مشکل هدفمندی یارانه ها تنها حذف افراد از یارانه نقدی نیست!

روز گذشته اعلام شد که فرم خود اظهاری برای یارانه بگیران از سوی دولت منتشر میشود تا مردم و گروه های داوطلب خود اقدام به انصراف از دریافت یارانه نقدی کنند. در حالی دولت و مجلس با این گونه اقدامات به دنبال کاهش هزینه های هدفمندی هستند که نکته اصلی و در واقع مسئله و اشتباه اساسی در اجرای قانون هدفمندی را به هیچ وجه مد نظر قرار نمیدهند.
علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی روز گذشته در جمع خبرنگاران اعلام کرده است که بزودی فرم‌‌ خوداظهاری یارانه نقدی منتشر می‌ شود. وی بیان کرده: پیام‌های فراوانی از سوی گروه‌های اجتماعی برای انصراف از دریافت یارانه به نفع منافع ملی به دولت رسیده است. یارانه نقدی در زندگی برخی از مردم تاثیر چندانی ندارد و مردم می‌توانند به صورت گروهی یا فردی در سیستم‌ هایی که آماده خواهیم کرد، انصراف خود را از دریافت یارانه اعلام کنند.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته: طبق قانون دولت موظف به بررسی خوداظهاری مردم در زمینه یارانه ها است اما مردم می توانند در زمان تکمیل فرم هایی که در آینده توزیع می شود، از تکمیل آن خودداری کنند. پیش بینی می شود تعداد قابل توجهی از مردم از دریافت یارانه انصراف دهند.
موضوع خود اظهاری و انصراف داوطلبانه از همان زمانی که در مجلس با یک ایده یکباره رقم خود، موضوعی بسیار چالشی و حاوی نکاتی اساسی بود. تحلیل همچنان برآن است که دولت و مجلس ناتوان از شناسایی دقیق خانوارهای نیازمند به دریافت یارانه، سعی در این دارند که با کاربست روشهایی اینچنینی – که سابقه اثبات کرده در ایران چندان جوابگو نیست – بار حذف دهک ها را به گردن خود مردم بیندازند.
از سویی اشاره به جریمه های در نظر آورده شده برای کسانی که از این امر سرپیچی کنند و بدون نیاز به دریافت یارانه نقدی بخواهند از آن استفاده کنند – جریمه ای سه برابر یارانه نقدی دریافتی – به خوبی نشان میدهد که این استراتژی با چه هدف و مقصدی طراحی شده است.
اما از این موضوع گذشته، موضوع و مسئله مهم تر این است که آیا حذف دهک ها به تنهایی و با هر عدد و رقمی میتواند منجر به آن شود که هدفمندی یارانه ها، هدفمندی یارانه ها شود؟!
به عبارتی واضح تر، در این که بسیاری از افرادی که اکنون یارانه نقدی در یافت میکنند، به هیچ وجه شایسته دریافت آن نیستند و به شکل نا عادلانه ای به دریافت آن اقدام میکنند، شکی نیست. دولت و مجلس در نهایت میبایست راهی برای حذف این افراد پیدا کنند. البته به گمان خود اکنون این راه را پیدا کرده اند!
اما واقعیت آن است که پرداخت یارانه نقدی مسئله ای نیست که اکنون منجر به آن شده است که هدفمندی یارانه ها در فاز اول شکست بخورد. مسئله واقعی در جایی است که علیرغم عیان بودن و بزرگ بودن آن، در کمال شگفتی نه دولت و نه مجلس گویا هیچ توجهی به آن ندارند.
موضوع بر سر افزایش قیمت حاملهای انرژی است. در حال حاضر دولت بیش از ۸۰ درصد یارانه به مصرف انرژی در کشور تخصیص میدهد. فاز اول در ابتدا منجر به کاهش این رقم تا مرز ۱۵ درصد شد، اما افزایش ناگهانی نرخ ارز منجر به بازگشت به خانه اول شد.
به گفته هاشم پسران و صالحی اصفهانی این امر ناشی از آن بود که قیمت انرژی بعد از اجرای قانون هدفمندی به ریال تثبیت شد. در حالی که مقصد اصلی رسیدن به ۹۰ درصد فوب خلیج فارس بود. همین یک نکته کوتاه بیانگر مشکل اصلی دولت و مجلس در اجرای قانون است.
به سخن سخن روشنتر، قانون هدفمندی یارانه ها بدون در نظر آوردن نرخ ارز و نوسانات آن یک قانون عقیم و بلا استفاده است.  این موضوعی است که چندی پیش محمد قسیم عثمانی نیز در مجلس آن را گوشزد کرد و بر اساس آن پیشنهاد اصلاح قانون را به دولت داد.
آنگونه که به نظر میرسد دولت در اجرای قانون در فاز دوم باید یک مسئله را به شکل جدی در دستور کار خود قرار دهد. اول تک نرخی کردن ارز در اقتصاد کشور و دوم آزاد گذاشتن نرخ حاملهای انرژی برای نوسان کردن همزمان با نرخ های بین المللی. به گونه ای که بهای انرژی در ایران به شکل مداوم با نوسانات بها در سطح بین المللی بالا و پایین برود.
این امر منجر به آن میشود که دولت یک در صد مشخص را برای تخصیص دادن یارانه به انرژی در نظر آورد که با این نوسانات به هیچ وجه تغییر نمیکند. دولت باید در چند مرحله میزان این درصد را تغییر داده و با کاهش دادن آن به شکل تدریجی قیمت ها به سطح بین المللی نزدیک سازد.
به غیر از این مورد، هرگونه تلاش برای افزایش قیمت انرژی در ایران، منجر به آن خواهد شد که یا با افزایش قیمت ارز این افزایش قیمت خنثی شود، و یا با کاهش قیمت ارز این قیمت ها بیش از قیمت واقعی باشد.
در واقع جای تعجب اینجا است که علیرغم آنکه این موضوع به عیان مشخص است، دولت و مجلس به دنبال حذف دهک ها از دریافت یارانه نقدی افتاده اند. به عبارتی به جای پرداختن به اصل موضوع و حل مشکل اساسی در هدفمندی یارانه ها، به دنبال حاشیه های آن هستند و اصلاح ایراداتی که هرچند در مجموع مفید است، اما منجر به آن نمیشود که هدفمندی یارانه ها قانونی صحیح و موفق باشد.
واقعیت آن است که بدون هدف گرفتن این مشکل اساسی و اقدام مستقیم در حل و رفع آن شاهد آن خواهیم بود که در نهایت مجددا در سال یا سالهای آینده بلبشویی بر سر قانون هدفمندی یارانه های به راه افتد و شاهد چالشهای بزرگ دیگر در فازهای سوم و چهارم و … باشیم.
حذف دهکهای درآمدی تنها منجر به آن میشود که هزینه های دولت و کسری بودجه اش ناشی از پرداخت یارانه به شدت کاهش پیدا کند و این امری لازم است. اما اگر دولت و مجلس فقط به فکر کسری بودجه نیستند، باید ابتدا مشکل اساسی هدفمندی یارانه ها را حل و رفع کنند. در غیر این صورت تنها افکار عمومی و مردم را در گیر بازی هایی نظیر حذف دهک، درصد افزایش قیمت سوخت، میزان یارانه نقدی و مانند آن میکنند.
https://hoorkhabar.ir/498کپی شد!
75
 

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.