دولت با فعال کردن طرح‌های جدید انتقال آب مردم را تحریک می‌کند!
هورنیوز – ابوالقاسم رحمانی، دبیر گروه جامعه سایت خبری تحلیلی فرهیختگان آنلاین در گزارشی آورده: به لطف اعتراضات مردمی، به لطف شور اولیه نمایندگان تازه راه‌یافته به مجلس شورای اسلامی که به منطقه سفر کردند و به لطف فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی، نام غیزانیه برای اولین‌بار به گوش خیلی از ما رسید و برای همیشه در اذهان ما ماندگار شد. پیش‌تر در ارتباط با این منطقه نوشتم، از موقعیت جغرافیایی تا مصائب مختلفی که گریبانگیر مردم این منطقه بوده و هست. از ذخایر نفتی و پالایشگاه‌هایی که دراین منطقه وجود دارد هم نوشتم، از ثروت سرشاری که از اینجا و تمام استان خوزستان به تمام ایران پمپاژ می‌شود و عایدی خودشان جز بی‌آبی، فقر، گردوغبار، بیکاری و مهاجرت نیست. عجیب مردم مظلومی هستند این مردم خوزستان، مردم غیزانیه، حصیرآباد و تمام مناطقی که در تامین حداقل نیازهای زیست انسانی مانده‌اند؛ حداقل‌هایی که خودشان برای مرتفع کردن آنها از جان مایه گذاشتند، اما مسئولان نه! حداقل‌هایی که به مدد تلاش و مجاهدت‌های آنها برای تمام ایران مهیا شده و می‌شود اما برای خودشان نه، وقتی هم که مطالبه می‌کنند، وقتی هم که خودشان آستین همت را بالا زده و حق‌شان را فریاد می‌زنند انگ ضدانقلاب می‌خورند.
شائبه جدید در ارتباط با ماجرای غیزانیه؛ فشار به مردم برای ترک این مناطق به‌نفع شرکت‌های نفتی!
چند وقت پیش بود که مردم تعدادی از روستاهای بخش غیزانیه (بزرگ‌ترین بخش ایران) در خوزستان در طلب آب، در نزدیکی پرآب‌ترین‌ها و بزرگ‌ترین رودخانه‌های کشور به ستوه آمدند و معترض شدند. به هر شکل اعتراض‌ها به سمت‌وسویی رفت که نهایتا به جای آب، فعلا گلوله ساچمه‌ای عاید مردم این مناطق شد. ماجرا بیخ پیدا کرد و رسانه‌ها برای مدت نسبتا طولانی این مساله را پیگیری کردند و ماجرا از سرخط اخبار نیفتاد، از رئیس و وزیر و حتی رئیس‌جمهور هم به ماجرا ورود کردند و خواستار رفع سریع مشکل آب این منطقه شدند. قول‌هایی به قول‌های سابق اضافه و قرار شد به‌زودی مساله حل شود، اما روراست که بگوییم، غیزانیه مشتی از خروار مناطق و شهرها و بخش‌هایی در استان خوزستان است که با چنین مصائب ابتدایی سال‌هاست دست‌وپنجه نرم می‌کند. کسی نیست که نداند خوزستان با چنین ثروت سرشاری، سال‌ها و دهه‌هاست با چه مشکلاتی مواجه است. آنقدر مشکل که نوشتن از آنها از توان نگارنده خارج است. مثلا نمی‌دانم از فقر بنویسم یا از بیکاری، از مشکل آب بنویسم یا فاضلاب، از نبود شبکه آبرسانی یا نبود تصفیه‌خانه، از طرح‌های انتقال آب به سایر استان‌ها و شهرهای کشور یا خشکسالی و شورشدن آب شهرهای خوزستان، از گردوغبارها که نفس مردم استان را به شماره انداخته یا از مهاجرت و ترجیح فرار به قرار در این استان، واقعا نمی‌دانم از کدام اینها بنویسم، از غیزانیه یا از حصیرآباد، از اهواز یا از سوسنگرد، از خرمشهر یا از شوش یا… . بعد از ماجرای غیزانیه و اعتراضاتی که خیلی زود رسانه‌ای شد و همه توجهات را به خود جلب کرد، اظهارات و اتفاقات مختلفی گفته شد و از سر گذشت. اما این اواخر نقل‌قول‌های جدیدی از این منطقه و مردمانش به گوش می‌رسد. یکی از دوستان ما که در قالب گروه‌های جهادی به این منطقه سرکشی کرده‌اند، در ارتباط با چرایی وضعیت پیش‌آمده برای غیزانیه گفت از آن‌جایی که ذخایر عظیم نفتی در این بخش وجود دارد، مسئولان اجرایی ملی و استانی و مسئولان وزارت نفت خیلی هم بدشان نمی‌آید به هرشکل منطقه را خالی از سکنه کنند تا حجم و شتاب استخراج نفت را افزایش دهند. خیلی بدشان نمی‌آیند تا به هر بهانه‌ای تمام روستاها و مناطق دارای سکنه، همچون تعدادی دیگر از روستاها که خالی از سکنه هستند، خالی از جمعیت شوند و آنها به جان ذخایر نفت غیزانیه بیفتند و آن را استخراج کنند. به‌هرحال این شائبه بهانه‌ای شد برای پیگیری دوباره مساله غیزانیه و مسائل و مصائبی که مردم این بخش سال‌هاست با آن مواجهند و کسی به دادخواهی‌شان حتی گوش هم نداده و گرهی از امورات‌شان باز نکرده است.
