دلیل مهاجرت ۹۴ نخبه‌ی صنعت نفت چیست؟
هورنیوز – ماجرای غم‌انگیز دانشجویان دانشگاه صنعت نفت در هفته‌های گذشته بار دیگر مطرح شد. زمانی که مهاجرت ۹۴ نفر از آنها بعد از ۶ سال بلاتکلیفی منتشر شده است.
دانشجویانی که سال ۹۵ مقابل وزارت نفت اعتصابی دوازده روزه کردند، اما علی رغم تحصن شبانه روزی آنها در هوای سرد، هیچ‌کدام از مسئولان دانشگاه و وزارت نفت نه تنها واکنشی برای بهبود وضعیت بلاتکلیفی دانشجویان ندادند، بلکه وزیر نفت در گفت‌وگویی اعلام کرد: «با اعتصاب و تحصن کسی را استخدام نمی‌کنیم!»
ماجرا از کجا شروع شد؟
خرداد ۹۴ لااقل برای دانشجو‌های دانشگاه صنعت نفت که ناگهان در تعلیق فرو رفتند تاریخ فراموش نشدنی شد چراکه آینده شغلی‌انها تاحدزیادی به خطر افتاده بود آن هم تنها به این خاطر که وزیر نفت ابلاغیه‌ای به این شرح صادر کرده بود: «ممنوعیت هرگونه استخدام و جذب نیروی انسانی در تمامی دستگاه‌های تابعه وزارت نفت و بسط آن به دانش‌آموختگان ممتاز دانشگاه صنعت نفت».
مصائب دانشجویان صنعت نفت؛ “همه چیز بیشتر شبیه شوخی بود!”
حالا پس از گذشت شش سال از آن روز، مشخص شد وعده عبدالنبی هاشمی، رئیس دانشگاه صنعت نفت در خصوص اینکه «مصوبه وزارت نفت ظرف دو هفته آینده در خصوص برداشتن شرط معدل و استخدام تا ورودی ۹۴ برای جذب فارغ التحصیلان این دانشگاه ابلاغ می‌شود» صرفاً یک ترفند برای پایان تجمع‌ها و اعتصابات ده، دوازده روزه دانشجویان و رهایی زنگنه از استیضاح بوده است.
صدور ابلاغیه وزیر نفت در مورخ ۱۹ خرداد ماه سال ۹۴، مبنی بر ممنوعیت هرگونه استخدام و جذب نیروی انسانی در تمامی دستگاه‌های تابعه وزارت نفت و بسط آن به دانش‌آموختگان ممتاز دانشگاه صنعت نفت، علی رغم امتیازات و وعده‌های داده شده در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری، سرنوشت فارغ التحصیلان و دانشجویان این دانشگاه را در هاله‌ای از ابهام فرو برد و تا به امروز آنها را لنگ در هوا باقی نگاه داشته است. ابهاماتی که پس از گذشت حدود شش سال نه تنها رفع نشده بلکه مشکلات فراوانی برای دانشجویان و فارغ التحصیلان این دانشگاه به وجود آورده است.
دانشجویانی که طبق تعهد داده شده باید در اولویت استخدام قرار می‌گرفتند، اکنون و پس از فارغ التحصیلی با مشکل بیکاری و تبعات اجتماعی و خانوادگی حاصل از آن دست و پنجه نرم می‌کنند و همه این‌ها در حالی است که طبق اسناد و مدارک وزارت نفت با کمبود شدید نیرو مواجه است. وزیر نفت سال ۹۵ در صحن علنی مجلس از وجود ۱۰۰ هزار نیروی مازاد وزارت نفت خبر داده بود و هیچ‌گاه فکرش را هم نمی‌کرد کارکنان وزارتخانه اش به شدت به این خبر واکنش نشان دهند. زنگنه در بخشی از اظهارات خود درباره تغییرات در سیستم پرسنلی وزارت نفت گفته بود: «سیستم پرسنلی یکی از مشکلات این وزارتخانه است که متاسفانه سبب شده ۱۰۰ هزار نیروی اضافه در این وزارتخانه وجود داشته باشند و با تمام واگذاری‌های صورت گرفته همچنان ۸۰ هزار نفر نیروی مازاد در وزارت نفت وجود دارد.»
