هورنیوز – مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در بولتن بررسی مسائل روز اقتصادی در تیرماه ۱۳۹۹، تحلیلی از موسسه فیچ از وضعیت پتروشیمی ایران تا ۵ سال آینده را منتشر کرده است که ضمن تشریح وضعیت فعلی این حوزه، تلاش می‌کند سناریوهای مختلف محتمل برای صنعت پتروشیمی ایران را نیز بررسی کند.

طبق گزارش این موسسه، صنعت پتروشیمی ایران از بیرون با تحریم‌ها مواجه شده و از درون هدف‌گذاری‌های قابل‌توجهی برای افزایش ظرفیت و تولیدات آن مدنظر قرارگرفته است. صنعت پتروشیمی ایران با ریسک‌های بالای ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ مواجه است که فعالیت‌های پتروشیمی را شدیداً مختل کرده، به‌گونه‌ای که محصولات شیمیایی و پلیمرها، به‌خصوص اتیلن و پلی‌اتیلن، با افت قیمت و کاهش تقاضای داخلی و خارجی روبرو شده‌اند. محدودیت‌های ملی باعث آسیب به فعالیت‌های صنعتی شده؛ اما پس از دوره محدودیت‌ها، به دلیل تحریم‌های ایالات‌متحده که برخی از تولیدکنندگان پتروشیمیایی و کاهش در درآمدهای نفتی را هدف گرفته، سقوط در زنجیره‌های ارزش به‌خصوص صنعت خودرو را پیش‌بینی می‌کنیم. درنتیجه، بر این باوریم که هدف‌گذاری سالانه ۱۳۰ میلیون تن تولید پتروشیمی تا سال ۲۰۲۵ قابل‌دستیابی نخواهد بود.

در ادامه این گزارش آمده: کم‌بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و همچنین محدودیت‌های خوراک، همچنان مشکلاتی هستند که با توسعه کشور، بدتر هم می‌شوند، درحالی‌که بادهای مخالف رکود در بازارهای خارجی یعنی چین و هند را هم احساس می‌کنند.

طبق این گزارش، با توجه به اینکه کشور با یک بازیابی طولانی و کُند از رکود عمیق سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ مواجه است، بازار داخلی نخواهد توانست کاهش فروش صادراتی را جبران کند. این مشکلات باعث کاهش شدید در تعداد پروژه‌های جدید می‌شود که حاکی از کاهش رشد ظرفیت به‌خصوص از سال ۲۰۲۳ است.

از طرفی هم، این گزارش ادامه داد: رکود در سرمایه‌گذاری بالادستی و افول بازار انرژی، می‌تواند باعث عدم توفیق شرکت ملی نفت در دستیابی به اهداف خود مبنی بر افزایش خوراک اختصاص‌یافته به مجتمع‌های پتروشیمی از ۳۳ میلیون تن در سال در ۲۰۱۹ به ۶۲ میلیون تن در سال در ۲۰۲۱ و ۸۶ میلیون تن در سال تا ۲۰۲۵ شود. عدم دستیابی به این اهداف باعث محدود شدن فعالیت داخلی تولید محصولات پتروشیمی شده و به‌طور مؤثری باعث بلااستفاده ماندن مجتمع‌ها خواهد شد.

در صورت تکمیل پروژه‌هایی که در حال حاضر در دست اجرا هستند، پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۵٫۵ میلیون تن اتیلن، ۱۰٫۷ میلیون تن پلی‌اتیلن و ۲٫۴ میلیون تن پلی‌پروپیلن توسط صنعت پتروشیمی ایران تولید شود. این ظرفیت‌ها با تکمیل پروژه‌های اولفین ۱۱ و ۱۲ پشتیبانی خواهند شد که به ترتیب ۲ و ۱٫۲ میلیون تن در سال ظرفیت دارند. همچنین برآورد می‌شود رشد سایر حوزه‌های اصلی شامل متانول با ۲۴ میلیون تن در سال و کودهای شیمیایی شامل سالانه ۹٫۸ میلیون تن آمونیاک و ۱۵٫۴ میلیون تن اوره نیز محقق شود. بااین‌حال، بسیاری از مجتمع‌های جدید با تأخیر در تکمیل مواجه خواهند بود؛ ازاین‌رو سطوح پایینی از بهره‌گیری از ظرفیت را به دلیل چالش‌های بازار خارجی و رکود بازار داخلی انتظار داریم و بر این اساس، رشد ظرفیت نمی‌تواند نشانگر سلامت بخش باشد.

در این گزارش تأکید شده است که یک ریسک قابل‌توجه، صرف‌نظر از ریسک ژئوپلیتیک که رشد بخش پتروشیمی ایران را خدشه‌دار می‌کند، مشکلات دیرپای کمبود آب است؛ به‌گونه‌ای که پیش‌بینی می‌شود حداقل ۵ میلیون تن از ظرفیت سالانه صنعت پتروشیمی به دلیل عدم دسترسی مجتمع‌های در حال ساخت به آب، محقق نشود.