شرکت نفت از خالی‌شدن روستاهای غیزانیه خوشحال می‌شود
این شائبه جدید به‌علاوه مسائل و مشکلات متعددی که مردم استان خوزستان و مناطق کمتربرخوردار این استان با آن درگیرند، باعث شد با مهدی قمشی، عضو هیات‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز و مشاور سابق استاندار خوزستان گفت‌وگویی داشته باشیم. قمشی بااشاره به این شائبه به «فرهیختگان» گفت: «از جهت وجود مخازن نفت و این مساله که شاید به‌خاطر بهره‌برداری از این ذخایر مردم منطقه غیزانیه را مجبور به ترک محل زندگی خود کنند، باید بگویم خود اهواز هم روی مخازن نفت قرار دارد. این بحث که تقریبا در خیلی از مناطق اهواز (خصوصا به سمت شمال اهواز) مخازن نفت وجود دارد و به‌عنوان طرح‌های گسترش استخراجات نفتی دیده شده است، واقعیت دارد. ولی اینکه فشار به مردم تعمدی باشد تا این مناطق تخلیه شود به نظر منطقی نمی‌آید، هرچند ممکن است از اینکه روستایی جابه‌جایی شود شرکت نفت خوشحال شود ولی اینکه تعمدی وجود دارد که مردم جابه‌جا شوند نیست، چون باید خود اهواز را زیرسوال ببریم زیرا بخش مهمی از اهواز هم روی مخازن نفت قرار دارد. خیلی از روستاهای اطراف اهواز چنین وضعیتی دارند. بنابراین اگر می‌خواهیم این مساله را تعمیم دهیم باید بگوییم دوسوم استان خوزستان چنین شرایطی دارد و مخازن نفت زیر آن وجود دارد، پس شرکت نفت دوست دارد چاه‌های نفت بزند و استخراج کند ولی مختص غیزانیه نیست.»
اقداماتی که در غیزانیه درحال انجام است موقتی و صرفا برای کم‌کردن هیجانات مردمی است
پس از پاسخ کوتاه قمشی به این شائبه از او درارتباط با مساله تامین آب منطقه غیزانیه که قرار شده است به فوریت حل‌وفصل شود و اینکه این اقدام چقدر مفید خواهد بود و برای همیشه مشکل این منطقه را حل می‌کند یا صرفا یک مسکن است، پرسیدیم که او در این‌باره ادامه داد: «باید بگویم اطلاعات دقیقی ندارم چون من زمانی مشاور استاندار و مجبور بودم اطلاعات خود را کامل کنم و در جریان قرار بگیرم ولی الان حدود دوسال است که نیستم، بنابراین اطلاعات من قدری درباره واقعیت قضایا کاهش یافته است ولی استان خوزستان منتظر بهره‌برداری از طرح غدیر برای مناطق اهواز، سوسنگرد و خرمشهر است. چیزی که سال پیش یا پیش‌تر برای مساله آب خرمشهر اتفاق افتاد و گفتند بخشی از طرح غدیر را بهره‌برداری کردند، آن واقعا طرح غدیر نیست بلکه مسکنی بود. آنجا هم به جای اینکه آب از پشت سد دز بگیرند که کیفیت خوبی دارد، از وسط راه که کرخه است و کیفیت بهتری نسبت به آبادان یا پایین‌دست کارون دارد، گرفتند و به لوله‌ای تزریق کردند که برای طرح غدیر آماده می‌شد، البته این را در ذهن داشتند که موقت از کرخه تامین کنند تا طرح بزرگ که آن زمان مستلزم چهار سال زمان بود به نتیجه برسد اما الان دوسال از آن چهار سال گذشته و تا جایی که اطلاع دارم ذره‌ای گام برداشته نشده است. راه‌حل غیزانیه همین است. همه اینها موقت است تا هیجانات مردمی را بخوابانند و مردم را فعلا آرام کنند تا بتوانند طرح اساسی‌تر و مهم‌تری اجرا کنند. متاسفانه گام اساسی که مردم خوزستان منتظر آن هستند، اتفاق نمیافتد. متاسفانه به‌خاطر وضعیت بودجه‌ای کشور و بحران‌های پشت هم کشور تامین بودجه برای تامین آب مردم خوزستان در اولویت قرار داده نشد و باید هر زمانی منتظر هیجاناتی از خوزستان بود.»
