کاهش ۶۰ درصدی سهم تفریحات در دو دهه گذشته
هورخبر – با یک حساب سر انگشتی، میتوان به افزایش هزینههای زندگی و کفاف ندادن درآمد برای پوشش آنها پی برد. در این بین، کمتر پیش میآید خانوادهها بتوانند در یک ماه به سینما و تئاتر رفته و یا هر هفته به رستورانها و مراکز تفریحی بروند. در واقع هزینههای اساسی زندگی مانند، مسکن و خوراک و پوشاک به قدری سرسامآوراند که فرصت را برای داشتن مخارج دیگری مانند تفریحات در زندگی را از خانوادهها گرفتهاند. سوالی که پیش میآید این است که یک خانواده ایرانی چه میزان برای تفریح خود هزینه میکند؟
با بررسی آمار و ارقام میتوان مشاهده کرد که در سالهای اخیر، با توجه به مشکلات عدیده اقتصادی کشور و وجود تورمهای مزمن، مخارج خانوادهها روندی افزایشی داشته است. همگام با رشد نرخ تورم، مخارج خوراکی و غیر خوراکی خانوارها افزایش مییابد. در این بین برخی از مخارج غیرخوراکی مانند مسکن و انرژی، جز نیازهای اساسی افراد است و قابل حذف از سبد خانوار نیست. اما برخی از هزینههای غیرخوراکی مانند هزینه تفریحات، سرگرمیها و خدمات فرهنگی در حال کمرنگتر شدن از سبد خانوار هستند.
براساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۱، سهم هزینههای خوراکی و دخانیات خانوادههای ایرانی ۲۷.۵ درصد بوده که شامل مواد غذایی قند، حبوبات، میوه، لبنیات، نان، نوشابه، ادویهها، گوشت و دخانیات است. سهم هزینههای غیر خوراکی در سبد هزینه خانوار ایرانی ۷۲.۵ درصد بوده که بیشتر این هزینهها صرف مسکن، انرژی، بهداشت و درمان، حمل و نقل، پوشاک، لوازم و خدمات خانوار، کالاها و سایر خدمات و تفریحات و سرگرمی و خدمات فرهنگی شده است. اما سهم هزینه تفریحات و سرگرمی در سبد هزینه خانوار شهری ۱.۶ درصد است که کمترین هزینه را در میان سایر هزینهها به خود اختصاص داده است. سهم ۱.۳ درصدی هزینه تفریحات و سرگرمی در سبد خانوار روستایی نیز کمترین هزینه را به خود اختصاص داده است.
سهم هزینه مربوط به گروه تفریحات و سرگرمی در سال ۱۳۸۰، حدود ۴ درصد بوده و در سال ۱۳۸۵ سهم این گروه کاهش یافته و به ۲.۸ درصد رسیده است. این روند در سال ۱۳۹۰ نیز کاهشی بوده و سهم گروه تفریحات به ۲.۷ درصد از سبد هزینه خانوار شهری رسید. از سال ۱۳۹۵ الی ۱۳۹۷، سهم ۳ درصدی هزینه تفریحات و سرگرمی روندی ثابت را در سبد هزینه خانوار طی کرد. در نهایت، سهم ۲ درصدی هزینه تفریحات و سرگرمی از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ به سهم ۱.۶ درصدی در سال ۱۴۰۱ کاهش یافت. سهم تفریحات و سرگرمی نسبت به ۲۲ سال گذشته کاهشی ۶۰ درصدی داشته است.
همچنین سهم تفریحات، سرگرمی، و خدمات فرهنگی در سبد هزینههای خانوارهای روستایی، از ۳ درصد در سال ۱۳۹۵، به ۱.۳ درصد در سال ۱۴۰۱ رسیده است.
براساس ارقام منتشر شده در مرکز آمار، در بین گروههای شغلی مختلف در خانوارهای شهری میتوان میزان هزینه مربوط به تفریحات و سرگرمیها هر یک آنها را محاسبه نمود. بدین ترتیب، نمودار زیر میزان هزینههای متوسط پرداختی گروههای شغلی مختلف برای تفریحات، سرگرمی و خدمات فرهنگی را نشان میدهد. خانوارهای گروههای قانونگذاران، مقامات عالی رتبه و مدیران با پرداخت هزینه متوسط ۹ میلیون و ۱۶۱ هزار تومانی بیشترین هزینه برای تفریحات و سرگرمی را در بین گروههای مختلف شغلی در سال ۱۴۰۱را پرداخت کردند.
بعد از آن خانوارهای گروه متخصصان علمی و فنی با پرداخت هزینه متوسط ۵ میلیون و ۸۶۳ هزار تومانی در سال ۱۴۰۱ رتبه دوم در پرداخت بیشترین هزینه برای تفریحات و سرگرمی را در بین گروههای شغلی بدست آوردند.
خانوارهای گروه کارمندان امور اداری و دفتری به طور میانگین درسال ۱۴۰۱ به میزان ۵ میلیون و ۵۲ هزار تومان برای گروه تفریحات، سرگرمی و خدمات فرهنگی هزینه کردهاند.
همچنین خانوارهای گروه کارگران ساده، به طور میانگین درسال ۱۴۰۱ به میزان ۱ میلیون و ۳۹۰ هزار تومان برای تفریحات و سرگرمی هزینه کردهاند که کمترین هزینه در بین سایر گروههای شغلی میباشد.
از بین سایر گروهها، خانوارهای گروه کارکنان ماهرکشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری به طور میانگین درسال ۱۴۰۱ به میزان ۱ میلیون و ۷۵۵ هزار تومان برای تفریحات و سرگرمی خود هزینه کردهاند و جایگاه دوم در پرداخت کمترین هزینه برای تفریحات را در بین گروههای شغلی مختلف را دارند.
گروه صنعتگران و کارکنان مشاغل مربوط با پرداخت هزینه متوسط ۱ میلیون و ۸۹۴ هزار تومانی در سال ۱۴۰۱ برای تفریحات خود به رتبه سوم در پرداخت کمترین هزینه برای تفریحات در بین گروههای شغلی مختلف رسیدند.