آلبوم موسیقی مجموعه تلویزیونی «سربداران» اثر فرهاد فخر‌الدینی در حالی رونمایی شد که این هنرمند اظهار کرد: قطعه‌ رقص در دربار فیلم «سربداران» که اجازه پخش از تلویزیون پیدا نکرد، در روزگاری تبدیل به نشان اصلی یک برنامه اقتصادی در تلویزیون شد و من هر وقت آن را می‌شنیدم، یاد خاطرات از دوستانی می‌افتم که در آن دوران اجازه پخش را به ما ندادند.

فخرالدینی در آیین رونمایی از این اثر در سخنانی گفت: از اینکه زنده‌ام و کار می‌کنم، خوشحالم و این بالاترین حرفی است که می‌توانم در این مراسم بگویم.

رهبر ارکستر «مهرنوازان» ادامه داد: یکی از کسانی که همیشه به من محبت داشت و باعث شد که در سریال «سربداران» همکاری کنم، محمدعلی نجفی بود و اگر او نبود به طور حتم حضور من هم در این سریال منتفی بود، زیرا آهنگسازی این مجموعه ماندگار تلویزیون در شرایط بسیار خاصی ساخته شد؛ وقتی من دیگر از ارکستر رادیو و تلویزیون در سال ۵۸ استعفا داده بودم.

رهبر سابق ارکستر موسیقی ملی ایران در همین باره اظهار کرد: زمانی که من از ارکستر رادیو و تلویزیون استعفا دادم، هنرکده موسیقی ملی که آن زمان آنجا تدریس می‌کردم، به دلیل انقلاب فرهنگی تعطیل شد و دقیقا در همین دوران بود که من به خاطر اشتباهی که مرتکب شدم به خاطر مصلحت‌های موجود، سرپرستی اداره کل موسیقی وزارت ارشاد را به عهده داشتم.

وی افزود: دقیقا همین روزها بود که از آنجا هم استعفا دادم و دیدم در این فضا نیز نمی‌توانم فعالیت کنم. بنابراین عملا خانه‌نشین شدم و از همه فعالیت‌های موسیقایی کناره‌گیری کردم.

این هنرمند همچنین اظهار کرد: طی این روزهای خانه‌نشینی بود که روزی محمدعلی نجفی به همراه کیهان رهگذر که نویسنده مجموعه «سربداران» بود به همراه حسین علیزاده به منزل ما آمدند و از من خواستند، آهنگسازی این سریال را انجام دهم که ابتدا شدیدا مخالفت کردم.

فخرالدینی ادامه داد: هرچه از محمدعلی نجفی خواستم برایم فراهم کرد و دیگری راهی برای نپذیرفتن کار نداشتم. در واقع می‌توانم بگویم نجفی اجازه نداد در آهنگسازی این سریال سختی را احساس کنم. بنابراین سپاسگذار او هستم. یادم می‌آید وقتی قرار بود قسمت اول این سریال پخش شود، همراه فریدون مشیری و علی نصیریان در منزل افسانه بایگان بودیم و کنار هم اولین قسمت آن را دیدیم که خودش خاطره‌ای فراموش‌نشدنی است.

او گفت: اجراهای متعدد این مجموعه در داخل و خارج از کشور امتیاز بسیار خوبی بود که با هنرنمایی ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی همراه بود. البته با ارکستر سمفونیک باکو و ارکستر فیلارمونیک ژنو هم اجراهایی داشتیم که هیچ‌گاه خاطره اجرا با هنرمندان سوئیسی در مقر سازمان ملل از خاطرم نخواهد رفت.

این هنرمند پیشکسوت با بیان خاطره‌ای گفت: در آن زمان که مشغول ساخت قسمت رقص در دربار بودیم، مدام با محمدعلی نجفی بحث می‌کردیم که آیا به ما اجازه ساخت چنین قطعه‌ای متناسب با بخشی از مجموعه را می‌دهند؟ اما نجفی دائم به من می‌گفت که ناظران سازمان کنار ما هستند و اگر لازم باشد به ما تذکر خواهند داد. جالب اینکه همان ناظران می‌گفتند شما نگران نباشید، قیچی ما تیز است.

فخرالدینی یادآور شد: به هر حال این قطعه پخش نشد، اما در روزگاری تبدیل به نشان اصلی یک برنامه اقتصادی در تلویزیون شود که من هر وقت آن را می‌شنیدم یاد خاطره دورانی می‌افتادم که دوستان ما در آن دوران اجازه پخش را بالاخره به ما ندادند.

