تغییرات اقلیمی مهم‌ترین پدیده پیش روی جهان
هورخبر – علی سلاجقه معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در ابتدای سخنرانی خود در نهمین نشست وزرای محیط‌زیست جهان اسلام اظهار داشت: در ابتدا فرصت را غنیمت شمرده و مراتب قدردانی خود و دولت جمهوری اسلامی ایران را از دولت عربستان سعودی و سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی جهان اسلام در برگزاری این نشست ابراز می‌دارد.
وی با تأکید بر اینکه امروزه جهان سعی دارد تا به مدد آموزش، تفکر صرفاً توسعه‌گرای حاکم بر جامعه صنعتی را به سمت تفکر پایداری سوق دهد افزود: در این راستا آگاهی‌رسانی محیط زیستی، تنها راه تغییر نگرش و ایجاد ارزش‌های پایدار همچون عدالت، برابری، قناعت، احترام به طبیعت، حقوق انسان‌ها و سایر موجودات زنده است که خوشبختانه در آموزه‌های دینی و فرهنگی جهان اسلام از دیرباز وجود داشته و کاملاً مطابق با اصول توسعه پایدار است و می‌تواند به‌عنوان یک الگو کارآمد مطرح شود.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست تأکید کرد: البته نباید فراموش کرد که دانش و فرهنگ ارزش‌گرای سنتی در کنار خردگرایی علمی و باتوجه‌به تغییر و تحولات عصر کنونی در کنار شکل‌گیری تفکر توسعه سبز، هر دو برای تحقق توسعه متوازن ضروری است .
وی ادامه داد: از سوی دیگر باتوجه‌به جهان‌شمول بودن موضوع محیط‌زیست، همکاری و مشارکت جمعی در مقیاس منطقه‌ای و بین‌المللی شایسته توجه و پیگیری جدی است. حضور ما در اینجا فرصت بسیار ارزشمندی را برای تبادل نظر دراین‌خصوص و همچنین به اشتراک گذاشتن تجربیاتمان جهت برداشتن گام‌های مناسب برای رفع این نگرانی‌های مشترک در اختیار می‌گذارد.
معاون رئیس‌جمهور در ادامه ضمن اشاره به اقدامات مؤثر و ارزشمندی که در حوزه آموزش برای توسعه متوازن در جمهوری اسلامی ایران انجام شده و استمرار دارد اظهار کرد: در بخش آموزش برای همه و رعایت عدالت و برابری در آموزش، آمارها نشان می‌دهد طی سال‌های(۲۰۲۳) ۱۴۰۲، نرخ سواد در ایران به بالای ۹۰ درصد رسیده و رشد نرخ سواد در بین جامعه زنان نسبت به جامعه مردان از شتاب بسیار بالاتری برخوردار بوده است. همچنین نرخ سواد در مناطق روستایی و شهری نشان می‌دهد که مناطق روستایی نرخ رشد سواد بیشتری را در مقایسه با مناطق شهری تجربه کرده‌اند.
این مقام مسئول ادامه داد: در بخش آموزش دانشگاهی مقایسه رشد میزان دانشجویان دختر و پسر نشان می‌دهد تعداد دانشجویان دختر از افزایش بیشتری نسبت به پسر برخوردار بوده است. در این زمینه باتوجه‌به پیشرفت‌هایی که در کمیت سطح سواد رخ‌داده است، سیاست کشورم هم اکنون بر افزایش کیفیت سواد و تقویت مهارت‌های عملی متمرکز شده است.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در زمینه آموزش محیط زیستی در سطح ملی مطرح کرد: چارچوب اصل مهم و مترقی ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، سرلوحه سیاست‌گذاری‌ها و راهبُردهای محیط زیستی است و توسعه مبتنی بر دانایی و لزوم توجه به چگونگی تولید و توزیع دانش در کشور نیز از اصول بسیار مهم مندرج در این برنامه‌ها بوده است.
