دور پنجم، در راه نیست؛ وقتی تهران دیگر عمان را کافی نمی‌داند
هورخبر – دور چهارم مذاکرات غیررسمی ایران و آمریکا در عمان پایان یافت؛ اما برخلاف دوره‌های پیشین، هیچ برنامه‌ریزی روشنی برای ادامه مذاکرات اعلام نشده است. آمریکا پیشنهاد داده دور پنجم نیز در عمان برگزار شود، اما ایران فعلاً این درخواست را نپذیرفته است.
این “نه” آشکار، بیش از آنکه واکنشی تاکتیکی باشد، پیامی راهبردی دارد: بدون بازنگری در ماهیت بازی، تغییر محل و عدد دور، تغییری در نتیجه ایجاد نخواهد کرد.
از میز مذاکره به بازی قدرت‌های میانجی؛ وقتی روسیه وارد می‌شود
در حالی که عمان همچنان محل میزبانی مذاکرات باقی مانده، جمهوری اسلامی ایران به پیشنهاد تازه روسیه برای ایفای نقش میانجی واکنش مثبت ضمنی نشان داده است. مسکو در پی آن است تا با ایجاد یک چارچوب گفت‌وگوی جدید، مذاکرات را از فاز «بن‌بست تاکتیکی» خارج کند.
نقش عراق در این دور نسبت به گذشته کمرنگ‌تر بوده و بیشتر در سطح پشتیبانی عمومی از روند مذاکره باقی مانده، نه در مقام طراحی چارچوب یا انتقال پیام. عربستان سعودی نیز نقش میانجی کلاسیک ندارد و بیشتر از زاویه امنیت منطقه‌ای و فشار هماهنگ ایفای نقش می‌کند.
نظریه بازی‌ها؛ وقتی طرفین از ورود مجدد به بازی امتناع می‌کنند
در نگاه نظریه بازی‌ها، اکنون وارد فاز «امتناع متقابل از ورود» شده‌ایم. طرفین، نه به دلیل عدم تمایل به نتیجه، بلکه به‌دلیل فقدان نقشه مشترک از بازی و اهداف آن، حاضر به آغاز دور پنجم نیستند.
ایران می‌خواهد در صورت ادامه مذاکره، نه‌تنها تضمین‌هایی واقعی دریافت کند، بلکه نشانه‌ای روشن از تغییر لحن و هدف در طرف آمریکایی ببیند.
دور دوم ترامپ؛ فشار بدون فرمول مصالحه
در دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، واشینگتن دیگر نیازی نمی‌بیند توافقی طراحی کند که ایران را در آن شریک بداند. دیدگاه غالب در تیم امنیت ملی ترامپ این است که فشار و انزوا، به‌تنهایی کافی است و در بهترین حالت، ایران را وادار به پذیرش شروط خواهد کرد.
پیشنهاد ادامه مذاکرات در عمان نیز از دید بسیاری از تحلیل‌گران، بیشتر ژستی دیپلماتیک است تا تلاشی جدی برای حل اختلافات.
ایران؛ استراتژی تأخیر فعال، نه قهر تاکتیکی
ایران از قهر دیپلماتیک فاصله گرفته، اما وارد فاز تأخیر فعال شده است. این استراتژی به دنبال آن است که:
-بازیگر جدیدی مانند روسیه را وارد چارچوب کند.
-از فرسایش داخلی با نمایش ضعف در مذاکره پرهیز کند.
-و طرف مقابل را به بازنگری در لحن و ساختار وادار سازد.
تحلیل روایت‌ها؛ مسکو پیشنهاد می‌دهد، تهران صبر می‌کند، واشینگتن هشدار می‌دهد
در تحلیل محتوای روایت‌ها، ترکیب جالبی به چشم می‌خورد:
– روسیه از «ضرورت خروج از بن‌بست و طراحی سازوکار جدید» سخن می‌گوید.
– ایران با سکوت مشروط، در حال سنجش وزن واقعی پیشنهاد کرملین است.
– آمریکا همچنان با تهدیدات رسانه‌ای و هشدارهای رسمی، تلاش دارد ایران را عامل تعویق معرفی کند.
پیش‌بینی‌ها؛ سه مسیر، سه نتیجه احتمالی
۱- ورود روسیه به‌عنوان تسهیل‌گر مذاکرات، مذاکرات را به خاک جدیدی منتقل خواهد کرد.
۲- در صورت ادامه تعلیق، احتمال وقوع اقدامات ایذایی یا نیابتی در منطقه افزایش می‌یابد.
۳- در صورت عدم پاسخ مثبت تهران، آمریکا احتمالاً به سمت تحریم‌های فناورانه و چندجانبه سوق پیدا خواهد کرد.
نتیجه‌گیری؛ اگر بازی به دور پنجم نرسد، شاید بازیگرانش عوض شوند
ایران اکنون شرط می‌گذارد؛ نه به مکان، بلکه به ساختار و هدف مذاکرات. اگر مذاکره‌ای قرار است برگزار شود، باید نه در سایه تهدید، بلکه در افق مشارکت شکل بگیرد.
ورود روسیه، اگر صادقانه باشد، می‌تواند میز مذاکره‌ای تازه با معادلات جدید بسازد. اما اگر نقش مسکو نیز به ابزاری برای مهار تبدیل شود، بازی همچنان بدون برنده خواهد ماند.