پنجمین نشست میراث فرهنگی با عنوان “خوزستان امانتدار میراث فرهنگی” بعد از ظهر یکشنبه (یکم تیرماه ۹۳) در اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان برگزار شد.

محمدحسین ارسطوزاده، مدیر پایگاه ملی شوش اظهار کرد: در استانی زندگی می‌کنیم که میراث فرهنگی در آن نهفته است.

وی ادامه داد: در استان خوزستان متأسفانه یکی از مشکلاتی که از گذشته تا به امروز با آن مواجه بوده‌ایم، مغفول ماندن میراث فرهنگی است.

وی افزود: استان خوزستان، بهشت باستان‌شناسی است و حداقل پنج اثر در این استان شرایط ثبت در فهرست جهانی را دارد که دو اثر به ثبت رسیده و اثر سوم نیز در دست اقدام است.

ارسطوزاده با بیان اینکه در استان خوزستان بافت تاریخی وجود دارد، اظهار کرد: اولین شهرنشینی و اولین مدنیت از شوش آغاز شده است و اگر بخواهیم از پنج شهر تاریخی که از گذشته تا به امروز وجود داشته و نام‌شان تغییر نکرده نام ببریم، قطعاً یکی از آن‌ها شوش است.

وی گفت: نکته مهم این است که چرا تا به امروز شوش با این همه ارزش‌هایی که در آن است، ثبت نشده است و اینکه چرا باید ثبت شود؟ اگر به این سؤالات پاسخ دهیم می‌توانیم چشم‌اندازی را برای آن داشته باشیم.

او اضافه کرد: اینکه چرا تاکنون شوش ثبت نشده است به این دلیل است که تاکنون از انجمن‌ها و دوستداران میراث فرهنگی و مردم در آن نقشی که سزاوار آن هستند، بهره‌گیری نشده است و این از مهمترین آسیب‌هایی بوده است که ما در چرایی ثبت نشدن شوش با آن مواجه هستیم.

وی درباره مزایای ثبت جهانی گفت: اولین اتفاقی که می‌افتد این است که اثر تاریخی بعد از ثبت، به بیش از ۷۰ زبان زنده دنیا از طریق یونسکو تبلیغ می‌شود و در برد گردشگری یونسکو مطرح می‌شود. دوم کمک‌های کارشناسی و تکنیکی بین‌المللی است. دستاورد سوم ثبت جهانی نیز این است که در وقایعی مثل جنگ تحت حمایت سازمان بین الملل قرار می‌گیرد و اگر کسی آسیبی به اثر برساند با او برخورد می‌شود و چهارم اینکه یک ردیف مستقل اعتبار ملی برای آن در نظر گرفته می‌شود.

مدیر پایگاه ملی شوش گفت: ما در سه بخش، کارها را برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا به اهداف‌مان برسیم. اولین بخش مربوط به وظایف ذاتی میراث فرهنگی است. بخش دوم مربوط به حریم فنی و حریم منظر محوطه‌ای تاریخی شوش است که دستگاه‌های مختلف باید دست به دست هم دهند و موانع را برطرف کنند و در بخش سوم نیز که مهمترین بخش است به انجمن دوستداران میراث فرهنگی برمی‌گردد که دلسوزانه  از آثار محافظت می‌کنند.

مدیر پایگاه ملی شوش توضیح داد: برای ثبت شوش، از روز اول نشست‌هایی را با دوستداران میراث فرهنگی داشته‌ایم و برنامه‌ها را بررسی کرده‌ایم و یک پلان مدیریت برای مجموعه تنظیم شد و بلافاصله بعد از آن وارد کارهای اجرایی شدیم.

او با اشاره به اینکه هدف ما از ثبت جهانی این است که پژوهشگاه‌های بین‌المللی را در ایران دایر کنیم، توضیح داد: ثبت جهانی شوش بهانه‌ای است برای اینکه به عنوان یک پژوهشگاه بین‌المللی به حیاتش ادامه دهد.

وی توضیح داد: نباید به شوش فقط به عنوان جسمی برای کالبد شکافی نگاه کرد، بلکه شوش را باید مجموعه‌ای که زندگی در آن جاری است دانست. اگر شوش را با مردمش دیدیم، محوطه‌های تاریخی نجات پیدا می‌کنند و حفاظت می‌شوند و اگر فقط شوش را برای اینکه باستان‌شناسی کنیم و در آن پژوهش کنیم بخواهیم، مطمئن باشید نمی‌توانیم هیچ چیز از آن را نگه داریم.

ارسطوزاده با توضیح این مطلب که طبق نظرسنجی‌هایی که بین مردم عام صورت گرفته است آن‌ها میراث فرهنگی و آثار تاریخی را از هر تریبونی به عنوان مشکلی برای معیشت و زندگی معرفی می‌کنند، تصریح کرد: ما نباید فقط به خودمان نگاه کنیم که تنها دغدغه‌مان میراث فرهنگی و گردشگری است، ما باید با واقعیات روبرو شویم و باید کاری کنیم که تعامل بین شهر و آثار تاریخی به وجود بیاید.

او توضیح داد: محوطه شوش با توجه به وسعتی که دارد، یکسری مشکلات مانند گرد و خاک و جانوران موزی را نیز برای مردم ایجاد می‌کند که ما باید به این مشکلات نیز رسیدگی کنیم.

مدیر پایگاه ملی شوش خاطرنشان‌کرد: ما باید این دو را با هم جلو ببریم و کار ما باید به صورت برد – برد باشد تا موفقیت‌آمیز باشد. فقط صرف اینکه آنجا باید کار پژوهشی انجام دهیم و از اینکه حتی گردشگری قرار است اینجا بیاید، غافل شویم، فایده ای ندارد.

او تصریح کرد: ما در حوزه گردشگری در همه سایت‌های استان کمبودهای زیادی داریم. پژوهش باید در کنار ایجاد خدمات رفاهی و ساماندهی صورت بگیرد. در نهایت تمام این وقایع حتی ساماندهی برای این است که تعامل بین شهر و اثر تاریخی شکل بگیرد تا تداوم حیات آن تضمین شود. اگر مردمی که در کنار این بناها زندگی می‌کنند، از آن نفع ببرند و ضرری نبینند، مطمئن باشید این آثار تاریخی حفاظت می‌شود و زمانی که حفاظت شد، می‌توان در آن به پژوهش پرداخت و موضوعات باستان‌شناسی را پیش برد.