اظهارات زنگنه درباره مازاد بودن نیرو‌ها در حالی صورت گرفت که بسیاری از مدیران وزارت نفت از نیروهای بازنشسته هستند که با آمدن زنگنه به وزارتخانه، آنها نیز دوباره مشغول به کار شده‌اند. پس از صحبت‌های آقای وزیر در مجلس حالا این کارکنان هستند که در نامه‌ای خشمگینانه پرده از اتفاقات جدیدی برمی‌دارند که نشان می‌دهد رفتار آقای وزیر با کارکنان خود هیچ‌گاه صمیمی نبوده است. زنگنه که ظاهرا رضایت چندانی به حضور دانشگاه نفت در وزارتخانه خود ندارد، معتقد است اگر دانشجویان وابسته به وزارت نفت شوند، رفتار کارمند گونه پیدا می‌کنند و از خلاقیت آنها کاسته می‌شود.
تابستان سال ۹۶ دانشجویان صنعت نفت، با برپایی یکی از طولانی‌ترین تجمعات اعتراضی مقابل مجلس، موجب شدند پای زنگنه به خانه ملت باز شود. او هم با عقب‌نشینی ظاهری مدعی شد مساله بورسیه دانشجویان حل خواهد شد. اما زنگنه در سخنرانی روز پنج‌شنبه (۴ شهریورماه ۹۵) خود در حاشیه بازدید از منطقه گازی پارس جنوبی گفته بود: «برای ایجاد تخصص‌های لازم در طرح‌های وزارت نفت، دانشجویان شهرستان عسلویه بورسیه می‌شوند». اما دانشجویان دانشگاه صنعت نفت و فعالین توئیتری پس از اعلام رای دیوان عدالت اداری مبنی بر محکومیت وزارت نفت و بیژن زنگنه، در توئیتر به این مساله واکنش نشان دادند.
ایران به مقصد آلبرتا!
حالا پس از انتشار خبر مهاجرت تعدادی از دانشجویان دانشگاه صنعت نفت تصمیم گرفتم با یکی از این دانشجویان که دوماه دیگر کشور را به مقصد کانادا و دانشگاه آلبرتا ترک می‌کند صحبت کنم.
این دانشجو می‌گوید: من طی چهار سال گذشته به عنوان یکی از نمایندگان دانشجویان صنعت نفت خیلی پیگیر رسیدگی به مشکلاتمان بودم؛ اما نهایتا کار نتیجه بخش نبود و ما امروز شاهد مهاجرت تعداد زیادی از این دانشجویان هستیم. ما زمان انتخاب رشته با استناد به چیزی که در دفترچه کنکور آماده بود و قول استخدام و جذب در وزارت نفت با رتبه های تک رقمی و دو رقمی دانشگاه هایی مثل شریف و امیرکبیر را رها و به اهواز رفتیم.
وی ادامه داد: پس از ورود آقای زنگنه به وزارت نفت این بحث مطرح شد که دانشجویان به سه گروه الف، ب و ث تقسیم شوند و فیلتر دیگری غیر از کنکور برای جذب دانشجویان قرار گرفت. یعنی علاوه بر کنکور باید یک آزمون و پس از آن مصاحبه می‌دادیم تا بعد تصمیم بگیرند ما می‌توانیم وارد وزارت نفت شویم یا نه! برای دانشجویانی که در همان لحظه ورود به این دانشگاه با رتبه های خود جزو نخبه‌های کشور محسوب می‌شدند.