می‌خواهند مردم غیزانیه نقره‌داغ شوند؟
این استاد دانشگاه ضمن تاکید دوباره براین نکته که تنها با بهره‌برداری از طرح غدیر مشکل آب خوزستان حل خواهد شد، گفت: «می‌گویند برای اجرای طرح غدیر پول ندارند، البته وضعیت بودجه‌ای کشور هم مساعد نیست. منتها پول برای حیف و میل کردن در جاهای دیگر هست و وزارت نیرو به این دامن می‌زند، حتی طرح‌های انتقال آب جدید را هم استارت می‌زند این یعنی می‌خواهند مردم خوزستان را نقره‌داغ کنند. برای طرح غدیر در بودجه مشکل دارند و از سوی دیگر طرح انتقال آب استارت می‌خورد و تونل کشیده می‌شود و چنین خبرهایی می‌رسد. مردم خوزستان می‌گویند مشکلات ما باقی است و بودجه نیست ولی از بالادست برمی‌دارند و می‌گویند نگران بودجه نباشید. چنین تناقض‌هایی در ذهن مردم شکل می‌گیرد و متاسفانه سوءتعبیرها از جهت رابطه بین مردم و دولت ایجاد می‌شود. مردم خوزستان احساس می‌کنند دولت به آنها بی‌توجهی می‌کند و دولت آنها را شهروند درجه سه حساب می‌کند. چنین تفسیرهایی می‌شود که این هیجانات را بیشتر دامن می‌زند. این مختص قوم خاصی در غیزانیه یا برادران عرب نیست، چنین تفکری بر شاکله ذهنی مردم خوزستان غالب است.»
مردم خوزستان امروز مشکل آب دارند، مسئولان نگران ۱۰ سال آینده سایر استان‌ها هستند و از خوزستان آب می‌برند
مشاور سابق استاندار خوزستان با بیان این نکته که مساله خوزستان محدود به غیزانیه نیست و تقریبا تمام استان با آن دست به‌گریبان هستند به قول‌و‌قرارهای روسای دولت‌های مختلف درجهت رفع مشکل مردم این استان اشاره کرد و گفت: «مساله آب شرب در چند سال اخیر وجود دارد. در دولت احمدی‌نژاد بنا بود یک‌ماهه مساله آب حل شود. از آن زمان بیش از ۱۰سال می‌گذرد و اتفاقی نیفتاده است. اینها در استان خوزستان برای مردم و رابطه مردم و دولت ایجاد مشکل می‌کند. شعارها و وعده‌ها و… اظهارات یک آدم عادی نیست که اشتباهی کرده باشد، بلکه یک رئیس‌جمهور این حرف‌ها را بیان کرده و این قول‌ها را داده است. آقای روحانی در دوره اول انتخابات ریاست‌جمهوری در استان خوزستان به چیت‌چیان، وزیر وقت نیرو، گفت چه زمانی این طرح غدیر بهره‌برداری می‌شود؟ یک هفته یا یک ماه دیگر؟ بعد اعلام کرد یک هفته دیگر بهره‌برداری می‌شود. شما رئیس‌جمهور هستید. خواهش می‌کنم بعد از گذشت هفت‌سال از دولت آقای روحانی، بعد از گذشت ۱۲سال از دولت احمدی‌نژاد پیگیری کنید که این همه وعده چه شد؟ دولتمردان این مشکل را دارند که فکر می‌کنند مردم فراموش می‌کنند، درحالی که ذی‌نفعان فراموش نمی‌کنند. وقتی مردم در عذاب هستند، وقتی دولت قولی می‌دهد، مردم لحظه‌شماری می‌کنند تا آن قول به ثمر بنشیند. درست است دولتمردان به تهران می‌روند و فراموش می‌کنند چه قولی دادند اما مردم اینجا فراموش نمی‌کنند. من نوع صحبت کردن روحانی و نوع کلمات احمدی‌نژاد را هم به یاد دارم. من که منتظر هستم اینها روزی به ثمر برسد، فراموش نمی‌کنم. مردم خوزستان همه این‌طور هستند و منتظرند اینها به سرانجام برسد. استانی که مساله آب شرب آن مشکل دارد، یکسری دولتمردان به فکر آب شرب، بهداشت، صنعت، کشاورزی ۲۰سال آینده مناطق دیگر هستند. این در ذهن مردم حل نمی‌شود. وقتی مساله انتقال آب را توجیه می‌کنند می‌گویند ۱۴۰۵ استان‌های فلات مرکزی دچار مشکل می‌شوند اما نمی‌گویند همین الان مردم خوزستان دچار مشکل هستند، چرا برای این مردم کاری نمی‌کنید اما به فکر ۱۵-۱۰ سال دیگر استان‌های دیگر هستید؟ این مسائل، این تبعیض‌ها و فرق‌گذاشتن‌ها مشکل اصلی استان خوزستان است.»
