شکنندگی بنیادین بازار پتروشیمیها
هورنیوز – باوجود اینکه بازارهای جهانی با کاهش تولید و افت نرخ متاثر از کمبود تقاضای موثر مواجه‌اند، رینگ داخلی محصولات پتروشیمی در بورس‌کالا با تاثیرپذیری از سیگنال‌‌‌های افزایشی بهای ارز همچنان متعادل است. این هفته نیز همچون هفتههای گذشته، عرضه محصولات پتروشیمی با استقبال خوب خریداران مواجه شد. اما بازار جهانی، به‌خصوص بازار اروپا، روندی معکوس را در پیش گرفته است. افزایش بهای گاز در اروپا به افزایش هزینه تولید محصولات پتروشیمی منجر شده و تقاضا برای این گروه کالایی نیز به دلیل واهمه از رکود بسیار کاهش یافته است.
ضمن رکود در بازار جهانی، رونق نسبی معاملات در بازار داخلی پتروشیمی همچنان پابرجاست. بررسی روند معاملات در تالار اصلی بورس‌کالا نشان می‌دهد که تقاضا برای مواد اولیه پلیمری و شیمیایی همچنان وجود دارد. هفته گذشته، تالار بورس‌کالا میزبان عرضه بیش از ۱۴۲هزار تن محصولات پتروشیمی بود که حدود ۹۹هزار تن از این میزان را عرضه‌‌‌های پلیمری تشکیل داده و مابقی مربوط به صنایع شیمیایی بوده است. در حالی که تولیدکنندگان جهانی با کاهش تقاضا روبه‌‌‌رو شده و مجبور به کاهش قیمت‌ها هستند، به‌‌‌نظر می‌رسد در رینگ داخلی، تقاضا مانند هفتههای گذشته با رونق مواجه شود.
هفته گذشته تقاضا برای محصولات پلیمری بیش از ۱۲۰هزار تن بود که تقریبا مشابه میزان تقاضا در هفتههای پیش‌تر از آن به نظر می‌رسید. البته هفته گذشته، تقاضا برای محصولات شیمیایی با ۴هزار تن کاهش مواجه شد و به حدود ۳۰هزار تن رسید. ناامیدی نسبت به نتیجه مذاکرات برجام و رشد تدریجی بهای نیمایی و آزاد ارز از مهم‌ترین دلایلی بوده که موجب رونق معاملات در بازار داخلی برخلاف رویه جهانی شده است. حجم معاملات در هفته گذشته اما به دلیل کاهش جزئی عرضه‌‌‌ها، تا حدی کاهش یافت. البته میزان کاهش معاملات پلیمری‌‌‌ها نسبت به شیمیایی‌‌‌ها بیشتر بود و با ۷درصد کاهش مواجه شد.
به‌‌‌دلیل تعطیلی یکشنبه ۳مهرماه، مدیریت دفتر توسعه صنایع تکمیلی شرکت ملی پتروشیمی، هفته گذشته اعلام کرد که قیمت‌های پایه منتشرشده در ۲۷شهریور ماه تا دهم ماه جاری اعتبار دارند. قیمت‌های پایه طی هفته گذشته نیز اکثرا افزایشی بودند. افزایش ۵/ ۰درصدی بهای نیمایی ارز و رشد قیمت جهانی محصولات پتروشیمی از دلایل افزایشی‌شدن قیمت‌ها بودند. گرچه چشم‌‌‌انداز مثبتی نسبت به وضعیت بازار جهانی پتروشیمی وجود ندارد؛ اما در هفتههای گذشته بهای جهانی برخی از این محصولات با رشد نسبی مواجه شد و این موضوع از افزایش قیمت‌های پایه در بازار داخلی حمایت کرد.
کاهش تولید پتروشیمی‌‌‌های اروپایی
تولید محصولات پتروشیمی کشورهای منطقه یورو در ماه ژوئیه نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۷/ ۵درصد کاهش یافته است. به گزارش «نیپنا»، کوین سوئیفت، اقتصاددان ارشد حوزه مواد شیمیایی در موسسه آی‌‌‌سی‌‌‌آی‌‌‌اس اعلام کرد که کاهش تولید مواد شیمیایی طی ماه ژوئیه نشان‌‌‌دهنده روزهای سخت اقتصاد کشورهای اروپایی در سه‌ماهه سوم سال است. وی معتقد است، صنایع شیمیایی کشورهای عضو اتحادیه اروپا همچنان تحت‌تاثیر تنگناهای زنجیره تامین و افزایش قیمت گاز طبیعی است و این شرایط به‌شدت بر حوزه انرژی و همچنین صنایع پتروشیمی اثر منفی میگذارد. آژانس بین‌‌‌المللی انرژی در گزارش اخیر خود اعلام کرد که برخی فعالیت‌‌‌های تولید در صنایع پتروشیمی اروپا به‌‌‌دلیل قیمت بالای گاز طبیعی، به‌‌‌ویژه در بخشهای انرژی‌‌‌بر مانند استایرن، غیر‌اقتصادی هستند. به گزارش اداره آمار اروپا، تولید مواد شیمیایی در ۱۹کشور اروپا بیش از حد انتظار کاهش یافته است. برخی تحلیلگران نیز معتقدند، به‌‌‌دلیل اینکه مواد شیمیایی چرخه کلی اقتصاد را هدایت می‌کنند، کاهش تولید این صنایع می‌‌‌تواند احتمال رکود فراگیر را افزایش دهد و بحران فصل سرد سال در قاره سبز را وخیم‌‌‌تر کند.
