طرحی در زمینه مهارت آموزی و کارورزی پیش از اشتغال در وزارت کار بررسی می شود که طی آن کارفرمایان در قالب یک قرارداد ۲ ساله مهارت آموزانی را جذب و به آنها در قبال کار حقوق پرداخت خواهند کرد. در این طرح دولت نیز باید برخی مشوق‌ها به منظور جلب حمایت کارفرمایان مانند تسهیلات و معافیت های مالیاتی را در نظر بگیرد، در صورت قطعی شدن این پیشنهاد که توسط نمایندگان کارگران ارائه شده است، طرح مهارت آموزی کارجویان پیش از ورود به بازار کار برای اولین بار در کشور اجرا و استاد – شاگردی متوقف می شود.

در زمان فعالیت دولت دهم از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی طرحی ارائه شده بود با عنوان استاد – شاگردی که طی آن قرار بود افرادی به امید جستجوی شغل و همچنین کسب مهارت تحت عنوان شاگرد و خارج از شمول قانون کار در نزد کارفرمایانی که تمایل به جذب آنها را داشته اند با عنوان استاد، جذب شوند.

پیش بینی های صورت گرفته به این شکل بود که اولا فرد شاگرد و جویای کار از حمایت قانون کار برخوردار نمی شد و حقوق و مزایای وی نیز با نظر کارفرما تعیین و پرداخت می شد. همچنین فرد شاگرد نمی توانست پس از طی دوره شاگردی ادعای جذب توسط کارفرما و انعقاد قرارداد را داشته باشد و کارفرما نیز به نظر خود می توانست شاگرد را پس از طی یک دوره استثمار رایگان، اخراج کند!

تا پایان فعالیت دولت سابق تعداد افراد کارجوی ثبت نامی و جذب شده از این طریق در واحدهای تولیدی کشور ۱۰۰ هزارنفر اعلام می شد که بعدها برخی مقامات ارشد وزارت کار دولت تدبیر و امید با رد این آمار، تعداد کل جذب شدگان در طرح استاد – شاگردی را ۳۰ هزار نفر اعلام کردند.

با این حال، استاد – شاگردی به دلیل نادیده گرفتن حقوق نیروی کار و همچنین خارج کردن بخشی از شاغلان کشور از دایره حمایتی قانون کار؛ به سرعت مورد انتقاد و اعتراض نمایندگان کارگران قرار گرفت. آنها حتی شکایتی را نیز در دیوان عدالت ادارای در اینباره تنظیم کردند و طی آن درخواست کردند طرح استاد – شاگردی متوقف شود.

پس از شروع به کار دولت تدبیر و امید، پیگیری های کارگران برای متوقف کردن طرح استاد – شاگردی نیز بیشتر شد و آنگونه که نمایندگان کارگری مطرح کرده اند مسئولان جدید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز چندان رضایتی به ادامه شیوه عجیب و غریب به کار رفته در استاد – شاگردی را ندارند.

در حال حاضر نیز عملا استاد – شاگردی متوقف شده است، اما نمایندگان کارگری عنوان کرده اند وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای صدور دستور رسمی توقف استاد – شاگردی از آنها خواسته تا طرح جایگزین مناسبی را به منظور تقویت زمینه اشتغال به کار کارجویان و همچنین ارتقاء سطح مهارت نیروی کار ارائه کنند.

فرامرز توفیقی در گفتگو با مهر با تشریح جزئیات طرح جدید کارورزی نیروی کار و پیشنهادات کارگران به منظور جایگزین کردن مهارت آموزی به شیوه جدید به جای استاد – شاگردی گفت: این شیوه تقویت مهارت نیروی کار در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان و مناطقی که بهره وری نیروی کار در آن در سطح بالایی قرار دارد، اجرا می شود.

رئیس کارگروه تخصصی مزد و بهره وری اظهارداشت: در حال حاضر، در برخی کشورها مانند ژاپن و آلمان، کارجویان قبل از ورود به بازار کار دوره مهارت آموزی دارند و از آنسو دولت این کشورها نیز یک سری امتیازات ویژه برای صاحبان صنعت در نظر می گیرند.

توفیقی خاطرنشان کرد: در ایران این تجربه طی سال های ۸۰ و ۸۱ از طریق سازمان صنایع سنگین آن زمان حاصل شد. در طرح جدید، تاکیداتی وجود دارد که دولت بتواند تسهیلاتی را در اختیار کارفرمایان قرار دهد. به عنوان نمونه ترتیبی اتخاذ شود تا کارفرمایان بتوانند پس از جذی کارورزان و مهارت آموزان جدید از معافیت های مالیاتی برخوردار شوند.

وی افزود: پیش بینی شده که دولت در این قالب، ۲ سال با مهارت آموزان همراهی و همکاری داشته باشد و در این مدت اگر فرد کارجو و مهارت آموز توانست نظر کارفرما را جلب کند که حتما با وی قرارداد کار منعقد می شود و اگر اینگونه نشد که فرد کارجو باید بداند حتما ضعف هایی در کار داشته که در مدت ۲ سال نتوانست خود را برای کارفرمایی که فرصتی را در اختیار وی قرار داده است، ثابت کند.

این مقام مسئول کارگری کشور با اشاره به اینکه امروز در خارج از کشور فقط به مدرک تحصیلی افراد شغل نمی دهند، تاکید کرد: ما این طرح جدید مهارت آموزی نیروی کار را به جای استاد – شاگردی پیشنهاد کردیم. این طرح هم اکنون در فنی و حرفه ای نیز مورد بررسی قرار گرفته که در صورت قطعی شدن، طرح استاد – شاگردی ملغی می شود.

رئیس کارگروه تخصصی مزد و بهره وری با انتقاد از فراکسیون کارگری مجلس درباره عدم موضع گیری مناسب برای متوقف کردن استاد – شاگردی و نقض قانون کار در این طرح، اظهارداشت: در قالب طرح جدید در نظر است تا افراد به صورت کارورز و یا مهارت آموز، دوره هایی را پیش از ورود به بازار کار ببینند.

توفیقی تصریح کرد: البته در این زمینه دولت برای حمایت و تشویق کارفرمایان به همراهی با طرح باید برخی مشوق ها را برای آنها در نظر بگیرد و از این طریق تسهیلاتی نیز به کارفرمایان پرداخت شود. البته کارفرما پس از جذب کارجو و یا مهارت آموز به مدت ۲ سال به وی حقوق پرداخت خواهد کرد، پس از آن در صورت جلب نظر کارفرما و تصمیم به ادامه همکاری، قرارداد رسمی کار منعقد خواهد شد.