دهه محرم و زوایای پنهان آن
هورخبر – دهه محرم، رویدادی تلخ و پیام آوری در تاریخ اسلام است که در آن امام حسین(ع) و هفتادو دوتن از یاران و خانوادهاش در نبرد با لشکری بیرحم و ظالم به شهادت رسیده اند. این واقعه، در تاریخ اسلام و برای مسلمانان جهان، علامتی از مبارزه با ستم و ظلم، دفاع از عدالت و تأکید بر ارزشهای اخلاقی و اسلامی است. به همین دلیل، دهه محرم و روز عاشورا به عنوان یکی از مهمترین رویدادهای دینی و فرهنگی در سال برای مسلمانان و مخصوصاً شیعیان شناخته می شود. اما ابعاد و زوایای پنهان این دهه، بیشتر از اینهاست که در ادامه به بررسی برخی از آنها میپردازیم.
اول: اگر چه دهه محرم به عنوان یکی از رویدادهای دینی و فرهنگی شناخته میشود، اما نباید از ابعاد سیاسی آن غافل شد. شهادت امام حسین(ع) و یارانش در واقع یکی از مهمترین واقعههای تاریخ اسلام به شمار میآید که از طریق آن، امام ما به عنوان نمادی از مبارزه با ظلم و ستم، توانسته است تلاش خود را برای حفظ مبادی اسلامی و ارزشهای بشریت به نمایش بگذارد. به همین دلیل، دهه محرم به عنوان یکی از رویدادهایی که برای بسیاری از مسلمانان به عنوان مبارزه با ستم و ظلم تلقی میشود، به برگزاری تظاهرات و اعتراضات در برابر سیاستهای نامناسب و ستمگرانه دولتها و نظامهای سیاسی، مخصوصاً در کشورهای غربی و بعضاَ اسلامی میانجامد.
دوم: دهه محرم به عنوان یکی از رویدادهای فرهنگی مهم در جهان اسلام، برای بسیاری از مسلمانان به عنوان فرصتی برای بررسی و ارزیابی ارزشها و اعتقادات و همچنین بیان احساسات خود، به ویژه درباره مظلومیت و ستمهاییکه در جهان اسلام برخوردار است، تلقی میشود. در این دهه، مراسمهایی مانند عزاداری، تعزیهخوانی، سینهزنی، نوحهسرایی و زنجیرزنی به عنوان بخشی از فرهنگ عمومی مسلمانان، برگزار میشود. این مراسمها به عنوان یک رسانه فرهنگی برای ترویج ارزشهایی مانند همدردی، همبستگی، ایثار، صبر و شجاعت، به کار میرود.
سوم: دهه محرم به عنوان یک فرصت برای تأمل و تفکر درباره زندگی و مرگ، به ویژه برای مسلمانان، بسیار ارزشمند است. در این دهه، مسلمانان به یاد شهدای کربلا و تلاش آنان برای حفظ اسلام و ارزشهای بشری، میافتند. این مراسمها به عنوان یک فرصت برای بررسی ارزشهای اخلاقی همچون ایثار، صبر، شجاعت و پایبندی به ارزشهای دینی و انسانی، به کار میروند.
چهارم: مراسمهای دهه محرم، به عنوان یکی از نمادهای هنری در فرهنگ اسلامی، مورد توجه قرار دارند. در این مراسمها، موسیقی، تعزیهخوانی، نوحهسرایی، سینهزنی و زنجیرزنی به عنوان بخشی از فرهنگ هنری مسلمانان در برخی از کشورهای اسلامی به کار میروند. این مهم به عنوان یک فرصت برای تبادل فرهنگی و نمایش هنرهای مختلف در جامعه مسلمانان، بسیار ارزشمند هستند.
در کل، دهه محرم به عنوان یکی از مهمترین رویدادهای دینی و فرهنگی در جهان اسلام، برای بسیاری از مسلمانان و غیرمسلمانان به عنوان فرصتی برای بررسی و ارزیابی ارزشها و اعتقادات خود، بیان احساسات و همچنین ترویج ارزشهای اخلاقی و فرهنگی، قابل توجه است. هر چند که دهه محرم به عنوان یکی از مهمترین رویدادهای دینی و فرهنگی در جهان اسلام شناخته میشود، اما نباید از ابعاد سیاسی، فرهنگی، شخصی و هنری آن غافل شد.