افزایش ۲۵ میلیون تنی ظرفیت پتروشیمی‌ها
هورنیوز – «گمان نکنید مرا به هتل ۵ ستاره می‌فرستید»؛ این جمله‌ای بود که بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت، ۷ سال پیش وقتی به مجلس نهم معرفی شد تا دوباره سکان اداره وزارت نفت را به دست بگیرد، در پاسخ به مخالفانش گفت. حالا هجمه‌های منتقدان به زنگنه مثل سونامی ادامه دارد. او اما بالاخره بعد از مد‌ت‌ها صریح سخن گفت و جواب خیلی از انتقادها را داد. وزیر نفت که دیروز برای امضای قرارداد تکمیل توسعه میدان آزادگان جنوبی با شرکت پتروپارس عازم جنوب کشور شده بود در صحبتهایش مسائل قابل‌تاملی را مطرح کرد.
شرکتی که در کنار مپنا، زنگنه از آن به‌عنوان نماد فناوری ملی در بخش نفت و برق یاد کرد و گفت که پتروپارس ۲۳ میلیارد دلار کار درست، خوب و در کلاس بین‌المللی انجام داده است و می‌بینم همه زجرهایی که کشیدیم و کشیدند می‌ارزید و از این به بعد هم حاضریم بکشیم. زنگنه در صحبتهایش از گذشته خودش گفت و از اینکه در ایران به دنیا آمده، و دوست دارد در همین خاک با عزت دفن شود. از سربلندی ملت ایران صحبت کرد و گفت که در تلاش است تا در این شرایط سخت بتواند کاری کند که کمتر به مردم فشار وارد شود. از اینکه به هیچ کشور خارجی‌ای علاقه ندارد صحبت کرد و گفت که تنها منافع ملی برایش مهم است. از سوسنگرد، دشت آزادگان، هویزه و هورالعظیم گفت. از روزگاری که این مناطق میدان رزم فرزندان ایران بوده است. حتی از خاطراتش گفت که وقتی در سال ۶۲ پل موقت شناور برای تلاقی با جزایر مجنون احداث می‌شد، وزیر جهاد بوده است. به خون‌های ریخته شده بچه‌های ایرانی در خاک منطقه برای حفظ شرف، استقلال، سربلندی و آزادی ملت اشاره کرد و در نهایت گفت که با اقتدار کارمان را انجام می‌دهیم.
زنگنه در سخنرانی روز گذشته‌اش دست پر پشت تریبون قرار گرفته بود تا جواب هجمه‌ها و انتقادهای چند وقت را بدهد. او به گذشته‌اش اشاره کرد و خواست به آنها که تازه وارد فضای سیاسی و اجرایی کشور شده‌اند بگوید که از سال‌ها پیش که آنها نوجوان بوده‌اند او مشغول فعالیت در پست‌های اجرایی بوده است و برای همین هم به شیخ الوزرا مشهور است. نطق دیروز او نطقی گلایه‌آمیز بود و حتی در بخشی از صحبتهایش نقل قولی از مرحوم آیت‌الله شاهرودی آورد و گفت به قول ایشان این آزارها می‌ارزید.
در همین ماه‌های گذشته بعد از اینکه کرسی‌های سبزرنگ پارلمان به نماینده‌های جدید رسید به زنگنه گفتند که شیوه مدیریت او، شیوه مدیریت درستی نیست. حتی گفتند که زنگنه اهتمام عملی برای مقابله با تحریمها از خودش نشان نداده است. حتی بهارستان‌نشین‌ها نگذاشتند چند روز از صحبت‌های وزیر نفت بگذرد و دوباره به او بتازند. همان دیروز بعد از صحبت‌های زنگنه، مجتبی توانگر، نماینده مجلس در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی توییتر با اشاره به طرح وزیر نفت در احداث مخازن پروپیلن نوشت: «مشخص نیست چطور آقای زنگنه تریلیون تریلیون منابع کشور را به هدر می‌دهد و هیچ‌کس هم با او کاری ندارد!» صحبت‌های چند وقت اخیر نماینده‌های تازه‌وارد به فضای اجرایی کشور و حتی نوشته توانگر، نماینده مجلس چند ساعت بعد از پایان صحبت‌های وزیر نفت، دلیل این بود که زنگنه دیروز در صحبتهایش گفت که «ثروت ملت نباید با شعار به باد داده شود.» و البته از حرف‌های بی‌سند این روزها انتقاد کرد و گفت مسائلی مطرح می‌شود بدون اینکه یک برگ سند داشته باشند. او از پیشنهاد ساخت پالایشگاه از سوی برزیل و پیشنهاد عراق برای توسعه مشترک میدان آزادگان و مجنون و فروش تضمینی نفت آن از سوی عراق به‌عنوان موارد دیگر ادعاهای بدون سند یاد کرد و گفت: قبول کنیم که برای حرف‌هایمان باید سند و مدرک داشته باشیم، سند آن چیزی است که امروز همکارانمان در زمین کار می‌کنند، این واقعیت است. با وجود این هجمه‌ها و گلایه‌ها وزیر نفت دیروز دست پر به میدان آمده بود و خبرهای خوبی در این روزهای عجیب‌وغریب مطرح کرد. برای مثال یکی از خبرهایی که اعلام کرد این بود که همه میدان‌های مشترک کشور تا پایان دوره فعالیت دولت دوازدهم سروسامان می‌گیرند و البته از امضای قرارداد میدان مشترک گازی فرزاد در آینده‌ای نزدیک خبر داد.
