هورخبر – در یک هتل آرام اما پر رمز و راز در مسقط، سومین دور مذاکرات ایران و آمریکا در حال رقم خوردن است؛ مذاکراتی که دیگر به سادگی یک چانه زنی سیاسی نیست، بلکه صحنه ی نبردی چندلایه میان روایتها، منافع، بازیگران منطقه ای و جهانی، و مهمتر از همه، اضطرابها و آرزوهای انسانی است.

**پرده اول: تقابل روایتها در میدان مین مسقط**

ایران به میز آمده با سه پرچم: حق هسته ای، مقاومت فعال، و تعامل مشروط. روایت جمهوری اسلامی نه فقط برای غرب که برای مخاطب داخلی نیز طراحی شده؛ اینکه ایران قربانی بدعهدی آمریکاست و همزمان آماده ی تعامل عادلانه. آنسوی میز، دولت ترامپ قرار دارد؛ با روایتی ساده اما سنگین: “بازگشت به توافق فقط در صورت امتیاز بزرگ.”

اما اینجا، میز مذاکره به یک بازی نظری تبدیل می شود: بازی بزدل. هر دو طرف با شتاب به سوی برخورد میروند، به این امید که طرف مقابل پیش از تصادف فرمان را بچرخاند. در این بازی، کوتاه آمدن بدون تضمین، به منزله ی شکست سیاسی تلقی میشود؛ هم برای تهران، هم برای ترامپ.

**پرده دوم: مذاکرات در سایه ی فشارهای داخلی**

تهران، پیش از امتیاز دادن، باید از سد فشار داخلی عبور کند. خط قرمزها، مجلس انقلابی، و رسانه های محافظه کار هر لحظه آمادهی انفجار علیه نرمش هستند. طرف ایرانی بیش از آنکه با نماینده ی ترامپ مذاکره کند، با انتظارات داخل کشورش درگیر است.

در آنسو، ترامپ، اگرچه چهره ی مسلط اتاق است، اما اسیر تریبون های داخلی آمریکاست. او باید چیزی از این میز به نمایش بگذارد: تصویری از پیروزی، بدون عقب نشینی، بدون امتیاز دادن. اینجاست که بازی سخت می شود؛ جایی که “درون” هر کشور مهمتر از “طرف مقابل” است.

**پرده سوم: شش بازیگر جهانی در پشتصحنه مذاکرات**

اتحادیه اروپا، اگرچه ضعیفتر از گذشته، هنوز در نقش واسطه ی دیپلماتیک حضور دارد. پیام آور است، نه تصمیم ساز. اما خروج او از مذاکرات، پیام روشنی خواهد بود که دیپلماسی شکست خورده. برای اروپا، ثبات در خاورمیانه برابر است با امنیت انرژی، کنترل مهاجرت، و حفظ موقعیت ژئوپلیتیک.

روسیه، با نگاه راهبردی بلندمدت، حضور فعال اما دوگانهای دارد. از یک سو، با ایران در حوزه انرژی و نظامی همپوشانی دارد و از سوی دیگر، به تعویق افتادن توافق را ابزاری برای انحراف افکار غرب از اوکراین می بیند. مسکو هیچگاه صریح عمل نمیکند؛ اما همیشه وزن دارترین سکوتها متعلق به اوست.

چین، بازیگری خاموش اما دقیق، از ادامه وضعیت بی توافق بهره مند است. انرژی ارزان، تضعیف رقیب آمریکایی در منطقه، و تقویت نقش خودش در نظم جدید جهانی، همگی با این بنبست همخوانی دارند. اما پکن هرگز نمی خواهد بحران از کنترل خارج شود. سکوت چین، پرهزینه ترین سکوت دیپلماتیک جهان امروز است.

ترکیه، که خود را در قامت قدرتی میانجی میبیند، چشم به فرصت های اقتصادی و ژئوپلیتیک دوخته. آنکارا، هم نگران قدرت گرفتن ایران در عراق و سوریه است، هم مشتاق سهم بردن از یک توافق منطقه ای. بازی ترکیه، همزمان دیپلماتیک و اقتصادی است.

عربستان سعودی، با چرخش تدریجی از سیاست تقابل به مهار، در پی توافقی است که ایران را محدود اما بی تحرک نکند. ریاض نمیخواهد جنگ، بازارهای جهانی نفت را آشفته کند، اما از توافقی که دست ایران را باز کند نیز می ترسد. تعادل مطلوب سعودیها: مهار بدون مصالحه.

اسرائیل، شاید حساس ترین و تندروترین بازیگر این میدان است. تلآویو برای جلوگیری از هرگونه توافق، آمادگی دارد دست به خرابکاری بزند؛ از عملیات سایبری تا تهدید حمله پیش دستانه. برای نتانیاهو، دیپلماسی با ایران خط قرمز است، نه مسیر مذاکره.

**پرده پایانی: اضطراب، امید و دیپلماسی انسانی**

فراتر از معادلات، آنچه در اتاق جریان دارد، اضطراب انسانی است. مترجمی که می داند ترجمه ی اشتباه میتواند جنگ آغاز کند. دیپلماتی ایرانی که با دقت و وسواس پیام تهران را منتقل می کند. و آمریکایی ای که میداند ترامپ از او فقط یک چیز میخواهد: پیروزی در قاب تلویزیون.

و اما نتیجه؟ احتمال دستیابی به توافق جامع پایین است. اما امکان رسیدن به چارچوبی برای ادامه ی مذاکره وجود دارد. توافقی محدود، مرحله ای، و قابل راستی آزمایی. شاید مثل همیشه، دیپلماسی در خاورمیانه نه پایان باشد، نه آغاز؛ بلکه فقط مکثی میان بحرانها.

و عمان، دوباره میزبان مکثی تاریخی شده است؛ مکثی میان جنگ و صلح، میان واقعیت و روایت، میان ترس و امید.

عمران بائوج پژوهشگر بین الملل

از این نویسنده بیشتر بخوانید:

استیو ویتکاف و میز مذاکره با ایران؛ تاجر املاک نیویورک در نقش معمار توافق؟

نبرد پشت پرده؛ روایت زنده ای از سه گانه ی مذاکره ایران و آمریکا

استیو ویتکاف و میز مذاکره با ایران؛ تاجر املاک نیویورک در نقش معمار توافق؟