***

مجید درخشانی هم در این مراسم حضور پیدا کرد و در سخنانی گفت: در آن زمان که این اثر تولید شد، تنها جوانی بودم که در زمینه موسیقی ایرانی فعالیت‌هایی داشت و این برایم افتخار بزرگی بود که بتوانم در محضر استاد فخرالدینی مضراب بزنم، چرا که تا آن دوران به هیج عنوان تجربه حضور در استودیو را نداشتم.

این آهنگساز پیشکسوت همچنین بیان کرد: وقتی استاد فخرالدینی با خوشرویی در استودیو صبا با من برخورد کرد، به قدری خوشحال شدم که خوشحالی‌ام موجب شد به راحتی بتوانم در کنار سایر هنرمندان و بزرگان موسیقی ایران به نوازندگی بخشی از موسیقی مجموعه «سربداران» بپردازم و این افتخار بزرگی است که تا امروز همراه من بوده و خواهد بود.

***

مدیر اجرایی استودیو صبا و تولیدکننده این آلبوم هم در سخنانی اظهار کرد: برای اولین‌بار است که پس از ۳۰ سال موسیقی مجموعه تلویزیونی «سربداران» به کارگردانی محمدعلی نجفی در بازار موسیقی منتشر می‌شود و این باعث افتخار ماست که در تولید اثری از فرهاد فخرالدینی حضور داشتیم.

کاوه عابدین گفت: این اعتمادی که استاد فخرالدینی برای تولید این آلبوم موسیقایی به ما کرد به هیچ عنوان قابل جبران نیست، زیرا موسیقی این سریال به قدری برای نسل جوان ما دارای خاطرات نوستالژیک و ارزشمندی است که هیچ گاه از ذهن‌مان بیرون نخواهد رفت و من خوب یادم می‌آید که موسیقی سریال سربداران یکی از روشن‌ترین خاطرات دوران کودکی ما را رقم زد.

***

بهرنگ تنکابنی – منتقد و روزنامه‌نگار – هم در این مراسم که شامگاه ۱۲ اسفند در شهر کتاب فرشته برگزار شده بود، در یادداشتی از تلاش‌های فرهاد فخرالدینی نوشت که آن را برای حاضران خواند.

تنکابنی در این یادداشت نوشته بود: «سربداران روایت ماندگار محمدعلی نجفی است از تاراج ثروت و ناموس فرهنگ ایران‌زمین توسط قوم مغول. داستان پایمردی و وطن‌دوستی مردمان خراسان بزرگ، مردمان باشتین مردمان ایران زمین. داستان قیام شیخ حسن جوری بر ظلم و ظلمات تاتار و مغول و مصداق همیشگی سخن پر مغز رسول امید که فرمود: الملک یبقی مع الکفر و لا یبقی مع الظلم.

سربداران در روزگاران جنگ نور امید و نویدبخش پیروزی بود. نجفی همپای سربازان که در جبهه با خونشان بقای مزرهایمان را آبیاری می کردند نور امید را در خانه‌های شهرها می‌تاباند. انگار وظیفه هنرمند بود که به مردمش بگوید امید، آینده، پیروزی و زندگی هست. نجفی جایی گفته است: تاریخ بهانه من بود، آن زمان همه شیخ حسن جوری را درک کردند. فاطمه تمثیلی از توده‌های مردم بود که برای بقای خودشان مبارزه می‌کنند. مبارزه می‌کنند برای اینکه انسان باشند و زیر بار زور نروند.

انگار وظیفه هنرمند است که انسان بودن را یاد ما بیندازد. رسالت هنرمند است که بلند بگوید انسان زیر بار زور نمی‌رود. ذات هنرمند آزادگی است و آزادگی هنر هنرمند واقعی است. سفیر پیام آزادی سربداران را فرهاد فخرالدینی می‌نواخت. بگوش باشی، که آی مردم شهر بیایید و به تماشای قیام مردمان تاریختان برای آزادی بیندیشید. و چه زیبا و ماندگار بود این سفیر آزادی.

فخرالدینی خود هنرمند است. با همان ذات آزادگی و رسالت انسان بودن.آموزگار زیبایی و خالق زیبایی. سربداران بی شک در تاریخ موسیقی ما بی همتا و از ماندگارترین‌هاست. با این که بعد از قریب به سی سال اکنون فرصت دوباره شنیدن موسیقی سربداران مهیا شده اما عین این سی سال سفیر آزادی خواهی فخرالدینی در گوشمان زنگ می‌زند.

