برداری قرار داد.

از طرف دیگر در خصوص طرح ساماندهی زهاب ۳۵۰هزار هکتار از اراضی کشاورزی کل خوزستان که بنا بود با مشارکت شرکت توسعه نیشکر ، سازمان آب و برق خوزستان و وزارت نفت صورت پذیرد، به آگاهی می رساند شرکت توسعه نیشکر تنها شرکتی است که تمامی تعهدات خود در این زمینه را به انجام رسانده و ایستگاه پمپاژی با ظرفیت ده متر مکعب در ثانیه به منظور انتقال کلیه زهاب های کشاورزی غرب کارون (مربوط به کل فعالیت های کشاوزری منطقه) ایجاد کرده است.

• در خصوص اعتراضات صنفی کارگران گفتنی است تا کنون حتی یک مورد اعتراضات کارگری در شرکت توسعه نیشکر وجود نداشته و احتمالاً مولف مطلب با واحدهای نیشکر استان خوزستان آشنایی نداردو احتمالاً موارد مربوط به سایر کشت و صنعت ها را به کل صنعت نیشکر نسبت داده است.