فرصت‌‌‌های صادراتی کشورهای آسیایی
بحران انرژی در اروپا و کاهش تولید محصولات پتروشیمی در این منطقه برای تولیدکنندگان نقاط دیگر دنیا همچون آسیا فرصتی فراهم کرده است تا محصولات خود را به این ناحیه صادر کنند. در واقع بازارهای پتروشیمی آسیا در ماه‌‌‌های آینده می‌توانند فرصت‌‌‌های تازه‌ای برای صادرات به اروپا پیدا کنند؛ چرا که اروپا با افزایش قیمت‌ها به دنبال بحران انرژی و کاهش تولید رو‌‌‌به‌‌‌روست. قیمت گاز طبیعی در اتحادیه اروپا اکنون نسبت به پیش از دوره بحران حدود ۱۵برابر شده و این ارقام به‌‌‌طور قابلتوجهی بالاتر از قیمت‌ها در آسیاست، از این رو تولیدکنندگان اروپایی با فشار قابلتوجهی برای رقابت در برابر واردات ارزان‌‌‌تر روبه‌‌‌رو خواهند بود.
جیمی ژانگ، یکی دیگر از تحلیلگران ارشد موسسه آی‌‌‌سی‌‌‌آی‌‌‌اس بر این باور است که در طول فصل زمستان بازار اروپا به‌‌‌منظور تامین نیاز روزانه خود مجبور به واردات محموله‌‌‌های پلیمری مانند پلی‌اتیلن ترفتالات (PET)، پلی‌‌‌استایرن‌‌‌ها (PS) و به‌خصوص پلی‌استایرن انبساطی (EPS) است. این محصولات مواد کلیدی برای صنایع بسته‌‌‌بندی ضروری روزانه هستند. برخی تحلیلگران معتقدند، افزایش فعالیت‌‌‌های آربیتراژی میان آسیا و اروپا می‌‌‌تواند به ثبات بازارها در این ناحیه کمک کند؛ با این حال، مشکلات بیشتری هم در کنار قیمت‌ها وجود دارد. رقابت در نرخ حمل‌ونقل، صدور گواهینامه محصول، نرخ‌های ارز متغیر و پایداری تقاضای سالم در اروپا از جمله مواردی هستند که فعالیت‌‌‌های آربیتراژ را محدود می‌کنند.
ریزش قیمت نفت
محصولات پتروشیمی همبستگی زیادی با بهای نفت خام دارند، به طوری‌که نوسانات این بازار پس از مدتی بر قیمت محصولات پتروشیمی و معاملات آن اثر میگذارد. نفتا هم به‌عنوان مهم‌ترین خوراک مایع صنایع پتروشیمی این وضعیت را دارد؛ هرچند اثرگذاری آن بر قیمت تمام‌شده محصولات پتروشیمیایی بیشتر و زمان اثرگذاری آن کمتر است. طبق آخرین آمارهای اعلام‌شده، در هفته گذشته بهای نفتا به ۶۲۴دلار به ازای هر تن رسید؛ سطحی که از دسامبر سال گذشته تاکنون مشاهده نشده بود. این میزان همچنین حدود ۴۰درصد پایین‌‌‌تر از رکورد قیمتی ۱۰ساله نفتا در مارس سال‌جاری است. کاهش بهای نفتا، کاهش قیمت تمام‌شده سایر کالاهای مشتق از این ماده، همچون محصولات پتروشیمی را به دنبال دارد؛ چراکه نگرانی‌ها از رکود ممکن است مانع رشد قیمتی حامل‌‌‌های انرژی شود، اگرچه در این خصوص تفاهم گسترده‌‌‌ای بین تحلیلگران وجود ندارد. قیمت نفت‌خام برنت نیز پس از جلسه فدرال‌رزرو در چهارشنبه گذشته و اعلام افزایش نرخ بهره وارد کانال کاهشی شد. جمعه گذشته بهای نفت‌خام برنت در معاملات آتی به ۸۶دلار به ازای هر بشکه رسید که پایین‌‌‌ترین میزان در هشت‌ماه اخیر است.
شکیبا خیرخواهان