چرا ارابه مرگ تولید می‌کنیم؟!
هورنیوز – مشکلات و مصائب صنعت خودروسازی در کشور ما یکی دو تا نیست. از نحوه تولید تا توزیع خودرو، زیان خودروسازان، بدهی‌های سنگین به شرکت‌های قطعه‌ساز و بانک‌ها، قیمت‌های نجومی که خرید یک خودرو متوسط به پایین را برای مصرف‌کنندگان به رویا تبدیل کرده تا بحث ناایمنی خودروهای داخلی که اکنون سال‌هاست بر سرزبان‌ها افتاده و همچنان در جاده‌ها و راه‌های کشور قربانی می‌گیرد، همگی از جمله مشکلاتی است که هر روز در مورد آنها صحبت می‌شود اما گویا راه چاره‌ای برایش پیدا نمی‌شود.
وقتی ایربگ هیچ خودرویی باز نشده است
آخرین نمونه چنین وضعیتی در تصادف زنجیره‌ای بیش از ۵۰ خودرو در جاده بهبهان به رامهرمز اتفاق افتاد؛ جایی که پنج کشته و ۲۷ زخمی به جای گذاشت و تصاویر منتشر شده از آن به موجی از التهاب و وحشت تبدیل شد. در این تصادف زنجیره‌ای در یک لاین جاده، ۹ خودرو به واسطه مه غلیظ با یکدیگر برخورد کردند و ۲۰۰ متر آن طرف‌تر نیز ۵۰ خودرو تصادف کرده و ۳تای آنها آتش گرفتند. امری که باعث شد سه سرنشین یک خودرو در دم جان خود را از دست دهند.
در این رابطه هر چند که رییس پلیس راه خوزستان اعلام کرد که علت حادثه مه‌آلود بودن جاده و عدم رعایت سرعت مطمئنه بوده، اما اظهارات سردار سیدکمال هادیان‌فر رییس پلیس راهور کشور روز گذشته پرده از واقعیت دیگری برداشت؛ اینکه در این تصادف کیسه هوا (ایربگ) هیچ خودرویی باز نشده است.
چرا ارابه مرگ تولید می‌کنیم؟
ریئس پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی با توجه به تصادف زنجیره‌ای رخ داده در محور بهبهان به شدت از کیفیت ساخت خودروها انتقاد کرده و آنها را به ارابه مرگ تشبیه کرد. سردار سیدکمال هادیان‌فر در ششمین رزمایش ارتقای توان و تحرک عملیاتی پلیس راهور که صبح دیروز در شهرک آزمایش برگزار شد با اشاره به حادثه رخ داده در محور بهبهان گفت: در همین حادثه بهبهان ایربک هیچ خودرویی باز نشد. این چه خودرویی است که ما داریم. چرا ارابه مرگ تولید می‌کنیم؟ دستگاه‌های مسوول باید بر کیفیت خودروها نظارت کنند. چرا استانداردها رعایت نمی‌شود؟
وی ادامه داد: در این حادثه تاکید کردم که حتما سهم دستگاه‌ها مشخص شود. نه اینکه فقط بگوییم راننده عامل حادثه بوده بلکه مشخص شود تک‌تک دستگاه‌ها چه نقشی در این حادثه داشته‌اند. رییس پلیس راهور ناجا در ادامه افزود: با سرعت ۷۰ کیلومتر در ساعت نباید وارد مه شد و قطعا وقتی خودرویی با چنین سرعتی وارد مه شود معلوم است که تصادف رخ می‌دهد. وقتی در هنگام مه تصادفی رخ می‌دهد اولین اقدام خارج کردن خودرو از مسیر و پیاده کردن سرنشینان است و اینها مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
تصادفات سومین عامل مرگ و میر
رییس پلیس راهور ناجا با بیان اینکه امروز تصادفات سومین عامل مرگ و میر است، گفت: خوشبختانه با اقدامات دولت محترم، بیماری کووید۱۹ روزهای پایانی خود را طی می‌کند، اما می‌بینید که تصادفات همچنان وجود دارد. به طور متوسط روزانه ۳۵ تا ۴۷ نفر و حتی در بعضی از روزها تا ۶۰ نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست می‌دهند. این یعنی به طور میانگین در هر ساعت دو نفر در حوادث رانندگی کشته می‌شوند. هادیان‌فر ادامه داد: حالا به ازای هر مورد فوتی بین ۲۰ تا ۲۵ نفر نیز مجروح داریم که این عدد بزرگی است، به ویژه آنکه حدود ۱۰ درصد از این مجروحان برای همیشه دچار معلولیت می‌شوند. رییس پلیس راهور ناجا با بیان اینکه در سال ۹۹ شاهد کاهش چشمگیر تصادفات بودیم، گفت: در سالی که گذشت شمار فوتی‌های حوادث رانندگی ۵/۱۱ درصد کاهش داشت. حدود ۶۱ هزار نفر کمتر مجروح شده و ۱۶۰۰ نفر نیز نسبت به سال ۹۸ کمتر جان خود را از دست دادند، اما متاسفانه در سال ۱۴۰۰ شاهد افزایش شمار فوتی‌ها بودیم، چراکه ترددهای ما نیز افزایشی ۱۲ درصدی داشت و از ۳/۴ میلیارد پیمایش به ۹/۴ پیمایش رسید. در این شرایط متاسفانه تا به امروز ۱۱ هزار و ۱۴۷ نفر در تصادفات سال‌جاری جان خود را از دست داده‌اند و حدود ۲۶۱ هزار نفر نیز مجروح یا معلول شده‌اند.
