بلاتکلیفی مجلس در نظارت بر دولت!
هورنیوز – مجلس شورای اسلامی به عنوان نهاد قانون‌گذار، نقش رصد و نظارت بر عملکرد قوه مجریه را نیز بر عهده دارد؛ اما به نظر می‌رسد در شرایط کنونی کشور نمایندگان در یک دوراهی سخت قرار گرفته‌اند؛ از طرفی بهارستان نشینان حامیان دولت هستند و از طرف دیگر عملکرد دولت به‌گونه‌ای بوده که حتی داد این حامیان را هم درآورده است. به همین دلیل بهارستان نشینان بر سر اینکه کابینه دولت را به چالش و حتی استیضاح بکشند، به شک افتاده‌اند.
یکی از وظایف مهم مجلس شورای اسلامی نظارت بر عملکرد دولت است. در مبحث دوم فصل ششم قانون اساسی آمده است مجلس در عموم مسائل در حدود مقرر در قانون اساسی می‌تواند قانون وضع کند. همچنین شرح و تفسیر قوانین عادی، تصمیم‌گیری درباره لوایح تقدیمی هیات وزیران و طرح‌های قانونی نمایندگان، تحقیق و تفحص در تمام امور کشور، تصویب عهدنامه ها و موافقت نامه‌های بین‌المللی، تصویب تغییر در خطوط مرزی و حکومت‌نظامی، وام و کمک داخلی و خارجی، رأی اعتماد به وزرا، استیضاح و سؤال از رئیس‌جمهور و وزرا و رسیدگی به شکایات مردم در قالب اصل ۹۰، وظایفی است که قانون اساسی به عهده نمایندگان مجلس گذاشته است. بر همین اساس عملکرد دولت از آغاز کار تا پایان زیر نظر مجلس شورای اسلامی خواهد بود.
مجلس یازدهم با شعار حل مشکلات معیشتی و بهبود وضعیت اقتصادی فعالیت خود را آغاز کرد و در بیانیه‌ای اقتصاد و فرهنگ را مهم‌ترین اولویت‌های کشور و مجلس اعلام کرد؛ اما این مجلس پس از روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی، دچار بلاتکلیفی و سردرگمی شده است. از طرفی پس از گذشت قریب به ۶ ماه از آغاز به کار دولت، بهارستان نشینان از وضع موجود گله دارند و برخی از نمایندگان از کم‌کاری و ضعف کابینه دولت انتقاد می‌کنند اما در مقابل عده‌ای هم می‌گویند که نباید انتقادی از دولت کرد چراکه این امر نشان‌دهنده اختلافات است.
علی‌اصغر عنابستانی یکی از نمایندگان کنونی مجلس می‌گوید: «در این شرایط سخت، برخاستن هیاهوی اختلاف و بحثِ اختلافیِ استیضاح، مردم را خسته می‌کند؛ البته اگر نیاز باشد مجلس از قدرت نظارتی‌اش استفاده می‌کند اما دولت و مجلس نباید بر اختلافات بیفزایند.» گرچه دولت سیزدهم و مجلس یازدهم همسو هستند و حتی پیش از روی کار آمدن این دولت، برخی از حامیان دولت گفته بودند که دولت ابراهیم رئیسی با مجلس فعلی هیچ مشکلی نخواهد داشت و به خوبی با هم کار خواهند کرد اما این همسویی و حمایت دیری نپایید و عملکرد برخی وزرا به حدی رسیده که داد نمایندگان همراه دولت هم درآمده است.
برخی وزرا مانند وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزیر امور اقتصاد و دارایی، وزیر صنعت، معدن و تجارت و وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در معرض اولین گلایه‌های بهارستان نشین ها قرار گرفتند و حتی برخی نمایندگان از جمع‌آوری امضا برای استیضاح این وزرا خبر دادند.
جبار کوچکی نژاد، نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی حتی از جدی شدن استیضاح وزرا خبر داد و گفت: «اگر استیضاح وزیر کار به صحن علنی مجلس بیاید، حتماً رأی می‌آورد.»
این در حالی است که به نظر می‌رسد همه نمایندگان مجلس رغبتی به استیضاح وزرا را ندارند که حتی وزیر صمت هم در پاسخ به احتمال استیضاحش با خیالی آسوده می‌گوید: «استیضاح من جدی نیست.»
همچنین برخی نیز بر این باورند که مجلس از وزیر کار حمایت می‌کند و نمی‌گذارد که استیضاح او نهایی شود اما محمد کعب عمیر نماینده مجلس شورای اسلامی و از طراحان استیضاح وزیر کار معتقد است که: «جو مجلس برای حمایت از وزیر مناسب نیست.»
کعب عمیر می‌گوید: «وزارتخانه مهم اقتصادی کار، تعاون و رفاه اجتماعی در دست کسی افتاده که واقعاً بی‌تجربه است. جوانی که نمی‌تواند آن را مدیریت کند و تصمیم‌گیرنده نیستند. خیلی از نماینده‌ها به همین نتیجه رسیده‌اند.»