به چینی‌ها نه امتیاز می‌دهیم، نه امتیاز می‌گیریم
سخنرانی دیروز وزیر نفت هم مثل خیلی از سخنرانی‌های مسوولان در این روزها دور از فضای قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین نبود و این بخش از صحبت‌های زنگنه بیشتر از سایر بخش‌های صحبتهایش در شبکه‌‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد. وزیر نفت در حاشیه مراسم امضای قرارداد توسعه میدان آزادگان جنوبی در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی درباره توافق بلندمدت ایران و چین اعلام کرد که بحث یک موافقت‌نامه کلی است و با اطمینان می‌گویم در حوزه نفت، نه چینی‌ها از ما امتیازی خواسته‌اند و نه ما امتیازی می‌دهیم. او موضوع قرارداد با چین را موضوع همکاری‌های درازمدت در بخش‌های مختلف اعم از توسعه میدان‌ها، پالایش و پتروشیمی معرفی کرد و اعلام کرد که این همکاری دوستانه و دوطرفه خواهد بود.
دلیل برداشت کم از میدان‌های مشترک ضعف فناوری است
بیژن زنگنه در صحبتهایش تلویحا پاسخ نماینده‌های مجلس که چندباری درباره وضعیت میدان‌های مشترک نفتی صحبت که نه، انتقادهایی را مطرح کرده بودند را داد و گفت که حساسیت آنها بحق و بجا است و البته باید کاری کرد که مردم، مجلس و مسوولان به همان اندازه نسبت به افزایش ضریب بازیافت و برداشت از میدان حساس باشند. زنگنه در صحبتهایش گفت که اگر درست عمل نکنیم ثروت کشور را هدر می‌دهیم، بدون آنکه کسی آن را ببیند. زنگنه در این بخش از صحبتهایش البته به ضعف فناوری و دلیل برداشت کم از میدان‌های مشترک هم اشاره کرد. به گفته وزیر نفت دولت دوازدهم ذخیره درجای میدان نفتی آزادگان جنوبی ۲۷ میلیارد بشکه است که با فناوری کنونی کمتر از یک و نیم میلیارد بشکه از آن می‌شود برداشت کرد. این موضوع به این معنا است که ۵/ ۲۵ میلیارد بشکه بدون استفاده می‌ماند و این ضعف فناوری است. او البته توضیح داد که منظور این نیست که بتوان ۱۰۰ درصد ذخایر درجا را برداشت کرد، چراکه بسته به شرایط زمین و مخزن، دسترسی به این ذخایر متفاوت است. بعد هم به صحبت‌های رئیس انستیتو مهندسی نفت دانشگاه تهران اشاره کرد و گفت که طبق این صحبت‌ها می‌توان ۱۰ درصد به ضریب بازیافت این میدان اضافه کرد، یعنی ۶ درصد به ۱۶ درصد برسد که بیش از هزار میلیارد دلار به ثروت مردم اضافه خواهد شد. او البته بیان کرد که هیچ‌کسی حق ندارد تصمیم بگیرد جلوی عملیات اجرای افزایش ضریب بازیافت را بگیرد، در غیر این صورت باید جلوی ملت ایران پاسخگو باشد. او اعلام کرد تا زمانی که در نفت حضور دارد از اجرای طرح‌های افزایش ضریب بازیافت کوتاه نخواهد آمد. زنگنه البته نکته مهم دیگری هم در صحبتهایش مطرح کرد و گفت که وقتی از همکاری با شرکت‌های خارجی صحبت می‌کنیم بیش از سرمایه به فناوری نیاز داریم. زنگنه درباره نقشی که شرکت‌های بین‌المللی می‌توانند در توسعه صنعت نفت ایران ایفا کنند، بیان کرد که همکاری با شرکت‌های خارجی فقط برای تامین سرمایه مهم نیست؛ آنچه دنبال می‌کنیم عمدتا جذب فناوری برای افزایش ضریب بازیافت مخازن است و اینکه وابستگی متقابل می‌تواند به توسعه حضور ما در بازار کمک کند، اما این‌طور هم نیست که اگر با ما کار نکنند، بمیریم، چراکه در این سال‌ها نشان دادیم کارهایمان را قاطع پیش می‌بریم و کوتاه نمی‌آییم.
