چرا مدیریت بهم پیوسته و جامع منابع آب؟ (دکتر عبدالحسین محبی)
آب برای زندگی و سلامتی و عنصری حیاتی و منبع بنیادی برای توسعه بشری است. منابع آب شیرین جهان تحت فشار روزافزون هستند؛ به شکلی که هنوز بسیاری از افراد بشر از این منبع حیاتی برای نیازهای اولیه و ساده محروم میباشند. افزایش جمعیت، افزایش فعالیتهای اقتصادی و بهبود استانداردهای زندگی، رقابت و در نتیجه تعارض بر سر منابع محدود آب شیرین را نیز افزایش داده است.
موارد زیر گوشهای است از آنچه که بسیاری عقیده دارند دلایل بحران آبی قریبالوقوع میباشد:
منابع آب تحت فشار روزافزون رشد جمعیت، رشد فعالیتهای اقتصادی و تشدید رقابت بین مصرفکنندگان قرار دارند.
برداشت آب با سرعت افزایش جمعیت به بیش از دو برابر افزایش یافته است و در حال حاضر یک سوم جمعیت دنیا در کشورهایی با تنش آبی متوسط تا زیاد زندگی میکنند.
آلودگی، کمبود آب را از طریق کاهش آب قابل استفاده در پاییندست، افزایش میدهد.
مدیریت نامناسب منابع آب باعث تمرکز بر روی توسعه منابع جدید به جای مدیریت بهتر منابع، استفاده بهتر از طرحهای قبلی خواهد شد.
ضمناً رویکرد مدیریت منابع آب به شکل ”از بالا به پایین“ باعث توسعه و مدیریت نامشخص منابع آب میشود.
توسعه بیشتر یعنی فشار بیشتر بر روی محیط زیست
توجه به آثار تغییر اقلیم و نیاز به بهبود مدیریت منابع آب برای مقابله با سیلابها و خشکسالیهای شدیدتر (ضمن در نظر گرفتن مدیریت ریسک) مدیریت بهم پیوسته و جامع منابع آب میتواند یک عامل مهم در جهت بهبود موارد زیر باشد:
هماهنگی حوضههای هیدرولوژیکی با روند چرخه هیدرولوژیکی در ذخیره آب و تقاضا
هماهنگی آبهای سطحی و زیرزمینی و استفاده تلفیقی از آنها
اهداف چندگانه مصرف آب
پیشرفت اقتصادی و بهینه مصرف آب
کاهش اختلاف بین مصرفکنندگان آب و ذینفعان
ارزیابی اثرات گزینههای طرحهای توسعه منابع آب شامل سدها و پروژههای هیدرولیکی
حفاظت از طبیعت
پرداختن به موضوع دسترسی یکسان و در نظر گرفتن حقوق اجتماعی
هماهنگی و پیشرفت پایش کیفی آب
هماهنگی کمی و کیفی آب · ضمانت اجرایی
اتصال زنجیری برنامهها و اهداف اجتماعی؛ بعضی از این جنبهها میتواند خارج از چارچوب رسمی مدیریت جامع منابع آب توسعه یابد ولی به هر حال، یک چارچوب اصولی مدیریت بهم پیوسته و جامع منابع آب به این موارد اجازه میدهد که خیلی آسانتر انجام شود.