هورخبر –  مرکز آمار در آخرین گزارش طرح جامع آمارگیری نیروی کار مربوط به تابستان ۱۴۰۲ به آمار اشتغال ناقص به تفکیک جنسیت اشاره کرده است. اشتغال ناقص نوعی از اشتغال است که افراد در آن کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار کنند، با وجود اینکه مایل به کار بیشتر هستند. به بیان دیگر کسانی که در وضعیت اشتغال ناقص هستند، کمتر از بهره‌وری خود کار میکنند.

این نوع از اشتغال وضعیت مناسبی را نشان نمی‌دهد زیرا افراد معمولا به دلیل فقر و عدم وجود شغلی متناسب با مهارت‌های خود مجبور به اشتغال در این نوع مشاغل می‌شوند. به گزارش این مرکز در تابستان سال جاری ۱ میلیون و ۹۴۲ هزار و ۱۴۱ فرد اشتغال ناقص داشته‌اند که ۷.۹ درصد از کل جمعیت شاغل را تشکیل می‌داده‌اند، به عبارتی از هر صد نفر فرد شاغل در کشور تقریبا ۸ نفر اشتغال ناقص داشته‌اند.

سهم ۹۰ درصدی مردان از اشتغال ناقص در کشور

وضعیت اشتغال یکی از شاخص‌های اصلی برای ارزیابی وضعیت اقتصاد یک کشور است. رشد اشتغال می‌تواند کاهش فقر را به دنبال داشته باشد و بنابراین میزان توسعه‌یافتگی در کشور را نیز نشان می‌دهد. در این رابطه نوعی از اشتغال وجود دارد که وضعیتی بین بیکاری و اشتغال است و اشتغال ناقص نامیده می‌شود. در این نوع از اشتغال موقعیت شغلی شاغلان در مخاطره است، زیرا افراد معمولا در حرفه‌ای متناسب با مهارت و تحصیلات خود مشغول به کار نستند، بهره‌روی آن‌ها پایین است و درآمد کافی نیز ندارند. بنابراین این شاخص در کنار شاخص بیکاری می‌تواند میزان ضعف بازار کار در کشور را نشان دهد.

به گزارش مرکز آمار در تابستان سال جاری از کل تعداد شاغلین دارای اشتغال ناقص ۱ میلیون و ۷۴۹ هزار مرد و ۱۹۲ هزار نفر زن بوده‌اند. بنابراین کل جمعیت اشتغال ناقص یک میلیون و ۹۴۲ هزار نغر بوده است. بنابراین سهم مردان از این نوع اشتغال ۹۰ درصد و سهم زنان ۱۰ درصد بوده است. در این رابطه باید توجه کرد که به طور کلی در حوزه اشتغال کشور سهم مردان بیشتر از زنان است.

بررسی تغییرات این نوع اشتغال نسبت به فصل قبل نشان می‌دهد با وجود کاهش نرخ اشتغال ناقص نسبت به فصل قبل در کل کشور این نرخ در میان زنان به مقدار قابل توجهی افزایش یافته است.

رشد اشتغال ناقص زنان در تابستان

بازار کار از بازارهای فصلی است. یعنی با تغییرات فصل وضعیت آن دچار نوسانات مشخصی می‌شود. بنابراین بهتر است تغییرات آن به صورت فصلی بررسی شود. همچنین در مورد اشتغال ناقص شاخصی که وضعیت آن را بهتر مشخص می‌‌کند نرخ این اشتغال است که برابر است با تعداد افراد با اشتغال ناقص نسبت به کل جمغیت شاغل.

بررسی‌ها نشان می‌دهد با وجود کاهش نرخ اشتغال ناقص در کل کشور و در میان مردان در تابستان امسال نسبت به بهار، این نوع از اشتغال میان زنان رشد کرده است. در بهار ۱۴۰۲ نرخ اشتغال ناقص در کل کشور برابر با ۸.۳ درصد بوده که در تابستان ۷.۹ درصد رسیده است. یعنی در این مدت ۰.۴ واحد درصد از افراد با اشتغال ناقص کاسته شده که این تعداد معادل با ۶۷ هزار و ۸۴۱ نفر است. در میان مردان نیز این نوع از اشتغال در تابستان با کاهش ۰.۶ واحد درصدی نسبت به فصل قبل همراه بوده است. به طوری که نرخ اشتغال آن‌ها از ۹ درصد به ۸.۴ درصد رسیده است که این کاهش معادل با خروج ۹۱ هزار و ۶۴ مرد از آمار اشتغال ناقص است. این تعداد یا به جمعیت بیکار اضافه شده‌اند، یا شغل تمام‌وقت یافته‌اند و یا از بازار کار خارج شده‌اند.

با وجود کاهش کلی نرخ اشتغال ناقص در کشور، نرخ این نوع اشتغال در زنان نسبت به فصل قبل ۰.۴ واحد درصد بیشتر شده به طوری که در تابستان ۲۳ هزار و ۲۴۳ زن به آمار اشتغال ناقص اضافه شده‌اند. نرخ اشتغال ناقص در زنان در بهار امسال برابر با ۴.۴ بوده که در تابستان به ۴.۸ رسیده است.

از سوی دیگر روند پنج ساله تغییرات نرخ اشتغال ناقص نشان می‌دهد این نرخ در چهار سال اخیر روندی نزولی داشته به طوری که برای مردان به کمترین حد خود در پنج سال اخیر رسیده است.

 نرخ اشتغال ناقص مردان در کمترین حد خود در پنج سال اخیر

بررسی فصلی نرخ اشتغال در پنج سال اخیر حاکی از این است که تعداد افرادی که برخلاف تمایل خود برای کار بیشتر، دارای شغل پاره‌قت بوده‌اند از بهار ۱۳۹۹ کاهش یافته به طوری که در تابستان امسال به کمترین میزان آن در چهار سال اخیر بوده است. همچنین در میان مردان نیز این روند نزولی دیده می‌شود به طوری که نرخ اشتغال ناقص آنان در کمترین سطح خود از ابتدای سال ۱۳۹۸ بوده است. البته باید توجه داشت که کاهش نرخ اشتغال ناقص لزوما به معنای این نیست که افراد شغل تمام‌وقت پیدا کرده‌اند بلکه به معنای بیکار شدن نیز می‌تواند باشد.

با این حال تغییر نرخ اشتغال ناقص در میان زنان وضعیت چندان مناسبی نداشته و در میزان اشتغال ناقص در این گروه جمعیتی در چهار سال اخیر کاهش چندانی دیده نمی‌شود. این وضعیت می‌تواند حاکی از این باشد که توجه ویژه‌ای به بهبود بازار کار برای زنان صورت نگرفته است.