دولت با فعال کردن طرح‌های جدید انتقال مردم را تحریک می‌کند
قمشی در پاسخ به این سوال که آیا طرح‌های انتقال جدیدی از سرشاخه‌های کارون درحال اجرایی‌شدن است یا نه؟ گفت: «بله حتی هیجاناتی در استان چهارمحال‌وبختیاری هم ایجاد کرده و مردم دیدند کارگاه انتقال آب فعال شده، آنجا تجمع کردند و درحقیقت یکی از شهرها تجمع بزرگی بوده است. همان شهری که نزدیک تونل است. در هر صورت همین الان دولت شروع به دامن زدن به تحریک کرده است. شما که در تهران هستید چرا خبر ندارید؟ برای اینکه مشکل شما نیست ولی مردم خوزستان درسایت‌های خبری و رسانه‌های مجازی این اخبار را برجسته می‌کنند، هرچند ممکن است به وسعتی که منتقل می‌شود اصل مساله رخ نداده باشد ولی اینجا پررنگ و دامن زده می‌شود. می‌گویند آب را می‌برند و من که پیگیر این مساله هستم می‌دانم این طرح‌ها تا ۱۵ سال دیگر به نتیجه نمی‌رسد ولی وقتی استارت زده می‌شود مردم نگران می‌شوند. همه‌جا بحث این است. الان در فضای مجازی استان خوزستان بروید می‌بینید در همه گروه‌ها و در همه اقشار و صنف‌ها بخشی را انتقال آب به خود اختصاص داده که می‌گویند آب را منتقل می‌کنند و طرح‌ها فعال شده است. دولت هم گوش شنوا برای این مسائل اجتماعی ندارد. آقای اردکانیان، وزیر نیرو، علی‌رغم اینکه از ابتدا که آمد تا سال اول خود حرف‌های اصولی زیاد زد و من را به‌عنوان متخصص خام کرد و من احساس کردم کارهایی اصولی می‌خواهد صورت بگیرد اما الان متاسفانه در پیچ‌وخم مسائل گذشته رها شده و از پیگیری اصولی مسائل باز مانده و همان سیاست‌های قبل را بدون ذره‌ای توجیه علمی پیگیری می‌کند. مردم خوزستان از آقای اردکانیان هم کاملا ناامید شدند.»
وقتی ۳۲ تا ۳۴ درصد آب‌های سطحی کشور در خوزستان است مشکل آب در این استان پذیرفته نیست
بعد از قمشی با محمد درویش از مدیران سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست و فعال و پژوهشگر محیط‌زیست گفت‌وگویی پیرامون شبکه مصائب موجود در استان خوزستان داشتیم که او در این‌باره به «فرهیختگان» گفت: «این مایه تاسف است که چگونه می‌شود به ۶۰ روستا در سرشاخه‌های کارون در استان چهارمحال‌وبختیاری هنوز با تانکر آبرسانی شود؟ مناطقی در خوزستان همانند غیزانیه، حصیرآباد در اهواز و اطراف آن آب ندارند. مشخص است این امر سوءمدیریت است و ربطی به کمبود امکانات ندارد. برای یکی، دو سال هم نیست، یعنی دست‌کم ۴۰-۳۰ سال است این مشکل در اهواز و خوزستان وجود دارد. حصیرآباد الان ۳۰سال است این مشکل را دارند. استانی که بیشترین میزان تولید ناخالص داخلی کشور را دارد و بیشترین سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز را داشته و بزرگ‌ترین تولید‌کننده کشاورزی کشور است. ۳۲ تا ۳۴ درصد آب‌های سطحی کشور در استان خوزستان جاری می‌شود که نباید با این مشکل روبه‌رو باشد. این مشکل دقیقا به دلیل ناکارآمدی مدیرانی است که در استان خوزستان کار می‌کنند و بیشتر از اینکه به فکر مردم باشند، به فکر رضایت مدیران بالادستی خود هستند و این مدیران بالادستی هم دنبال مصلحت‌های چهارساله حوزه ریاست خود هستند که چگونه بتوانند امتیازات بیشتری برای خود به دست بیاورند.»
