رئیس مرکز بهداشت خوزستان: فرهنگ مصرف مواد غذایی باید ارتقا یابد
دکتر سیدسعید سیدیان با حضور در تحریریه ایسنا، اظهار کرد: سازمان بهداشت جهانی همه ساله با گرامیداشت روز ۱۸ فروردین (۷ آوریل) به عنوان روز جهانی بهداشت، شعاری را تحت عنوان شعار سال مطرح میکند که برای امسال شعار “ایمنی غذا از مزرعه تا سفره” انتخاب شده است.
وی ادامه داد: شعار امسال سازمان بهداشت جهانی با شرایط جوامع پیشرو کاملا مرتبط است. اکنون بیماریهای غیر واگیر مهمترین عامل مرگومیر است و در ردیف شایعترین علل مرگ در کشورمان، بیماریهای قلبی و عروقی و سکتههای قلبی و مغزی با ۴۵ درصد و پس از آن تصادفات و سرطانها با حدود ۱۱.۲ درصد قرار دارند.
سیدیان اظهار کرد: برای مقابله با بیماریهای غیرواگیر نیازمند آن هستیم که آگاهی مردم را در بسیاری مسایل ارتقا دهیم که یکی از این مسایل مربوط به غذا است.
وی ادامه داد: امنیت غذا یعنی هر فرد حدود ۳۰ درصد از درآمد خود را به تامین غذا اختصاص دهد؛ بنابراین لازم است برای تهیه غذا تخمین مالی صورت گیرد تا مردم با تامین مالی، به غذای سالم دسترسی داشته باشند.
معاون بهداشتی دانشگاه علومپزشکی جندیشاپور اهواز گفت: پس از اینکه پول برای تامین غذا فراهم شد، درست هزینه شدن آن اهمیت بالایی پیدا میکند. برای درست هزینه شدن این پول لازم است به چند سوال پاسخ دهیم؛ آیا ماده غذایی سالم تولید میشود؟ در شورای سلامت سال گذشته ثابت کردیم مواد غذایی گیاهی اصلی که در استان تولید میشوند، سالم هستند. گوجه، خیار، پیاز، سیبزمینی، کاهو و برنج از جمله این مواد هستند و میزان سموم آنها در حد استاندارد است.
سیدیان عنوان کرد: هدف از این کار این بود که بتوانیم کاری کنیم تا برچسب سلامت بر روی این محصولات گیاهی قرار گیرد. پس از تهیه شدن غذای سالم به این سوال میرسیم که آیا این مواد سالم که با قیمت تنظیمشده عرضه شدهاند، به درستی مصرف میشوند؟ و آیا مردم درک درستی از مسایل بهداشتی در این زمینه دارند؟ به عنوان مثال سیبزمینی را سرخ میکنید یا به صورت آبپز مصرف میکنید؟ ما معتقدیم که سرخ کردن بدترین نوع طبخ غذا است و روشی غیربهداشتی است و این گونه است که با تغییر روش پخت غذای سالم، آن را به یک ماده غذایی ناسالم تبدیل میکنیم.
وی افزود: پس از ارایه آموزشهای لازم در این زمینه، وزارت بهداشت فهرستی را تحت عنوان “غذاهای مخاطرهآمیز برای سلامت” منتشر کرد که شامل سوسیس، کالباس، انواع مواد سرخ کردنی، آبمیوههایی با کمتر از ۵۰ درصد مواد مجاز و سایر موارد است. به همین دلیل است که صدا و سیما دیگر اجازه ندارد چیپس و پفک تبلیغ کند و هر کدام را تبلیغ کند قابل شکایت و بازرسی است و پیگرد قانونی دارد. این موضوع از اسفندماه سال گذشته عملیاتی شد.
سیدیان اظهار کرد: پس از آگاهی دادن به مردم در زمینه مضرات مواد ناسالم، مواد غذایی سالم را نیز ارایه کردیم. به همین ترتیب در سایت معاونت بهداشت مسابقهای طراحی شد که مطالب مهمی در خصوص ایمنی غذا در آن مطرح شده است.