گفتن از رمز و راز این ماندگاری جز پرگویی بی‌حاصل من حقیر نیست آنچه هست فخرالدینی بزرگ گفته است. تنها می توان گفت سربداران خود خلاقیت است. خود هنر است.

فخرالدینی خود هنرمند است، جانی که او گذاشت برای ارکستر ملی، کارایان برای ارکستر فیلارمونیک برلین نگذاشت. زحمتی که او کشید برای سربلند نگهداشتن موسیقی بر صحنه‌های این مملکت، احترامش را تا ابد واجب می‌کند. عشقی که او به هنر و مردم این سرزمین نشان داد یادمان نمی‌رود. یادمان نمی‌رود سال‌ها پس از سربداران و قرن‌ها پس از سربداران، آن صبحگاهی را که گفت: «تا با مردم چنین می‌کنید، من دیگر نیستم» و اکنون که آمده و به برکت حضورش امید برکت در خشکسال فرهنگمان زنده شده، کاش قدردانش باشیم.

عمر استاد فخرالدینی دراز باد، اما نمی‌توانم این را نگویم. چند روز پیش که «پاکودلوسیا» – اسطوره موسیقی اسپانیا – چشم از جهان فروبست، در سراسر سرزمین آندلس پرچم‌های زرد و قرمز نیمه افراشته شد. انگار که هنر در ایبریا مرده است. عمر استاد و همه هنرمندان این سرزمین دراز باد.

اما ای آقایانی که امروز به کرسی قیمومیت فرهنگ تکیه زدید، مطمئن باشید که مرگ پایان هنر نیست. انزوای هنرمند مرگ هنر یک سرزمین است. نگذارید فخرالدینی و فخرالدینیها باز بگویند: من دیگر نیستم»

***

رییس هیات‌مدیره خانه موسیقی نیز در این مراسم حضور داشت و به سخنرانی پرداخت. محمد سریر گفت: خلق آثار ماندگاری که تعداد آنها در موسیقی ما کم است علاوه‌بر توانایی‌های فردی و علمی نتیجه باروری اندیشه‌ای است که نیازمند پشتوانه فرهنگی ملی است که این موضوع در حوزه موسیقی بی‌کلام ما بیشتر جلوه‌گر شده است. این گستردگی و جامعیتی که یک موسیقی ایرانی می‌تواند، میان گروه‌های مختلف جامعه محبوب شود کار بسیار دشواری است و این مقوله به آهنگساز بازمی‌گردد که جذابیت‌های آن را تامین کند.

این آهنگساز همچنین اظهار کرد: اجرای موسیقی سربداران نشان دهنده ظرفیت موسیقی و آهنگساز ایرانی بود که توانست در زمان خود و حتی امروز برای ما اعتبار کسب کند. ما نه تنها باید قدر فرهاد فخرالدینی را بدانیم، بلکه باید از او به عنوان یک رهبر و راهبر حوزه موسیقی یاد کنیم که همواره با ایجاد انگیزه به جوانان راه‌های بسیار بزرگی را پیش روی آنها قرار داد و انگیزه‌های بزرگی در آنان ایجاد کرد.

او در پایان سخنانش اظهار امیدواری کرد تا به زودی شاهد اجرای ارکستر ملی به رهبری فرهاد فخرالدینی باشیم.

***

افسانه بایگان هم به عنوان بازیگر مجموعه «سربداران» با حضور در این مراسم گفت: ۳۰ سال پیش دختر جوانی بودم که برای اولین‌بار و بازی در مجموعه سربداران به محل سرچشمه باغ فین کاشان رفتم و در صحنه بازیگر مقابل علی نصیریان شدم که شما باید تصور کنید که برای یک بازیگر جوان این شرایط چقدر می‌تواند پر از استرس باشد. در همین لحظات پر استرس و دلهره‌آور بود که موسیقی زیبای استاد فخر‌الدینی که محمدعلی نجفی برای کم کردن التهاب من آن را در فضا پخش کرد، باعث آرامش من شد و بدون استرس به کار خودم ادامه دادم.

این بازیگر ادامه داد: حالا که بعد از ۳۰ سال دوباره این افتخار نصیب من شد که بار دیگر در محضر استاد فخرالدینی باشم، بسیار خوشحالم و به خود می‌بالم که در این مدت از محضر او استفاده کردم. البته جای فریدون مشیری و بسیاری از هنرمندانی که در آن زمان حضور داشتند و امشب در میان ما نیستند خالی است، اما امیدوارم بزرگانی چون استاد فخرالدینی ۱۲۰ سال با عزتّ، سربلندی کنار هنر این سرزمین حضور داشته باشند.