این دانشجوی صنعت نفتی افزود: سال ۹۴ شیوه نامه الحاقی و عطف به ما سبق شدن آن، مشکلات گروه الف دانشجویان شروع شد. بعد این کار بحث آمار بالای ورودی‌ها را مطرح کردند که این‌ها ۲۰ هزار نفرند در حالی که دو هزار پانصد نفر مجموعا در چهار دانشکده اهواز، تهران، آبادان و محمود آباد مشغول تحصیل بودند. این‌ها در حالی صورت گرفت که طی همان سال‌ها آقای زنگنه سخن از کمبود نیروی انسانی در وزارت نفت را مطرح نمودند؛ اما از جذب دانشجویان صنعت نفت جلوگیری کردند. پس جایگزین کسانی که بازنشسته می‌شوند چه کسانی هستند؟
وی یادآور شد: مشکل دیگر ما دانشجویان رشته‌های تخصصی بود که خوانده بودیم. دانشجویی به پشتوانه قول وزارت نفت دکتری بعضی مدیران وزارت نفت سنخیتی با شعار جوان گرایی ندارند حفاری خوانده یا در رشته‌های مدیریت حقوق نفت گاز یا مدیریت مخازن نفت تحصیل کرده است. مثلا دانشگاه صنعت نفت به صورت اختصاصی در شاخه مهندسی شیمی گرایش آتش را ایجاد و برایش دانشجو جذب کرد؛ خب این آدم الان در بازار کار کجا کاریابی شود؟ خیلی از رشته های تخصصی صنعت نفت فقط برای کار در وزارت نفت و شرکت‌های آن مطرح شده و بازار کار خارجی برایشان تعریف نشده است. این روزها به اسم جوان گرایی مدیرانی در وزارت نفت سر کار هستند که هیچ سنخیتی با این مفهموم ندارند. خیلی ها تا قبل از سال ۹۲ هیچ سابقه‌ای در صنعت نفت کشور نداشتند اما تمامی پست ها بین باشگاه خودشان تقسیم می‌شود.
این دانشجو با اشاره به مهاجرت ۹۴ دانشجوی صنعت نفت خاطرنشان کرد: آمار دقیقتر آن طی شش سال گذشته بالغ بر ۲۰۰ نفر است که در میان آنها بسیاری از دوستان خود من هم بودند. در این لیست نام بسیاری از دانشجویان نیامده است. در کنار این آمار ۹۰ نفر از دانشجویان به علت عدم جذب در وزارت نفت و نبود درآمد برای گذران زندگی، تصمیم به تغییر رشته و حتی خارج شدن از فیلد مهندسی و ورود به رشته های پزشکی کردند. من هم تا پارسال در تمامی تجمعات و جلسات حضور پیدا می‌کردم حتی بعد رای دادگاه در سال ۹۷ در یکی از شرکت های خصوصی وابسته وزارت نفت مشغول به کار شدم اما اولین حقوق من را بعد هفت ماه دادند! من هم متاهل بودم و شرایط سختی را با گرانی‌ها و نبود حقوق می‌گذراندم. برای منی که مدرک فوق لیسانس داشتم و عضو ستاد ملی نخبگان هستم تحمل این شرایط خیلی سخت بود چون حتی دیگر پول کرایه خانه‌ام را هم نداشتم. وقتی می‌دیدم کسی که دیپلم دارد بالا دستی من است و بیشتر حقوق میگیرد. به همین خاطر سال گذشته تصمیم به اپلای گرفتم و دوماه دیگر کشور را به مقصد کانادا ترک خواهم کرد.
وی با اشاره به واگذاری دانشگاه صنعت نفت توسط آقای زنگنه گفت: با ورود مرجع قضایی و رای دیوان عدالت اداری این قضیه منتفی شد وگرنه دانشگاه در دوره وزارت آقای زنگنه واگذار می‌شد و ما علت عداوت ایشان را با این دانشگاه نمی‌دانیم. نتیجه تمامی این کارها اجحاف در حق نخبگان و جوانان این مملکت شد. من داخل سه آزمون شرکت خصوصی وزارت نفت قبول شدم اما در مصاحبه من را رد می‌کردند. این در حالی است که وقتی من رزومه‌ام را به دانشگاه کانادا فرستادم آنها نه تنها استقبال کردند حتی هزینه تحصیل من را هم می‌دهند و بابت درس خواندنم نیز هزینه پرداخت می‌کنند؛ آن هم بدون دادن هیچ گونه تعهد نامه‌ای از جانب من.