وی عنوان کرد: متاسفانه شایعاتی در برخی مسایل ایجاد میشود که ضربه زیادی به سلامت وارد میکند به طور نمونه در خصوص یددار کردن نمک به موفقیتهایی دست یافتیم ولی باورهای غلط درباره استفاده از نمکی تحت عنوان نمک دریا ایجاد شد که باید در جهت جلوگیری از مصرف آن، آگاهی بیشتری به مردم داده شود.
رییس مرکز بهداشت خوزستان در ادامه به ریزمغزیهای مفید در غذاها اشاره کرد و گفت: آهن یکی از این ریزمغزیها است. اکنون شایعترین کمخونی در دنیا، فقر آهن است و در کشور ما نیز شیوع دارد که به منظور مقابله با آن، قرص آهن را در مدارس دخترانه توزیع کردیم، گرچه این طرح هزینههای بسیاری در بر داشت.
وی به کمبود ویتامین D در میان مردم اشاره کرد و افزود: ۷۰ تا ۸۰ درصد مردم کشور دچار کمبود ویتامین D هستند. جذب این ویتامین از طریق پوست و از راه آفتاب راهی منسوخ شده است لذا بهترین راه تامین این کمبودها، مصرف مکملهای ویتامین D است که وزارت بهداشت نیز در حال توزیع مگادُزهای ۵۰ هزار واحدی ویتامین D است و توصیه میکند ماهی یک عدد از این مگادُزها را مصرف کنید.
سیدیان اظهار کرد: استان خوزستان تنها استانی است که این مگادُزها را برای دانشآموزان پسر نیز تجویز کرد و جزو ۱۵ استانی است که این مگادُز به دانشآموزان دختر اختصاص داده است. اما سؤال اینجاست که آیا در تأمین ریزمغزیها موفق بودهایم؟ پاسخ منفی است و این به دلیل ضعف فرهنگ عمومی است. به طور نمونه شاهد بودهایم که برخی از دانشآموزان قرص آهن یا ویتامین D را میگیرند و در سطل زباله میاندازند.
وی افزود: مشکلات عمدهای در این زمینه وجود دارد که باید به حال این وضعیت گریست. این دانشآموزان پیتزا میخورند ولی قرص ویتامین D که وزارت بهداشت در اختیار آنها قرار میدهد را نمیخورند لذا ضروری است که آموزش و پرورش، بهداشت و رسانهها به عنوان آموزگاران اصلی جامعه نقش آگاهیدهنده خود را ایفا کرده و در این زمینه اطلاعرسانی کنند.
معاون بهداشتی دانشگاه علومپزشکی جندیشاپور اهواز گفت: متأسفانه علیرغم اینکه در بسیاری موارد میتوان پول کافی و مواد غذایی اولیه سالم تأمین کرد ولی همین مواد غذایی سالم درست مصرف نمیشود که برای اصلاح این روند در کشور، آموزش بیشتری لازم است.
سیدیان اظهار کرد: مشکل اینجاست که فضای آموزشی را که باید ما پر کنیم، خالی کردهایم و آموزش را به اینترنت سپردهایم. بنابراین باید سعی کنیم به طور پررنگ اطلاعات درست را در اختیار مردم قرار دهیم؛ در این زمینه هم سایت معاونت بهداشت در زمینه آموزش سلامت باید ارتقا یابد و هم رسانهها باید آموزشهای درست و کافی را به مردم بدهند تا مردم آگاه شوند که چه روشی را برای خوب و سالم زندگی کردن انتخاب کنند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوپزشکی جندیشاپور اهواز گفت: از دیگر عادات بد و مخاطرهآمیز برای سلامتی، قلیان کشیدن است، وضعیت مصرف سیگار نیز در کشورمان بسیار نابسامان است. در کنار آن مصرف شیر در کشور نسبت به دنیا کم و مصرف نوشابه بالاست. همچنین مصرف ماهی کم و مصرف نمک و شکر بیشتر است و به طور کلی بسیاری از شاخصها در غذا شاخصهای خوبی نیستند. در خصوص استعمال قلیان به عنوان یک رفتار غیربهداشتی و ناسالم، وضعیت بسامان نیست.
