هورنیوز – شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران روز سه‌شنبه گذشته در اطلاعیه‌ای اعلام کرد اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت، کاهش مصرف بنزین را در پی داشته است. متن اطلاعیه‌ای که از سوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران صادر شده، به شرح زیر بود: متوسط مصرف بنزین کشور از زمان اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت، ۹۸.۸.۲۴ تا پایان روز ۹۸.۰۹.۰۳، حدود ۷۹ میلیون لیتر در روز بوده است. این در حالی است که متوسط مصرف بنزین از ابتدای سال جاری تا پایان روز ۹۸.۰۸.۲۳ (قبل از اجرای این طرح) حدود ۹۸ میلیون لیتر در روز بوده است. همچنین بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت در حاشیه جلسه هیئت دولت در روز چهارشنبه ۶ آذر گفت: روزانه حدود ۲۰ میلیون لیتر کاهش مصرف بنزین داشته‌ایم.

با این حال، بسیاری از اقتصاددانان معتقدند متغیر مصرف بنزین، همبستگی کاملی با قیمت ندارد و در این زمینه عوامل دیگری هم دخیل هستند.

مرتضی افقه، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اهواز در این خصوص گفت: اثر افزایش قیمت بر کاهش تقاضا جزو قوانین اقتصادی است، اما این که چقدر اثر داشته باشد، به بحث کشش قیمتی برمی‌گردد. از آنجایی که بنزین یک کالای اساسی کم‌کشش است، کاهش مصرف آن به عوامل دیگری مانند وضعیت کالاهای جایگزین از جمله وسایل نقلیه عمومی و… وابسته است.

وی در زمینه آمار شرکت ملی پخش هم اظهار کرد: در حال حاضر زود است که بگوییم کاهش مصرف به ۷۹ میلیون در مقابل ۹۸ میلیون لیتر نتیجه قطعی است، زیرا هنوز مدت زیادی از اجرای این سیاست نگذشته و احتمال نوسان وجود دارد.

این اقتصاددان در ادامه با بیان اینکه ریشه بالا بودن قیمت‌ها، به‌خصوص در بخش خدمات دولتی، ناشی از ناکارآمدی مدیریتی است، افزود: از آنجایی که هزینه تولید خدمات دولتی رو به افزایش است، تورم هم افزایش می‌یابد و این مسابقه بین افزایش قیمت و تورم وجود دارد، زیرا ناکارآمدی را از بین نبرده‌ایم.

وی گفت: متأسفانه همیشه ساده‌ترین و پرهزینه‌ترین راه‌حل را برای مردم انتخاب می‌کنند، زیرا مدیران نمی‌توانند مدیریت خود را (در این مورد، تولید خودرو با مصرف استاندارد) کارآمد کنند. این مسئله تازه‌ای نیست، چرا که در همان اوایل دهه ۸۰ همیشه بحث این بود که تولید خودرو را به سمت افزایش کیفیت و بالا بردن استانداردها ببریم. به دلیل همان ناکارآمدی تا کنون، روی این برنامه‌ها کار نشده و تنها روش اعمالی، افزایش قیمت است.

افقه در ادامه عنوان کرد: چهار عامل است که می‌تواند موجب مصرف بالای بنزین شود: قیمت پایین بنزین، خودروهای با کیفیت پایین، سیستم طراحی شهری و نبود حمل‌ونقل عمومی.

وی درباره مورد آخر گفت: مردم برای رفع بسیاری از نیازهای خدماتی و غیرخدماتی، نیازمند مسافرت به شهرهای مرکزی هستند و این موضوع موجب افزایش حمل‌ونقل می‌شود.

افقه گفت: مجموعه این عوامل باعث می‌شود مصرف بنزین به‌صورت شخصی زیاد شود. ولی از آنجایی که دولت‌ها همیشه ساده‌ترین روش را برای کاهش مصرف بنزین انتخاب می‌کنند که آن هم افزایش قیمت است، فشار این تصمیمات تنها بر مردم تحمیل می‌شود؛ یعنی با این افزایش قیمت بنزین، مردم هزینه ناکارآمدی مسئولان را می‌پردازند.

وی افزود: از اقتصاد خوانده‌های ما هم انتظار است اگر با این افزایش قیمت‎‌ها همراهی می‌کنند، حداقل به دیگر عوامل کاهش مصرف هم اشاره کنند، نه اینکه مانند عوام تک‌بعدی نگاه کنند.

گزارش از هادی سلگی