چگونه شهری که هزاران میلیارد پول برای کشور تولید می‌کند ۴۰۰میلیارد برای ساخت شبکه فاضلاب ندارد؟!
درویش با اشاره به همان شائبه فشار بر مردم برای خالی کردن روستا و استخراج نفت از غیزانیه گفت: «اگر آنجا لوله نفت دارد، اگر چاه نفت دارد به‌راحتی می‌شد زمین معوض بدهید و اینها بروند جای دیگری زندگی کنند. برای شما کاری ندارد این کار انجام شود. شهر اهواز هنوز فاضلاب ندارد، هنوز تصفیه‌خانه ندارد. این را می‌توان به چه کسی گفت که یکی از ثروتمندترین شهرهای ایران پول ندارد ۴۰۰ میلیارد بدهد و فاضلاب بسازد. استانی که ده‌ها هزارمیلیارد پول برای کشور تولید می‌کند چطور نمی‌تواند ۴۰۰میلیارد بدهد و فاضلاب بسازد؟ بعد می‌گویند چرا مردم ناراضی می‌شوند و چرا انگیزه‌های تجزیه‌طلبی ایجاد می‌شود؟ چرا وهابی‌ها روی این مردم کار می‌کنند؟ خودتان به اینها خوراک می‌دهید تا سراغ این مردم بروند. اگر بهترین امکانات را دراختیار خوزستان قرار دهید این اتفاق نمیافتد. در سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۹۵ خوزستان بالاترین میزان زادوولد را داشته اما کمترین میزان افزایش جمعیت را داشته است. چطور می‌شود؟ یعنی مهاجرت انجام می‌شود و همه می‌روند. ۱۰هزار معلم از استان رفته و ۱۰هزار نفر دیگر می‌خواستند بروند که جلوی اینها را گرفتند.»
فقط کارون سالانه ۱۴میلیارد مترمکعب آب آورده دارد نیاز خوزستان سالانه ۵۰۰میلیون مترمکعب است!
درویش در تشریح راه‌های حل معضل آب شرب استان خوزستان با اشاره به طرح‌های انتقال آب و… خاطرنشان کرد: «کل نیاز آب شرب استان خوزستان با ۵۰۰میلیون مترمکعب در سال حل می‌شود. با فرض اینکه جمعیت استان خوزستان پنج‌میلیون نفر است. فقط رودخانه کارون ۱۴میلیارد مترمکعب آورد سالانه دارد. کرخه، دز، بهمنشیر و کارون را ندیده بگیرید. چطور نمی‌توانید ۵۰۰میلیون مترمکعب آب برای مردم تامین کنید؟ بچه کودکستانی را برای مدیریت در نظر می‌گرفتند می‌توانست این میزان آب را تامین کند. اسم این تدبیر است؟ آنجا صنعت نیشکر راه انداختند که اگر روی نقشه جهان نگاه کنید فقط جاهایی نیشکر کاشته می‌شود که میانگین ریزش‌های آسمانی آن بالای هزارمیلیمتر است. تنها جایی در دنیا که نیشکر کاشته می‌شود آن هم با بارندگی ۳۰۰-۲۰۰ میلیمتر در ایران، استان خوزستان است. نرم نیشکر ۲۴هزار مترمکعب در هکتار است. مصرف آب آن زیاد است. مثلا یکی از کشاورزی‌های پرمصرف ۱۰هزار مترمکعب در هکتار مصرف می‌کند، نرم آن پنج‌هزار مترمکعب است. ما کشت صنعتی را آنجا گذاشتیم که به‌جای ۲۵هزار مترمکعب، ۳۵هزار مترمکعب مصرف می‌کند. چرا آنجا این میزان آب مصرف می‌شود که زمین هم شور می‌شود و زهاب آن وارد بهترین تالاب منطقه یعنی شادگان می‌شود و تمام گونه‌های ارزشمند گیاهی و آبزی را از بین برده و فقر و نکبت فراوانی ایجاد شده است. اگر مغول خوزستان را گرفته بود این بلایی که اینها سر خوزستان آورده بودند، نمی‌آمد.»