این دانشجو در آخر گفت: من طی این شش سال خیلی تلاش کردم حق ضایع شده بچه های صنعت نفت را برگردانیم اما دیگر خسته شدم از بس که هیچ کس صدای ما نشنید و مجلس هم هیچ کمکی نکرد. امیدوارم روزی برسد که بتوانیم طبق گفته رهبر با تکیه بر جوانان مومن و انقلابی کشور را به سمت اهدافی که دارد نزدیک کنیم.
حواشی که کار را پیچیده‌تر کرد
هم‌زمان با شروع جلسات بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی دولت دوازدهم، مسئله استخدام نمایندگان در وزارت نفت به صدر رسانه‌های منتقد دولت راه یافت. بعضی‌ها معتقد بودند رسانه‌های منتقد برای تخریب زنگنه دروغ‌پردازی می‌کنند. لاریجانی رئیس وقت مجلس، اما خیلی سریع واکنش نشان داد و تأکید کرد اگر متوجه شود زنگنه از نمایندگان فعلی کسی را به استخدام نفت درآورده است با وی برخورد می‌کند.
ماجرا به همین‌جا ختم نشد. نامه حمایت نمایندگان ادوار مجلس از وزیر پیشنهادی نفت منتشر می‌شود و پس از آن فرزند یکی از نمایندگان مجلس دهم به پژوهشگاه نفت می‌رود و موجب می‌شود این ماجرا که با واکنش‌های زیادی همراه شده حتی به رسانه ملی هم کشیده شود. مجری از زنگنه درباره استخدام دختر یکی از نمایندگان در وزارت نفت سؤال می‌پرسد. ژنرال در پاسخ می‌گوید: این خانم PhD داشت! مجری در ادامه می‌پرسد اگر دختر نماینده هم نبود باز استخدام می‌شد. زنگنه جواب می‌دهد: ممکن بود بشود!
استخدام دختر نماینده مجلس با واکنش دانشجویان دانشگاه صنعت نفت مواجه و بیانیه‌ای صادر شد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «درحالی‌که بسیاری از دانش‌آموختگان مقطع دکترای رشته‌های نفتی در دانشگاه صنعت نفت و سایر دانشگاه‌های تراز اول کشور بیکار هستند، یک خانم دانش‌آموخته مقطع دکترای رشته شیمی‌فیزیک از دانشگاه آزاد، تنها بر اساس نظام شایسته‌سالاری و نه رانت جایگاه نمایندگی پدرش، حائز شرایط جذب در وزارت نفت شناخته‌شده است!» وزیر نفت، اما معتقد است علت عدم استخدام، نیروهای مازادی است که در وزارت نفت حضور دارند.
این در حالی است که آمار دقیقی از نیروهای مازاد وجود ندارد و طی این سال‌ها بسیاری از دانشجویان صنعت نفت در آزمون و یا مصاحبه‌ای که تحت عنوان شرط جذب عنوان شد رد شدند.