رییس مرکز بهداشت خوزستان افزود: متأسفانه آموزشهای ما برای پیشگیری از مصرف قلیان کافی نبوده تا در پی این آموزشها، جوانان قلیان را رها کنند و متوجه شوند که استعمال قلیان موجب ایجاد سرطانها و بیماریهای ریوی میشود و در کنار مشکلات گردوغبار، سیستم ریه را به شدت تخریب میکند.
سیدیان گفت: لازم است جدیتی اعمال شود تا شهرداری که وظیفه جمعآوری قلیانها از سطح پارکها را بر عهده دارد و صنعت، معدن و تجارت با بر عهده داشتن وظیفه جمعآوری مغازههای فروش قلیان و دیگر سیستمها و ارگانهای مرتبط در این زمینه؛ هماهنگ با یکدیگر عمل کنند.
وی در ادامه اظهار کرد: امسال سه محور به عنوان محور کار معاونت بهداشت دانشگاه جندی شاپور در نظر گرفته شده است؛ نخست این که به هزار روز اول زندگی کودک توجه بیشتری شود. هزار روز اول زندگی یک فرد یعنی از زمانی که مادر باردار میشود تا زمانی که به سن ۲ سالگی میرسد بسیار مهم است و زمانی طلایی محسوب میشود. در برخی مناطق دسترسی مردم به مواد غذایی سالم کم است، بنابراین توسط بنیاد علوی و کمیته امداد بخشی از این کمبودها را پوشش دادیم اما این کافی نبوده لذا برنامه و پیشنهاد این است که همه مادران باردار تا هنگام زایمان و پس از آن تا زمانی که کودک به سن ۲ سالگی برسد، تحت پوشش این طرح قرار می گیرند. این طرح شامل همه استان خوزستان است.
معاون بهداشتی دانشگاه علومپزشکی جندیشاپور اهواز گفت: همچنین تأکید ما بر ایجاد میادین میوه و ترهبار در نقاط مختلف استان است. هزینه تولید غذا در استان خوزستان بالا است لذا لزوم وجود این میادین در قالب یک طرح نوشته شده است و به عنوان پیشنهاد اولیه، بازارچه ترنج در دستور کار قرار می گیرد. با توجه به این که قیمت مواد غذایی بالا است، باید اماکنی وجود داشته باشد که مواد غذایی را با قیمت پایینتر عرضه کنند.
سیدیان در محور سوم به کشتارگاهها اشاره کرد و افزود: در خصوص ساماندهی کشتارگاهها تلاش بسیاری صورت گرفته است. خوزستان با همه بزرگی صنایع و منابع، یک کشتارگاه صنعتی نداشته است اما با تلاشهای انجام شد؛ اکنون از هر ۳۰۰ رأس دام سبکی در اهواز، ۱۵۰ رأس به صورت صنعتی کشتار میشوند. در بحث دام سنگین نیز قول داده شده که تا پایان اردیبهشت وارد مدار کشتار صنعتی شود.
وی افزود: با فعالیت کشتارگاههای صنعتی در استان، میتوان در کنترل بیماریهای عفونی موفق عمل کرد و فراوردههای گوشتی را با قیمت بسیار ارزان در اختیار مردم قرار داد.
معاون بهداشتی دانشگاه علومپزشکی جندیشاپور اهواز گفت: ۸۰ تا ۹۰ درصد از شیوه زندگی بومی و استفاده از موادغذایی به روش بومی و محلی منفعت دارد ولی معتقدیم که همان غذاهای سالم بومی باید به روشی سالم تهیه شوند. بنابراین با اصل غذاها مخالفتی نداریم ولی نحوه پردازش و تهیه آن مورد بحث است.
رییس مرکز بهداشت خوزستان درباره کم مصرف کردن انواع مواد غذایی و لزوم اصلاح روش تغذیه، گفت: اکنون کممصرف کردن مواد غذایی مفید را در بسیاری بخشها داریم که مهمترین آن شیر است به طوری که در کشور یکچهارم استاندارد جهانی شیر مصرف میکنیم. در خصوص سبزیجات نیز میزان مصرف در کشور کمتر از نُرم جهانی است و به همین دلیل تأکید میشود در وعده شام یا ناهار یک بشقاب سبزیجات مصرف شود که سبزیجات میتواند از هر نوع از جمله سبزی و کاهو باشد.