مرگ دانشجویان اهوازی، اثبات یاس و افسردگی
هورنیوز – در یازده روز گذشته چهار دانشجوی دانشگاه شهید چمران و جندی شاپور اهواز، بنا به آنچه که خودکشی اعلام شده است، جان خود را از دست داده‌اند و این موضوع باعث افزایش نگرانی‌ها در تشدید مشکلات روحی و روانی در میان دانشجویان شده است. یکی از دانشجویان که به نوشته ایلنا، ۱۹ساله و اهل اندیمشک بوده، ۹ آذرماه از خوابگاه خارج شده و دیگر بازنگشته است. وزیر علوم و تحقیقات درباره شائبه‌های قتل این دانشجوی دانشگاه شهید چمران اهواز اظهار می‌کند: «صحت این موضوع هنوز مشخص نشده است، چرا که دانشجو ساعت ۱۱ شب شخصا خوابگاه را ترک کرده و دیگر بازنگشته و بررسی مسائل جنایی به عهده پلیس است.»
مورد دوم مرگ دانشجویان دانشگاه چمران اهواز که ۱۲ آذرماه خود را از درختان پشت خوابگاه (خوابگاه شهید علم‌الهدی) حلق‌آویز کرده است. با این حال روز گذشته نیز دو دانشجوی دیگر در اهواز جان خود را از دست داده‌اند.
همانطور که فرهاد ابول‌نژادیان، رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز از تشکیل کمیته بحران در دانشگاه برای پیگیری این موضوع خبر می‌دهد و می‌افزاید: «روز دوشنبه (۲۵ آذر) یک دانشجوی پسر که در رشته داروسازی مشغول به تحصیل بود، در کلاس درس بدون علائم تنفسی و قلبی به بیمارستان گلستان اهواز منتقل شد و عملیات احیای قلبی، ریوی روی او انجام گرفت، اما متاسفانه فوت شده بود.
همچنین یک دانشجوی دختر رشته پزشکی نیز فوت کرده که خانواده او هنگام بیدار کردنش از خواب متوجه مرگ فرزندشان می‌شوند.
وی تصریح کرد: کمیته بحران با حضور جمعی از پزشکان در دانشگاه تشکیل شده و موضوع در حال بررسی و پیگیری است. همچنین یک تیم روانکاو از سوی وزارت علوم بلا‌فاصله به خوابگاه‌های دانشگاه شهید چمران اعزام شده تا موضوع را بررسی کند. البته در شبکه‌های اجتماعی اخباری در رابطه با مرگ این دانشجویان در حوادث اخیر و اعتراضات منتشر شده است،
اما روز گذشته وزیر علوم این موضوع را رد کرد و گفت: «فوت دانشجویان ارتباطی با ناآرامی‌های اهواز ندارد.» با این توصیفات، پرونده قبلی افزایش میزان افسردگی و مشکلات روحی در میان دانشجویان دوباره باز شده است.
در این رابطه منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در واکنش به فوت این دانشجویان گفته است: برای پیگیری از همکاران‌مان در خوزستان خواستیم، سوابق تحصیلی این دانشجویان را در حیطه مسائل شخصی خاص و یا مسائلی که عمدتا مربوط به دوستانشان بوده است را مورد بررسی قرار دهند تا ببینیم مساله‌ای که موجب نگرانی و ناراحتی شده، چه بوده‌است.
وی با اشاره به نقش مراکز مشاوره‌های دانشجویی برای کاهش آسیب‌ها گفت: طی چند وقت اخیر مراکز مشاوره دانشجویی فعال‌تر شده‌اند. همچنین سعی شده محیط های دانشجویی پایش شوند، نه اینکه مراکز صرفا برای مراجعه صرف باشد. وقتی می‌گوییم شیوه مراکز مشاوره دانشجویی به شکل پایشی است، یعنی حتی مسئولان دانشگاه، استادان، خانواده و دوستان این دانشجو باید از مشکلات یا نگرانی‌های آن شخص مطلع باشند تا بتوان به‌نحوی به او کمک کرد. البته طبق گزارشات گروه‌های مشاوره توانسته‌اند، بسیاری از مشکلات این چنینی را حل کنند، اما بعضا پیش آمده که افراد رغبتی برای حل کردن مسائل‌شان ندارد و یا چون بروز و ظهور ندارد، آن را پیگیری هم نمی‌کنند.
وزیر علوم بیان کرد: برخی دانشجویان گاهی اوقات اقدام به خودکشی می‌کنند که خوشبختانه اتفاقی برای آنها نمی‌افتد و تعداد خیلی کمی خودکشی منجر به فوت می‌شود، اما موارد پیش آمده در این چند روز نگران‌کننده بوده است.
