هورنیوز – وقتی چاه های نفت در مسجد سلیمان همچون یک گاو شیرده، شروع به ترشح «نفت ناب» کرد، انگلیسی ها، بلافاصله دستور جذب تعداد قابل توجهی کارگر را از هند صادر کردند و زمان چندانی نگذشت که سیل کارگران هندی به سوی مسجد سلیمان سرازیر شد.

این کارگران ساده و فاقد تخصص که به زبان هندی کولی و به زبان فارسی، عَمَله خوانده می شدند، در تاسیسات نفتی این شهر در کنار چاه های پر برکت نفت، آغاز به کار کردند. در ابتدا، تعداد اینها زیاد نبود… ولی بعد از ۶ ماه از آن فراخوان کذایی، جمعیتی انبوه یافتند. به طوری که از جمعیت بومی شاغل در این شهر نیز، پیشی گرفتند!

یکی دو سال بعد تعدادشان بالا رفت و طبعا برای خرید نیازمندی های خود، هر ۱۵ روز یک بار، به تعاونی شرکت نفت می رفتند تا ما یحتاج ماهانه

سیستم جیره بندی شرکت نفت، براساس «رشن» بود که در واقع نوعی جیره رسمی به شمار می آمد.

خود را از طریق ارائه «برگه کوپن» دریافت دارند.

سیستم جیره بندی شرکت نفت، براساس «رشن» بود که در واقع نوعی جیره رسمی به شمار می آمد. در این مورد، سهمیه هندی ها و کارگران بومی مسجد سلیمان تقریبا مساوی بود. ناگفته نماند که این تساویِ تقریبی، منحصرا در رده کارگری حاکم بود و در رده های بالاتر، ماجرا به نفع بومیان شهر تنظیم می شد. ولی به هر حال، چه کارگران و چه متخصصان، از نوعی جیره خاص استفاده می کردند.

آنچه که کارگران – اعم از هندی و ایرانی-  به عنوان جیره دریافت می کردند، شامل اقلامِ انگشت شماری بود که  برای هر کسی قابل حدس به نظر می رسد! به عنوان مثال: قند، شکر، چای، برنج، یخ و مواردی از این قبیل! طبعا کارکنان نفت برای حصول نیازمندی های دیگر (اقلام غیر کوپنی) ناچار بودند در ساعات فراغت به دنبال فروشگاه های دیگری باشند.

این وضعیت برای کارکنان، اندکی طاقت فرسا می نمود و با این که نارضایتی به وجود آمده در ابتدا قابل تحمل بود ولی بعدها

در آن هنگام در تهران یا سایر شهرهای ایران، چیزی به نام سوپر مارکت وجود نداشت.

به دنبال افزایش نیروی کار، اعم از بومی و هندی، شکل جدی تری به خود گرفت. تا این که یک روز در زمین بزرگی که حوالی تاسیسات نفتی بود، عملیات ساختمان سازی مفصلی به پا خاست. به طوری که کوچک و بزرگ از همدیگر می پرسیدند: «ایی چی بیده؟!»

تاپو یا بهتر بگوییم آقای تاپو، در واقع یکی از سرمایه داران بزرگ هندی بود که همراه با یکی از آخرین کاروان های کاگران هندی به مسجد سلیمان آمد. او قبل از آمدنش، پیشاپیش سفارش یک محل مناسب،  جهت بازگشایی سوپر مارکتِ خود را داده بود.

خلاصه سرتان را درد نیاورم. وقتی همه چیز تمام شد، تابلوی بزرگی را کشان کشان آوردند و با هزار سلام و صلوات، بالای «سردر فروشگاه» نصب کردند: «فروشگاه تاپو». البته این یک فروشگاه معمولی نبود و اگر امروز می توانستید آن را ببینید، حتما به قصد تصحیح، می گفتید: سوپر مارکت و نه فروشگاه!

به هر روی با توجه به این که مبحث اولین ها، یکی از مباحث جدی در پژوهش های نفتی است، جا دارد

پس از مدتی این جمله ورد زبان مردم شد که هر چه می خواهی، از شیر مرغ تا جان آدمیزاد، در سوپر مارکت تاپو هست! یادآوری کنیم که در آن هنگام در تهران یا سایر شهرهای ایران، چیزی به نام سوپر مارکت وجود نداشت.

تاپو یا بهتر بگوییم آقای تاپو، در واقع یکی از سرمایه داران بزرگ هندی بود که همراه با یکی از آخرین کاروان های کاگران هندی به مسجد سلیمان آمد. او قبل از آمدنش، پیشاپیش سفارش یک محل مناسب،  جهت بازگشایی سوپر مارکتِ خود را داده بود. وقتی آمد، همه چیز طبق سفارش آماده شد. حتی تابلو را هم از پیش نصب کرده بودند.

به این ترتیب او پس از ورود به مسجد سلیمان، کار زیادی نداشت، جز اینکه فروشگاه بزرگ خود را افتتاح کند و مردم را به تماشای آن فرابخواند!

تاپو، شخصا در روز افتتاح، به مردم گفت که نباید مقدار قابل توجهی از وقت و حوصله آنها در گرما و سرما برای خرید نیازمندی ها، صرف دور زدن در خیابان های این شهر شود؟ بعلاوه آنها در این فروشگاه می توانند چیزهایی را بیابند که در جاهای دیگر پیدا نمی کنند و به همه توصیه کرد که نیازمندی های خود را از این فروشگاه تدارک ببیند.

ظاهرا تاپو برای تامین کالاهای خود علاوه بر روابط تجاری با هند- که البته پیشتر از این هم میان مناطق جنوبی ایران و هند برقرار بود- به دوستان انگلیسی خود و روابط تجاری با آنها نیز متکی بود. به هر روی مدتی بعد تاپو به معروفترین فرد مسجد سلیمان تبدیل شد. همان طور که می بینید عکسی هم از او در فروشگاهش به جا مانده که احتمالا باید مربوط به سال های دهه ۱۳۲۰ خورشیدی باشد.

به هر روی فروشگاه تاپو سعی می کرد بیشتر کالاهای مورد نیاز مردم و کارمندان نفت را تهیه و در سوپر مارکت خود عرضه کند. به این ترتیب پس از مدتی این جمله ورد زبان مردم شد که هر چه می خواهی، از شیر مرغ تا جان آدمیزاد، در سوپر مارکت تاپو هست!

البته بعدها نظیر این فروشگاه در آبادان هم تاسیس شد و باعث توجه و اقبال مردم آنجا شد. جالب این که هنوز هم در آبادان فروشگاهی به این نام وجود دارد که یادآور تولد نخستین فروشگاه به سبک سوپرمارکت های امروزی در مناطق نفتی است. فروشگاهی که بعدها در بیشتر شهرهای استان خوزستان و سپس سرتاسر ایران گسترش یافت.

منبع: نفت آنلاین