او همچنین به توهین عبدالملکی به موسوی لارگانی یکی از نمایندگان مجلس اشاره می‌کند و می‌گوید: «بسیاری از نمایندگان بعد از توهینی که شخص وزیر به آقای لارگانی داشت از این موضوع ناراحت هستند. دولت و مجلس انقلابی است و این خوب نیست که به یک نماینده مجلس توهین شود. هر نماینده می‌تواند از روش‌های سؤال و استیضاح و تذکر استفاده کند و نباید به این خاطر توهین بشنود. این مورد برای دولت بازتاب خوبی ندارد.»
در شرایط فعلی با توجه به اینکه دولت سیزدهم وعده داده بود شرایط اقتصادی و معیشت مردم در اولویت کاری‌اش باشد، نتوانسته است به وعده‌های جامع عمل بپوشاند و همین امر موجب شده تا برخی از نمایندگان به فکر استیضاح و به چالش کشیدن دولت بیفتند. در همین حال با اینکه برخی نمایندگان معتقدند که برخی وزرا صلاحیت ادامه کار را ندارند و باید پاسخگو اشتباهات و کم‌کاری‌های چند ماه گذشته خود باشند اما در مقابل برخی دیگر از نمایندگان مخالف‌اند و می‌گویند نباید به این زودی دست به استیضاح وزرا بزنیم.
لطف‌الله سیاهکلی، عضو کمیسیون صنایع مجلس در پاسخ به کسانی که می‌گویند زمان مناسبی برای استیضاح نیست، می‌گوید: «ظلم زمان‌بردار نیست و به مردم ظلم می‌شود.»
اما در مقابل علی اصغر عنابستانی نماینده پرحاشیه مجلس و از جمله مخالفان استیضاح کار می‌گوید: «با وجود نقدهایی وجود دارد، معتقدم که باید به وزرا فرصت داد تا عملکردشان را نشان دهند. بالاخره باید فرصت مکفی داد؛ نه اینکه بعد از ۳ تا ۴ماه، برای ارزیابی عملکرد وزارتخانه‌ی عرض و طویل امضا جمع کرد.»
جبار کوچکی نژاد اما پا فراتر می‌گذارد و با زیر سؤال بردن صلاحیت وزیر کار و تأکید بر عدم توانایی او در مدیریت این وزارتخانه می‌گوید: «مجلس با تردید به ایشان رأی داد، در روز رأی اعتماد، فضا در ابتدا به شکلی بود که ایشان رأی نمی‌آورد اما کمک کردند و رأی آورد و متأسفانه بعد از رأی آوردن نتوانست اعتماد مجلس را جلب کند.» البته زمزمه‌های استیضاح وزرای کابینه ابراهیم رئیسی از بیش از یک ماه گذشته شروع‌شده بود اما تا به امروز به نتیجه‌ای نرسیده است و حالا که به ماه‌های پایانی سال و همچنین روزهای پرمشغله مجلس رسیده‌ایم و مجلسی‌ها خبر از موکول کردن استیضاح‌ها به بعد از عید را می‌دهند. برخی از نمایندگان هم معتقدند که در شرایط فعلی با توجه به اینکه مجلس درگیر بررسی لایحه بودجه است، فرصتی برای چنین امور باقی نمی‌ماند.
این در حالی است که محمد کعب عمیر، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس و نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی در پاسخ اینکه بررسی لایحه بودجه می‌تواند تأثیری بر پیگیری استیضاح‌ها بگذارد، می‌گوید: «این موارد مانعی برای استیضاح وزیر نیست و برای بهمن‌ماه این مسئله را در دستور کار قرار خواهیم داد.»
با این وجود، علی جدی عضو کمیسیون صنایع مجلس و از موافقان استیضاح وزیر صمت هم در مصاحبه‌ای با اشاره به اینکه استیضاح وزیر صمت کلید خورده می‌گوید: «استیضاح هنوز در هیات رئیسه اعلام وصول نشده است. سؤالات استیضاح مشخص است و امضا هم شده اما نظر هیات رئیسه مجلس بر این است که هنوز برای استیضاح زود است تا بتواند تعامل ایجاد کند از همین روی فکر نمی‌کنم تا قبل از عید استیضاح به صحن داده شود. استیضاح وزرای دیگری هم امضاشده اما هنوز هیئت رئیسه اعلام وصول نکرده و در حال تعامل است.»
جبار کوچکی نژاد نماینده مردم رشت هم که از منتقدان وزیر کار است، می‌گوید: «بااینکه من اعتقاد دارم وزیر کار توان اداره این وزارتخانه را ندارد اما با توجه به روند کاری بررسی استیضاح‌ها، این استیضاح به بعد از عید نوروز موکول خواهد شد و بعید است قبل از عید مطرح شود.»
حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در همین راستا با تأکید بر اینکه «نمایندگان برای سؤال و استیضاح اختیار قانونی دارند»، اظهار می‌کند: «مشکلات زیادی از قبل باقی‌مانده و نمی‌توان در عرض سه چهار ماه این مشکلات را حل کرد. الان زود است که راجع به عملکرد وزرای دولت قضاوت شود.» در پایان هفته گذشته نیز، اخباری مبنی بر اینکه «رئیس مجلس شورای اسلامی استیضاح وزرا را به صلاح ندانسته و گفته است که تا فرارسیدن سال جدید هیچ استیضاحی را اعلام وصول نمی‌کنم»، منتشر شد که روابط عمومی مجلس این خبر را تکذیب کرد.