حوضه آبی کرخه در شدیدترین دوره خشکسالی به‌سر می‌برد
معاون بهرهبرداری سازمان آب و برق خوزستان گفت: حوضه‌های آبی استان به دلیل کاهش بارشهای جوی، آورد پایینی دارند و در حال طی دوره خشکسالی هستند و هم‌اکنون حوضه آبی کرخه شدیدترین دوره خشکسالی را طی می‌کند.
هوشنگ حسونی‌زاده در سمینار علمی بررسی نقش رودخانه کارون در تولید کمی و کیفی خرما و سیمنار علمی بررسی تاثیر متقابل احیای رودخانه کارون و طرح ۵۵۰ هزار هکتاری که امروز، ۲۴ آذرماه در اهواز برگزارشد، عنوان‌کرد: متوسط بارش در خوزستان در ایستگاه‌های مختلف ۳۴۰ تا ۳۷۰ میلی‌متر است، در حالی که متوسط بارش در ۳ ماه اخیر ۸۲ میلی‌متر بود.
وی افزود: ۴۳ درصد از مساحت رودخانه کارون با متوسط آب‌دهی آن ۱۲ میلیارد مترمکعب، در حوزه عملکرد خوزستان است که حجم قابل برنامه‌ریزی برای بهرهبرداری از آن ۸ میلیارد و ۳۰۰ مترمکعب می‌باشد؛ همچنین میزان آب حوضه دز ۷۰۰ میلیارد مترمکعب و حجم قابل برنامه‌ریزی آن ۴.۸ میلیارد مترمکعب است.
معاون بهرهبرداری سازمان آب و برق خوزستان بیان‌کرد: یکی از دلایل اصلی خشکسالی در استان برداشت‌های مکرر آب در بالادست رودخانه‌ها است.
حسونی‌زاده با اشاره به برنامه‌ریزی تامین آب برای طرح‌های توسعه‌ای مانند ۵۵۰ هزار هکتاری، اظهارکرد: هم‌اکنون طرح توسعه یک‌هزار و ۶۰۵ هکتار از اراضی کشاورزی درحوضه‌های آبی مختلف استان دیده و آب آن برنامه‌ریزی شده که از این طرح، ۱۵۷ هزار هکتار در حوضه کارون، ۶۶ هزار هکتار در حوضه کرخه شمالی، ۱۳۴ هزار هکتار در حوضه کرخه جنوبی، ۶۴ هزار هکتار در حوضه مارون و ۴۸ هزار هکتار در حوضه زهره است.
وی تصریح‌کرد: فاز اول طرح ۵۵۰ هزار هکتاری، ۲۲۰ هزار هکتار و فاز دوم ۲۸۰ هزار هکتار است. زیرساختهای لازم فاز اول مهیا شده و اولویت با تامین آب اراضی این فاز است. همچنین برخی از زیرساختهای فاز دوم در مرحله ساخت و بخش دیگر هنوز فراهم نشده است.
معاون بهرهبرداری سازمان آب و برق خوزستان بیان‌کرد: برای اجرای فاز دوم طرح ۵۵۰ هزار هکتاری حدود ۴.۵ میلیارد مترمکعب آب نیاز داریم که قابل تامین است. البته تامین این حجم به استفاده بهینه در مصرف آب مشروط می‌شود. با توجه به وضعیت آورد آب استان به نظر می‌رسد باید برای انجام هر سرمایه‌گذاری با شفافیت کار وارد شویم.
حسونی‌زاده خاطرنشان‌کرد: بهینه‌سازی و بهینه‌کردن مصرف آب از موارد مهمی است که متاسفانه عدم رعایت آن، راندمان آب را پایین آورده است؛ بنابراین باید برای فرهنگ‌سازی صرفه‌جویی در مصرف آب و استفاده از روش‌های آبیاری نوین اقدام شود.
همچنین احمدرضا عمانی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اهواز در این سیمنار اظهارکرد: اجرای طرح ۵۵۰ هزار هکتاری با توجه به حجم انبوه زیرساختی در ۳ حوضه آبی مهم استان، قطعا می‌تواند نقش مهمی در بهبود بهره‌وری و کارایی آب داشته باشد اما به شرطی که به تمام جوانب این طرح در روند اجرا توجه شود.
وی افزود: بحث مطالعات جامعه‌شناختی پیش از و حین اجرا در طرح و پذیرش آن توسط بهرهبرداران بومی از موارد مهمی است که باید به آن پرداخته شود؛ همچنین توسعه مهارت و دانش بهرهبرداری و استفاده از تکنولوژی‌های جدید، ضرورت حفاظت و نگهداری از طرح، ارزیابی مشارکتی بهرهبرداران، طراحی دوره‌های آموزشی مبتنی بر نیاز و توسعه تشکل‌های محلی جهت بهرهبرداری محلی از دیگر موارد مهم اجرای این طرح است.
خاک‌های خوزستان به دلیل شوری آب عملکرد مطلوبی ندارند
در ادامه این سمینار کاظم حمادی، کارشناس سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به کیفیت آب آبیاری و برآورد میزان کل املاح در طرح ۵۵۰ هزار هکتاری، گفت: شوری تنها عاملی کاهش کیفیت آب نیست اما یکی از عوامل اصلی آن محسوب می‌شود. متاسفانه مشکلات شوری آب در خوزستان مسکوت مانده است و خاک‌های استان به دلیل شوری آب، عملکرد مطلوبی در کشت محصولات کشاورزی ندارند.
وی تصریح‌کرد: نیاز آبی طرح ۵۵۰ هزار هکتاری ۸.۲ میلیارد مترمکعب است که بخش زیادی از آن مربوط به حوضه کرخه می‌باشد. به دلیل بحران کم‌آبی، وزارت نیرو اعلام کرده که امکان تامین آب برای اراضی در این حوضه وجود ندارد، در حالی که ۴۱ درصد طرح در حوضه کرخه واقع شده و نیاز آبی آن ۴۳ درصد است. همچنین حوضه کارون ۲۶ درصد طرح را شامل می‌شود که به ۳۳ درصد از کل آب موردنظر نیاز دارد. در این حوضه میزان نیاز آبی از سطح اراضی تجاوز کرده اما خوشبختانه وضعیت در حوضه‌های زهره و جراحی متعادل است.
نخلستانها سدی برای جلوگیری از ورود ریزگردها
از سوی دیگر مسعود لطیفیان، رییس موسسه تحقیقات خرما و میوههای گرمسیری کشور با تاکید بر نقش کلیدی رودخانه کارون در تغییرات زیست‌محیطی نخلستان‌های خوزستان، اظهارکرد: این نخلستانها نقش مهمی در تامین میعشت روستاییان و مناطق مرزی استان ایفا می‌کنند و کاهش عملکرد تولید در نخلستانها به این اقشار صدمه جدی وارد می‌کند.
وی افزود: از سوی دیگر نخلستانها سدی برای جلوگیری از ریزگردها است و همیشه نقش بازدارنده‌ای در مقابل این عارضه زیست‌محیطی ایفا کرده‌اند.