علت موفقیت‌آمیز نبودن برخی پروژه‌های حوزه انرژی چیست؟
هورنیوز – تاکنون سوخت‌های فسیلی منبعی برای تأمین انرژی‌های مورد نیاز بشر بود، اما به دلیل اینکه این موضوع موجب آلودگی بیش از حد کره زمین و آسیب به محیط‌زیست می‌شد، دنیا به‌دنبال استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر رفت. انرژی‌های تجدیدپذیر قابلیت تبدیل دارد و همین عامل، موجب کمک به محیط‌زیست می‌شود؛ زیرا بدون اینکه ضرری به کره زمین وارد سازیم، می‌توانیم انرژی تابش خورشید را به انرژی الکتریکی تبدیل کنیم و بیشترین بهره‌وری را داشته باشیم.
انرژی‌های تجدیدپذیر، جایگزین بسیار مناسبی برای سوخت‌های فسیلی است؛ زیرا با استفاده از آن‌ها می‌توان بدون پرداخت هزینه اضافی، انرژی مورد نیاز یک منطقه را تأمین کرد. ایران پتانسیل مناسبی در این زمینه دارد و اگر دولت بتواند راهی برای استفاده مناسب از انرژی‌های تجدیدپذیر ارائه دهد، می‌توانیم بدون استفاده از سوخت فسیلی، برق کشور را تأمین کنیم. متأسفانه کشور ایران در زمینه انرژی و به خصوص استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر با مشکلاتی روبه‌رو است که برای بررسی بیشتر آن‌ها با ساسان صفریان، کارشناس‌ارشد انرژی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
چالش اصلی ایران در حوزه انرژی چیست؟
اگر بخواهیم مشکلات ایران را در حوزه انرژی بررسی کنیم، نخست باید وزارتخانه‌ها را مورد بررسی قرار دهیم و سپس به فرهنگ جامعه بپردازیم. در ایران وزارتخانه واحدی برای انرژی وجود ندارد و بخشی از آن، مربوط به وزارت نیرو و قسمتی زیر نظر وزارت نفت است و هر دو سیاست‌گذاری‌های مربوط به خود را دارند که همین مسئله موجب تحقق نیافتن هدف‌گذاری‌های کلان کشور شده است.
چرا نبود وزارتخانه واحد، چالشی در حوزه انرژی محسوب می‌شود؟
نخستین عاملی که برای مدیریت انرژی نیاز داریم، وجود وزارتخانه واحدی برای مبحث انرژی است به طوری که تمام سیاست‌گذاری‌های این حوزه زیرمجموعه وزارتخانه مشخص و واحد قرار بگیرد. این مسئله در کشورهای توسعه‌یافته مشاهده شده، اما متأسفانه در ایران وجود ندارد و موجب دوگانگی بین وزارتخانه نیرو و نفت شده است. این دوگانگی سبب شده تا برنامه‌ها و هدف‌گذاری‌ها به درستی انجام نشود؛ البته تاکنون فعالیت‌هایی انجام شده، اما هیچ‌گاه به اهداف خود در زمینه انرژی نرسیده‌ایم و درست اجرا نکردن برنامه‌ها موجب بد بین شدن جامعه می‌شود.
نبود وزارتخانه واحد چه تأثیری بر برنامه‌های کلان کشور دارد؟
اگر در آینده وزارتخانه واحدی ایجاد نشود و سیاست‌گذاری‌ها توسط وزارت نفت و نیرو انجام شود، هر کدام برنامه‌ای برای تحقق اهداف تدوین شده دارند و همین نبود تفاهم موجب تحقق نیافتن اهداف کلی می‌شود. در سازمان‌های اجرایی نیز با توجه به اینکه هر ساله استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر توسط وزارتخانه‌های بالادستی تاکید می‌شود، اما هیچ سازمانی از این قانون پیروی نکرده که دلیل آن، نداشتن بودجه کافی است.
حوزه انرژی در بخش خصوصی با چه چالش‌هایی روبه‌رو است؟
در قوانین شهرداری، استفاده از آبگرم‌کن خورشیدی و به‌طورکلی انرژی خورشیدی در ساختمان‌ها جزو قوانین دسته «د» وجود دارد، اما متأسفانه این قانون نیز به دلیل نبود آموزش مناسب و هزینه‌های مربوطه، عملیاتی نشده است. در بخش خصوصی نیز مانند وزارتخانه‌ها دوگانگی ایجاد شده است؛ این مسئله باعث شده مهندسان برق، بخشی از مباحث انرژی را برعهده بگیرند و مهندسان عمران، بخش دیگر را و هنگامی که بخواهیم بین این دو رشته ارتباط برقرار کنیم، با مشکل مواجه شده و عملاً تفرقه ایجاد می‌شود.
چه راهی برای رسیدگی به مشکلات کنونی در حوزه انرژی وجود دارد؟
اگر بخواهیم به مشکلات حوزه انرژی رسیدگی کنیم در ابتدا به وزارتخانه واحدی برای مدیریت مسائل انرژی نیازمندیم، پس از ایجاد وزارتخانه واحد باید مشکل کمبود مهندس انرژی در جامعه را مرتفع کنیم و این رشته را در دانشگاه‌های بیشتری ارائه کنیم. مهندس انرژی فردی است که می‌تواند بین حوزه برق، مکانیک و نیروگاه ارتباط برقرار سازد و برنامه‌های مطلوبی به کارکنان اجرایی ابلاغ کند. صداوسیما نیز می‌تواند در زمینه فرهنگ‌سازی نقش مهمی ایفا کند.
پیشنهاد شما برای مرتفع شدن مشکلات کشور در زمینه برق و آب چیست؟
مدیریت برق و آب بر عهده وزارت نیرو است که البته برنامه‌های مختلفی ارائه کرده است، اما برق به بودجه بسیاری نیاز دارد که در توان وزارتخانه نیست. اگر وزارت نیرو بتواند با بانک‌ها برای استفاده از انرژی خورشیدی اعتبارات خاصی در اختیار مردم قرار دهد، نه تنها در زمینه هزینه سود می‌کنیم بلکه در زمینه پدافند غیرعامل نیز شاهد پیشرفت خواهیم بود.
درخصوص مشکلات آب، برنامه‌های بسیاری تدوین نشده است و باید بیشتر به این مسائل پرداخته شود. در بخش‌هایی از کشور مانند اصفهان، یزد و کرمان که با بحران آب روبه‌رو هستند، باید هرچه زودتر پروژه «آب‌های خاکستری» عملیاتی شود.
سخن آخر…
امیدوارم فرهنگ‌سازی در زمینه مصرف انرژی به شکلی صورت پذیرد که مردم مسئولانه‌تر رفتار کنند.