چه کسی جهان را اداره می‌کند؟ دیپلماسی در لباس کت‌شلوار برند سامسونگ
هورخبر – وقتی دیپلمات‌ها کت و شلوار تجاری می‌پوشند؛ در سفری کاری به داکار، پایتخت سنگال، یک اتفاق ساده ذهنم را درگیر کرد. راننده تاکسی از من پرسید:
«کجایی هستی؟»
گفتم: «ایران.»
پرسید: «شما هم شرکتی مثل هواوی یا سامسونگ دارید که جاده بسازد و برق برساند؟»
همان لحظه فهمیدم که دیپلماسی دیگر در سفارتخانهها محصور نیست. امروز، سفیران خاموش جهان، برندهایی هستند که روی جعبه موبایل، پمپ‌های نفتی و کانتینرهای بنادر حک شده‌اند.
فصل اول: دیپلماسی از مسیر کمپانی هند شرقی تا سامسونگ
روزی روزگاری، انگلیس برای فتح هند تفنگ به‌دست گرفت؛ اما کسی نمی‌داند که آن تفنگ را «کمپانی هند شرقی» پر کرده بود، نه دولت پادشاهی.
دیپلماسی شرکتی همان‌جاست آغاز شد. جایی که تجارت و سیاست هم‌خون شدند. جایی که شرکت‌ها، مرز را پشت سر گذاشتند، و حاکمیت را در مشت گرفتند.
امروز دوباره همان سناریو با شکلی تازه تکرار می‌شود؛ فقط این بار، دیپلمات‌ها پنهان‌اند… در دفتر هیئت‌مدیره.
فصل دوم: وقتی گوگل، روسیه را تحریم می‌کند
تحریم همیشه ابزار دولت‌ها بود؛ اما وقتی گوگل، دسترسی اپلیکیشن‌های روسی را مسدود کرد و فیسبوک حساب‌های رسمی کرملین را بست، همه فهمیدند که قدرت از وزرای امور خارجه به سمت دفاتر شرکت‌های سیلیکون‌ولی خزیده است.
شرکت‌ها دیگر فقط تولیدکننده نیستند؛ آن‌ها تصمیم‌گیر سیاست خارجی شده‌اند. به این می‌گویند: دیپلماسی شرکتی.
فصل سوم: نقشه جهان را شرکت‌ها دوباره می‌کشند
امروز، سامسونگ از دولت کره جنوبی اثرگذارتر است. Huawei برای چین بیشتر از سفیرانش پروژه امضا می‌کند. و COSCO چین را در بنادر آفریقا و یونان تثبیت کرده است.
سؤال اینجاست:
چرا دولت‌ها با زبان رسمی حرف می‌زنند، ولی شرکت‌ها با قراردادهایی که بودجه کشورها را شکل می‌دهد؟
فصل چهارم: مفهوم دیپلماسی شرکتی به زبان ساده
•شرکت‌ها یاد گرفته‌اند چطور با رئیس‌جمهورها، سازمان ملل، و قبایل محلی مذاکره کنند.
•آن‌ها «مشروعیت عملیاتی» می‌خرند؛ نه با سلاح، بلکه با ساخت مدرسه و جاده.
•آن‌ها از تحلیل ژئوپلیتیک و ریسک سیاسی برای برنامه‌ریزی صادرات استفاده می‌کنند.
•آن‌ها نیازی به رأی مردم ندارند؛ فقط به اعتبار برند و دسترسی به داده نیاز دارند.
فصل پنجم: افزایش تولید ناخالص ملی از اتاق کنفرانس شرکت‌ها
• چین با استراتژی شرکت‌محور، GDP خود را ۶ برابر کرده است.
• کره جنوبی با برندهایی مثل LG و Hyundai، صادرات خود را تا ۵۵۰ میلیارد دلار رسانده است.
• آلمان با دیپلماسی برند Siemens، هنوز هم شریک شماره یک صنعتی در اروپا و آسیاست. و ایران هنوز منتظر امضای وزارت خارجه است…
فصل آخر: چرا باید نگران باشیم یا اقدام کنیم؟
ما در جهانی زندگی می‌کنیم که:
-شرکت‌ها قرارداد خط لوله می‌بندند؛ نه وزرای انرژی.
-برندها معاهده صلح اقتصادی می‌نویسند؛ نه دیپلمات‌ها.
-کسب‌وکارها، به‌جای سفارتخانهها، روابط دوجانبه را مدیریت می‌کنند.
پس پرسش ساده اما عمیق این است:
اگر ما به شرکت‌هایمان زبان دیپلماسی یاد ندهیم، چه کسی کشور ما را در میز مذاکره جهانی نمایندگی خواهد کرد؟
فراخوان اندیشه و اقدام
اگر شما صاحب کسب‌وکار هستید، یا مسئول سیاست خارجی، یا حتی فعال اقتصادی در صنعت نفت و انرژی، فقط یک پرسش برایتان باقی می‌ماند:
آیا شرکت شما، فقط تولید می‌کند؟ یا سیاست جهانی را هم شکل می‌دهد؟ دیپلماسی شرکتی دیگر یک انتخاب نیست؛ ضرورتی برای بقا و اثرگذاری است.