هادیان‌فر خسارت هر مورد فوتی در تصادفات رانندگی را معادل ۴/۵ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: این خسارتی است که به ازای هر جانباخته به کشور وارد می‌شود. بیمه‌های ما سالانه ۲۸ هزار میلیارد تومان خسارات را بابت تصادفات پرداخت می‌کنند و علاوه بر آن خسارات معنوی جبران‌ناپذیری نیز به خانواده‌ها و افراد وارد می‌شود.
دردی که برای امروز و دیروز نیست
مشکلات مربوط به ناایمن بودن و کیفیت پایین خودروهای تولید داخل موضوع امروز و دیروز نیست. هر چند که در طول سه سال و نیم گذشته خودروسازان و متولیان این صنعت مشکلات ناشی از تحریم‌ها، مسائل اقتصادی، گرانی مواد اولیه و افزایش زیاندهی و موانع تولید را عامل اصلی چنین وضعیتی معرفی کرده و قصد تبرئه کردن خودروسازان داخلی را دارند، ولی اکنون سال‌هاست که مردم و مصرف‌کنندگان با چنین معضلی پیش از اعمال تحریم‌ها و مشکلات فعلی دست به گریبان بوده و هستند.
در این رابطه دو روز قبل درحالی سوال یکی از نمایندگان از وزیر صمت به خاطر کیفیت پایین خودروها در هیات‌رییسه مجلس اعلام وصول شده که چند ماه قبل یکی از مسوولان سازمان ملی استاندارد به صراحت گفته بود: اگر قرار باشد تمامی استانداردهای لازم را برای خودروهای داخلی اعمال کنیم، آنگاه هیچ پلتفرمی در کشور جواز تولید نخواهد گرفت.
در واقع در شرایطی که دو خودروساز بزرگ کشور به طور کامل تحت مدیریت دولت بوده و بر خلاف قانون و در حالی که دولت زیر ۲۰درصد سهام در هر یک از شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا دارد، همچنان در حال تصدی‌گری و قیمت‌گذاری دستوری است؛ خریداران علاوه بر اینکه در گذشته ناچار به انتخاب میان بد و بدتر بودند، اکنون به واسطه افزایش قیمت‌ها، خرید خودروی صفر کیلومتر نیز برای آنها تبدیل به رویا شده است. رویایی که در عین حال به طنزی تلخ شباهت دارد؛ زیرا برای یک پراید که به آن از همان زمان ارابه مرگ گفته می‌شد و طبق اعلام صریح سردار‌هادیانفر، به هر چیزی که برخورد کند سرنشینانش کشته یا مجروح می‌شوند، اکنون باید ۱۷۰ میلیون تومان هزینه شود. تازه این تمام ماجرا نیست، بلکه برای سایر خودروها که حتی خود مسوولان دولتی هم از عدم کیفیت و ایمنی آنها بارها و بارها سخن گفته‌اند به بی‌سابقه‌ترین شکل ممکن که در دنیا نظیر ندارد، مصرف‌کنندگان باید در یک فرآیند بخت‌آزمایی پیچیده برای مثبت اعلام شدن نتایج ثبت‌نام‌شان دست به دعا بردارند.
چه کسی مسوول این خسارت‌هاست؟
به گفته ناظران در صنعتی که به صورت انحصاری اداره می‌شود و حتی اخیرا دو مرتبه رییس کمیسیون صنایع مجلس تصریح کرده که خودروسازان به حیات خلوت دولت‌ها تبدیل شده‌اند، مصرف‌کننده چاره‌ای جز تهیه چنین محصولاتی ندارد. از یک طرف راه واردات خودرو برای آنها بسته است و از طرف دیگر در یک بازار و صنعت غیررقابتی که تنها از آن انتقاد شده ولی شخص یا نهادی مسوولیت وضعیت آن را بر عهده نمی‌گیرد، مصرف‌کننده ناچار است هر محصولی را با هر کیفیتی خریداری کند، چراکه ممکن است همین چهارچرخی که نام آن را خودرو گذاشته‌اند نیز در نهایت نصیبش نشود.
امروز در کشور ما طبق آمارها در هر ساعت دو نفر بر اثر تصادف جان خود را از دست می‌دهند. طبق گفته پلیس راهور بین ۶۰ تا ۶۵ ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی فرسوده است و آنچنان حجم خودروهای اسقاطی که هم‌اکنون هم در حال تردد هستند زیاد است که برای اسقاط آنها زمانی نزدیک به هزار سال تخمین زده می‌شود. علاوه بر این هر فوتی بر اثر تصادفات مبلغی نزدیک به پنج میلیارد تومان به صورت مستقیم و غیرمستقیم به کشور خسارت وارد می‌کند که اگر بر تعداد کشته‌شدگان هر سال که بین ۲۰ تا ۲۵ هزار نفر اعلام می‌شوند ضرب شود، خود رقمی قابل ملاحظه تنها در بخش خسارت‌های مادی را دربرمی‌گیرد.
این موضوع سوای خسارت اصلی یعنی داغدار شدن خانواده‌هایی است که اگر تعداد آنها را در خوشبینانه‌ترین حالت سه نفر در نظر بگیریم، حاکی از ضربه هولناک روحی و روانی به ۷۵ هزار نفر در سال است. در این میان اگرچه فرهنگ رانندگی، جاده‌های غیراستاندارد و سایر عوامل در میزان خسارت‌های مالی و جانی ناشی از تصادفات نقش‌آفرینی می‌کنند، اما در عین حال سهم بزرگ خودروهای ناایمن و غیراستانداردی که امروز با هر شرایط و قیمتی تولید و به صورت قطره‌چکانی به مردم عرضه می‌شود را نیز نمی‌توان در این وضعیت فاجعه‌بار نادیده گرفت.