وی ادامه داد: از جمله اقدامات انجام شده در چارچوب برنامه‌های مذکور می‌توان به ورود مباحث محیط زیستی در نظام آموزش رسمی کشور، اجرای آموزش‌های فوق‌برنامه در قالب طرح ملی محیط یار، همیاران محیط‌زیست شهری، گسترش کمی و توسعه کیفی سرمایه‌های اجتماعی و سازمان‌های مردم‌نهاد (NGOs )محیط زیستی که در حال حاضر بالغ بر ۱۰۴۷ تشکل غیردولتی زیست‌محیطی فعال در کشورم وجود داشته و بر اساس سیاست‌های حمایتی سازمان حفاظت محیط‌زیست، گسترش سازمان‌های اجتماع‌محور و ارتقای سطح کیفی فعالیت‌های تشکل‌های محیط زیستی مدنظر است، اشاره کرد.
معاون رئیس‌جمهور در راستای اقدامات انجام شده مطرح کرد: سازمان حفاظت محیط‌زیست، جمهوری اسلامی ایران باهدف ارتقای سطح آگاهی محیط زیستی، رشد کیفی محیط‌زیست، فراهم‌شدن بستر معیشت پایدار و جلب مشارکت گسترده تمامی گروه‌های اجتماعی و محلی برای برنامه‌ریزی در حوزه محیط‌زیست و در نهایت مردمی‌سازی امور محیط زیستی، سازمان‌های اجتماع‌محور با عنوان “خانه‌های محیط‌زیست” را راه‌اندازی نموده است.
وی افزود: “خانه محیط‌زیست” مکانی است برای پیگیری تحقق شعار “محیط‌زیست مردم پایه، هوشمند و فناورانه” که می‌تواند موجبات حضور آگاهانه، داوطلبانه و مؤثر مردم در عرصه محیط‌زیست را فراهم نموده و به ایجاد زمینه مدیریت محلی در حفاظت و بهسازی محیط‌زیست کمک کند. در این راستا تاکنون بیش از ۲۰۰۰ خانه محیط‌زیست به‌عنوان سازمان اجتماع‌محور محلی تأسیس شده است.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: تقویت بخش آموزش عالی محیط‌زیست ازطریق تأسیس”دانشکده‌های تخصصی محیط‌زیست” و افزایش رشته‌های علمی مرتبط حوزه محیط‌زیست، تحقیقات بنیادی از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه آموزش محیط‌زیست به‌منظور اجرای طرح کلان توسعه سبز و ارتقای فرهنگ محیط زیستی باهدف جلب مشارکت مردم در حفاظت از محیط‌زیست و ترغیب و حمایت از فعالان محیط‌زیست؛ شامل برگزاری ۱۳ دوره جشنواره “اعطای جایزه ملی محیط‌زیست” به متخصصان، اندیشمندان و فعالان محیط‌زیست جمهوری اسلامی ایران برای ارائه طرح‌های فاخر زیست‌محیطی نیز از جمله اقدامات انجام شده دیگری است که می‌توان به آن اشاره کرد.
وی با تأکید بر اینکه تغییرات اقلیم و به‌تبع آن پدیده‌های جوی یکی از مهم‌ترین موضوعات پیشروی ماست گفت: یکی از تبعات این تغییرات بروز سیلاب‌ها، خشکسالی‌ها و پدیده توفان‌های گردوغبار است که دامنه و شدت آن در حال گسترش بوده و گریبان‌گیر بسیاری از کشورها از جمله کشورهای غرب آسیا و خاورمیانه شده و خواهد شد.