هیچ شرکت خارجی حاضر به امضای قرارداد با ما نیست
او با اعلام اینکه نفت می‌تواند محرک اقتصاد باشد، گفت که عده‌ای با الگوی جدید قراردادهای نفتی و عده‌ای با قرارداد بیع متقابل مخالف هستند. اما اعلام کرد که ما نمی‌توانیم بگوییم همه موافق باشند. کشور تصمیم گرفته است و ما به آن عمل می‌کنیم. با این حال همزمان همین افراد به من حمله می‌کنند که چرا قرارداد مشارکت در تولید میدان گازی فرزاد بی را لغو کردید. اشاره زنگنه به نامه ۷۲ نماینده مجلس به سران قوا است که یکی از موارد این نامه، همین میدان فرزاد بی بود. نماینده‌ها گفته بودند یک قرارداد مشارکت در تولید برای این میدان امضا شده و زنگنه آن را لغو کرده است. در این نامه گفته بودند که چرا قرارداد مشارکت در تولید امضا نکرده‌اید؟ بعدها البته زنگنه در گفت‌وگویی با طرح این پرسش که من قرارداد PSA امضا کنم؟ اگر چنین کاری می‌کردم که شما سر من را از تنم جدا می‌کردید. شما با الگوی جدید قراردادهای نفتی (IPC) مخالفت کردید، حالا چگونه از مشارکت در تولید صحبت می‌کنید، به آنها پاسخ داده بود. او دیروز هم بار دیگر توضیحاتی در این رابطه مطرح کرد و گفت که قرارداد مشارکت در تولید با هندی‌ها وجود نداشته است، تفاهم‌نامه‌ای بود که به‌صورت قانونی نمی‌توانستند آن را به قرارداد تبدیل کنند، اگر من قرارداد مشارکت در تولید امضا کنم در همین مجلس مرا بازخواست می‌کنند، ما در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی، قرارداد امضا می‌کنیم به ما انتقاد می‌شود. او به دشمنی‌ها با وزارت نفت اشاره کرد و گفت که از آنجا که می‌خواهند با وزارت نفت دشمنی کنند نمی‌گویند آن قرارداد مشارکت در تولید بود، نمی‌دانند هم قرارداد مشارکت در تولید چیست، می‌گویند چرا امضا نکردید؟ بعد هم عددهای عجیب. هندی‌ها می‌خواستند ۶ یا ۹ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کنند زنگنه گفت من نمی‌خواهم! وزیر نفت البته در پاسخ به پرسشی درباره میدان گازی فرزاد و تکلیف حضور هند در این قرارداد گفت که موافقت‌نامه اصولی (HOA) این میدان پیش‌تر امضا شده و قرارداد آن نیز به‌زودی با شرکت‌های ایرانی امضا می‌شود. او اعلام کرد که هیچ شرکت خارجی حاضر به امضای قرارداد با ما نیست و ما کاملا متکی به ظرفیت‌های داخلی هستیم.
اخبار خوش زنگنه برای نفت
۱-به‌زودی ۹ قرارداد طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت (EPC/ EPD) با شرکت‌های ایرانی امضا می‌شود.
۲- ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی و پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس افزایش پیدا می‌کند.
۳- امسال ۲۵ میلیون تن به ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی کشور افزوده می‌شود.
۴- ظرفیت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس نیز با رفع تنگناها به ۴۵۰ هزار بشکه می‌رسد.
۵-صندوق پژوهش و فناوری نفت به‌زودی فعال می‌شود.
۶-در حوزه پایین‌دست پتروشیمی و زنجیره متانول و پروپیلن نیز کارهای خوبی انجام شده که به‌زودی اعلام می‌شود.
۷-ظرفیت برداشت روزانه نفت خام از میدان‌های غرب کارون از ۷۰ هزار بشکه به ۴۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است.
۸- در صادرات وضع قابل قبولی داریم.
۹-جهش دوم پتروشیمی تقریبا تا سال ۱۴۰۰ به سرانجام و تولید ناخالص این صنعت به ۱۰۰ میلیون تن می‌رسد. ارزش تولیدات نیز به قیمت سال ۹۵ به ۲۵ میلیارد دلار می‌رسد.
۱۰-قرار است با اجرای قرارداد تکمیل توسعه میدان آزادگان جنوبی، تولید این میدان از ۱۴۰ هزار بشکه کنونی به ۳۲۰ هزار بشکه برسد و ۲۰۰ میلیون فوت‌مکعب گاز نیز برای ان‌جی‌ال ۳۲۰۰ تامین خواهد شد.