گناه ما چیست؟/ طی این شش سال زندگی خیلیها از هم پاشید
یکی از این دانشجویان فارغ التحصیل گروه الف مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی شیمی با معدل ۱۷٫۴۶( ورودی سال ۹۲) و مقطع کارشناسی رشته مهندسی شیمی رتبه اول با معدل ۱۸٫۳۹(ورودی سال ۸۸) از دانشگاه صنعت نفت است که در خصوص مشکلات خود طی این سال‌ها می‌گوید: کاریابی بنده طبق روال قانونی سابق در آبان ماه ۹۳ برای شرکت گاز استانی انجام شد. بعد از قبولی در مصاحبه علمی و فنی انجام گرفته از سمت شرکت مذکور،سمت مهندس براورد برای من تایید شد و بعد مراحل عدم سوپیشینه، هسته گزینش و مرحله طب صنعتی را طی نموده اما در مرحله شروع به کار، صدور و اجرای ابلاغیه های عطف به ماسبق شده مانع از جذب من شد. طبق آن ابلاغیه اعلام کردند: شروع به کار و اخذ کد مجوز منوط به امضای شخص جناب وزیر نفت قرار داده شده و طی پیگیری های انجام شده اعلام شد حسب ضوابط ابلاغی جدید، جذب فارغ التحصیلان گروه الف دانشگاه نفت پس از طی فرآیند جدید ارزیابی صورت میگیرد. بعد از آن هم ما را به ارزیابی دعوت کردند و مثل آب خوردن ۸۰ درصد افراد را رد کردند و بعد هم اعلام شد در این مرحله پذیرفته نشدید و استخدامتان منتفی هست و از لیست کاریابی حذف شدید.
وی ادامه می‌دهد: مهندس بیطرف معاون وقت وزیر نفت در جلسه کمیسیون آموزش مجلس در تاریخ ۲۶ آذرماه ۹۶ معترف شدند که وزارت متعهد به جذب ما فارغ التحصیلان گروه الف هست و قول دادند که ما را جذب کنند ولی الان نزدیک به ۳ سال است که از آن تاریخ و از آن جلسه می‌گذرد و هیچ اتفاقی برای ما نیافتاده و همه این وعده‌ها شبیه وعده های سابق وزارت در جلسات مختلف کمیسیون انرژی و آموزش و اجتماعی مجلس کذایی بود.
این فارغ التحصیل صنعت نفت افزود: به خدا ما هرگز باعث و بانی این مشکل را نمی بخشیم. جناب زنگنه چه می‌داند که این ۶ سال چه به روز تک تک این بچه‌ها و خانواده‌هایشان گذشت؟ خیلیها افسردگی گرفتند، خیلیها زندگی‌شان از هم پاشید و کارشان به جدایی کشید، خیلیها از این مملکت رفتند و هزاران مشکل دیگر و… . این را بدانید که هیچ‌کدام از بچه‌های نفت که از این مملکت رفتند و قصد دارند بروند به دلخواه خودشون این کار را نکردند بلکه از سر اجبار و ناچاری رفتند. عِرقی که به وطن دارند قلبشان برای این خاک می‌تپد و عاشق خدمت به مملکت هستند؛ ولی افسوس و صد افسوس که مسئولین وزارت نفت قدرشان را نمی‌دانند و بهایی برای این نیروی انسانی متخصص قائل نیستند.
پایان یک تراژدی…
اخیراً زنگنه گفته است “اگر به سال ۹۲ برگردم دیگر وزیر نخواهم شد!” ابراز ندامتی که تنها یکی از اثرات آن از دست دادن نیمی از نیروهای انسانی متخصص و دوره دیده در دانشگاه صنعت نفت بود که هرکدام می‌توانستند مدیران و کارمندان جوان پر شور و نشاطی باشند و هوای تازه‌ای در وزارت نفت به جریان بیندازند اما حالا نیمی از آنها مهاجرت کردند و نیمی دیگر همچنان میان زمین و آسمان معلق‌اند.
این در حالی است که خروج نیروی انسانی نخبه و ماهر از کشور نه تنها منجر به ضعف اقتصادی در کشور می‌شود بلکه به موازات آن وابستگی به کشور‌های دیگر را نیز به همراه خواهد داشت. اتفاقات رخ داده طی چند سال اخیر در دانشگاه صنعت نفت، نمونه بارزی از مدیریت ضعیف منابع انسانی و ثروت در بدنه وزارت نفت است.
با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از تسنیم