به گفته معاون رئیس‌جمهور در این راستا پس از برگزاری موفق نشست منطقه‌ای وزرای محیط‌زیست، همکاری برای آینده بهتر در سال قبل، اجلاس بین‌المللی مقابله با توفان ماسه و گردوغبار در راستای اجرای قطعنامه شماره ۱۷۱/۷۷ مجمع‌عمومی سازمان ملل متحد در ۹ و ۱۰ سپتامبر در تهران توسط جمهوری اسلامی ایران با همکاری سازمان ملل متحد وبا حضور مقامات حدود ۵۰ هیئت دولتی و ۱۶ آژانس بین‌المللی برگزارش. بیانیه نهایی اجلاس بین‌المللی مقابله با توفان ماسه و گردوغبار با رویکرد همگرایی منطقه‌ای و بین‌المللی باهدف مقابله با این پدیده نوظهور مورد تصویب قرار گرفت که می‌تواند یک گام مهم و مبنای همکاری مشترک دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی برای اقدامات عملیاتی در آینده نزدیک باشد.
وی ادامه داد: باید خاطرنشان نمایم که آموزش برای توسعه متوازن در همه بخش‌ها و در مقیاس‌های جهانی و ملی مستلزم وجود و اشاعه رویکردی است که بتواند با درنظرگرفتن نیاز جوامع، پاسخی مناسب به چالش‌های موجود و پیشرو ارائه یابد.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در راستای آموزش متوازن پیشنهادها و انتظارات جمهوری اسلامی ایران را ارائه کرد: تشکیل صندوق مشترک با برنامه محیط‌زیست سازمان ملل و آیسسکو به‌منظور حمایت از توسعه “آموزش محیط‌زیست برای توسعه متوازن باهدف توانمندسازی جوامع محلی، توسعه رشته‌های دانشگاهی در جهان اسلام و اعطای بورسیه تحصیلی برای ایجاد نهضت آموزش محیط‌زیست برای توسعه پایدار” و تربیت کارشناسان متخصص در این حوزه، همکاری آیسسکو با سازمان جهانی کار (ILO) جهت ارایه آموزش مهارت‌های لازم برای مشاغل سبز از جمله این پیشنهادها و انتظارات است.
وی افزود: همچنین ایجاد مراکز ارتباط و پیوند مناسب بین کشورها با مراکز و مراجع بین المللی جهان اسلام مرتبط در زمینه آموزش، پژوهش و آگاهی‌های محیط زیستی، تقویت ظرفیت‌های منطقه‌ای برای تسهیل همکاری فنی و علمی با تاکید بر علم و فناوری‌های نوین در حفاظت از تنوع زیستی و مقابله باتغییرات اقلیمی، تبادل تجربیات در زمینه اشتغال سبز از طریق ایجاد حلقه‌های اقتصادی با بهره‌گیری از روش اقتصاد چرخشی به‌ویژه در بهبود کسب و کار هوشمند زنان نیز بسیار حائز اهمیت است.
معاون رئیس جمهور ادامه داد: تبادل تجربیات در زمینه روش‌های ارزیابی خطرات و برآورد خسارات زیست محیطی ناشی از حوادث زیست محیطی طبیعی و انسان ساخت، تبادل تجربیات در زمینه روش‌های ارزشگذاری اقتصادی برای طرح‌های سازگاری و انعطاف‌پذیری تغییرات اقلیمی و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در جهان اسلام می‌تواند سازوکاری برای حل معضلات محیط زیستی باشد. به‌طوریکه شرکت‌های دانش بنیان ایران ظرفیت‌های بالایی در راستای حل معضلات زیست محیطی دارند، در این زمینه، جمهوری اسلامی ایران آماده گسترش همکاری‌ها با کشورها و انتقال دانش و فناوری طرفین برای ارتقای وضعیت محیط زیست است.
وی در پایان تصریح کرد: بر این باورم با همکاری‌ها می‌توان بر مشکلات فائق آمد. امیدوارم با قرار گرفتن در کنار هم و استفاده از ظرفیت‌های دانش و فناوری ومالی مشترک بتوانیم آینده‌ای سالم و تمیز را به فرزندانمان هدیه دهیم.