تبعات افزایش افسردگی در دانشگاهها
به گفته محققان، علل مختلف اجتماعی و محیطی، خانوادگی و فردی در بروز مشکلات روانشناختی دانشجویان دخیل هستند و تاب آوری کم یا آسیب‌پذیری و حساسیت زیاد یا بی‌علاقگی به رشته تحصیلی از جمله عوامل فردی در بروز مشکلات روانشناختی دانشجویان است. همچنین از عوامل خانوادگی نیز می‌توان به اجبار برای تحصیلات دانشگاهی یا رشته تحصیلی از سوی خانواده یا دوری از خانواده و از عوامل اجتماعی به ناامیدی از آینده شغلی و اجتماعی رشته تحصیلی اشاره کرد.
یک جامعه شناس در این رابطه گفت: همیشه محیط های دانشگاهی نسبت به محیط جامعه، فعال‌تر و زنده‌تر بوده است و این امر را می‌توان در واکنش‌های جدی و پویاتر دانشجویان به اتفاقات کشور به وضوح دید. تحرک پرانرژی دانشجویی تا قبل از دولت‌های نهم و دهم و تا سال ۸۸ همواره وجود داشت، اما بعد از آن می‌توان به جرأت گفت به غیر از گروه‌های مرتبط با حکومت مانند گروه‌های بسیج و… تقریبا خاک مرده بر فضای دانشجویی ما پاشیده شد و دانشجویان از تحرک افتادند، همین سکوت و بی‌انگیزگی قشر دانشجویان، موجبات افزایش افسردگی را در میان آنها فراهم آورد. سعید معیرفر در ادامه می‌افزاید: دانشگاه مکانی است که نسل جوان با پویایی خاص، ورودشان را به عرصه کار، سیاست، فرهنگ و … تجربه می‌کنند و تا حدی فرصت آزمون و خطا را برای این قشر از جامعه فراهم می‌سازد. متاسفانه زمینه تحرک‌های دانشجویی در کشور ما به صفر رسیده و دانشگاهها به محلی برای درس خواندن صرف تبدیل شده‌اند.
چون دانشجویان امکان فعالیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را ندارند، این عوامل بر افت تحصیلی آنها نیز تاثیرگذار بوده و یک نوع بی‌انگیزگی و افسردگی در میان قشر دانشجو دیده می‌شود. از سوی دیگر در جامعه ما آینده شغلی فارغ‌التحصیلان دانشگاهها تاریک است و ما با افزایش آمار بیکاری فارغ التحصیلان روبه‌رو هستیم و در حقیقت دانشجویان برای آینده کاری‌شان هیچ‌امیدی ندارند. مجموعه این عوامل باعث می‌شود که یک نیروی پرانرژی را از کار بیندازیم و این انرژی گاهی جنبه معکوس و در جهت خود تخریبی پیدا می‌کند.
وقتی یک نیروی پرانرژی از کار می‌افتد، موجبات مشکلات روحی و روانی آنها را فراهم می‌سازد و باعث افزایش آمار افسردگی، خودکشی، افزایش اعتیاد و مصرف مشروبات الکلی و … می‌شود. معید فر با اشاره به اینکه هر چند موارد خودکشی به شکل دانشگاه اهواز در کشور ما محدود و منحصر به فرد است، ولی این علائم می‌تواند برای آینده کشور تبعات بدی را به همراه داشته باشد، می‌افزاید: اگر دانشجوی ما به‌عنوان قشر آینده‌ساز درگیر مشکلات روحی و روانی و افسردگی شود، در آینده ما نیروهای منفعل و بی‌انگیزه‌ای در کشور داریم که می‌تواند پیشرفت کشور را در همه امور تحت الشعاع قرار دهد.
افزایش بیماری روحی در میان دانشجویان
یک روانشناس بالینی نیز در این رابطه می‌گوید: بر اساس یک دسته‌‌بندی کلی عده‌ای از دانشجویان برای ارتقای توانمندی‌های فردی و مهارت‌های اجتماعی خود به مرکز مشاوره رجوع می‌کنند و عده‌ای دیگر برای رفع مشکلات و مسائل چالشی زندگی که خود به تنهایی قادر به رفع آنها نیستند، به مرکز مشاوره مراجعه می‌کنند.
علیرضا عابدین همچنین خاطر نشان کرد: متاسفانه بحث افسردگی در دانشگاه‌های ما طی سال های گذشته زیاد شده و افت تحصیلی به وجود آمده است، از سوی دیگر آینده نامشخص دانشجویان بعد از فارغ‌التحصیلی و امید به پیدا نکردن کار، باعث افزایش خودکشی در سال‌های گذشته در میان این قشر تحصیلکرده شده است.
وی با اشاره به آمار خودکشی سال گذشته گفت: آمار خودکشی در سال‌های گذشته روند افزایشی دارد. همچنین براساس مطالعاتی که صورت گرفته افسردگی در جامعه دانشگاهی افزایش پیدا کرده است. بنابراین با توجه به اینکه خوابگاه محل زندگی دانشجویان است باید امید و نشاط را در آن افزایش دهیم.