هورنیوز – علی مریدی گفت‌: مهم‌ترین اقدام بعد از وقوع بحران، جبران خسارت‌ها و بازگرداندن شرایط به وضعیت عادی است. عملکرد دستگاه‌های متولی از جمله ستاد مدیریت بحران، هلال احمر و وزارت نیرو در این زمینه‌ها به نسبت مناسب است البته پس از بحران، مجموعه‌ای از بایدها و نبایدها حتماً باید مد نظر قرار گیرد.

وی با بیان این که برنامه‌ریزی لازم برای تدوین درس‌آموخته‌ها و بازنگری در برنامه‌های کنترل سیلاب بسیار اهمیت دارد، گفت: از آنجا که برنامه مدونی برای کنترل سیل در کشور ما وجود ندارد ابتدایی‌ترین و مهم‌ترین درس‌آموخته سیل اخیر تدوین این برنامه‌ها است. در این راستا انجام مطالعات یکپارچه مدیریت سیلاب (Integrated Flood Management) در کلیه حوضه‌های آبریز کشور (و البته با اولویت مناطق با خطرپذیری بالا) از ضروریات است. یکی از خروجی این مطالعات باید برنامه عمل (Action plan) مقابله با سیلاب باشد.

مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به این نکته که متاسفانه معمولاً بعد از بحران تمام تمرکز به سمت اقدامات انجام نشده برای کنترل سیل می‌رود، گفت: این در حالی است که بحران سیل گذشته و بسیاری از اقدامات که به خطا مورد توجه قرار می‌گیرد برای بلندمدت است و در کوتاه‌مدت جواب نمی‌دهد.

احتمال ایجاد کانون‌های گرد و غبار در خوزستان

مریدی که تخصص منابع آب دارد، در پاسخ به این پرسش که در شرایط کنونی برای مناطق سیل‌زده، کدام اقدامات باید مورد توجه و اولویت قرار گیرد، گفت: یکی از خطرات بزرگ ناشی از سیل‌های اخیر ایجاد کانون‌های گرد و غبار است. رسوباتی که همراه سیل آمده است در دشت‌های خوزستان ته‌نشین و با خشک شدن آب تبدیل به منشاء گرد و غبار در استان خوزستان خواهد شد.

وی ادامه داد: یکی از بحران‌های آتی که بایستی خودمان را آماده و از همین روزها برای آن برنامه‌ریزی کنیم، مقابله با گرد و غبارهای احتمالی است که در آینده نزدیک و پس از فروکش سیلاب و خشک شدن زمین با آن مواجه خواهیم شد.

مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه در مورد سدسازی که برخی این گزینه را به عنوان راهکار میان‌مدت و بلندمدت برای مقابله با سیل مطرح می‌کنند، گفت: احداث سد، همیشه باید به عنوان یک راهکار سازه‌ای اثربخش مدنظر باشد اما واضح است که سدسازی یک اقدام پرهزینه و زمان‌بر است و در تصمیمات حتماً باید این موضوع لحاظ شود.

مریدی با اشاره به این که نباید در مورد سدسازی به شکل صفر و صدی حرف زد، گفت: سد یک فناوری است، نه آن‌قدر که در زمان خشکسالی‌ها و بروز گرد و غبار که می‌گفتند، بد است و نه آنقدر که الان در زمان سیل می‌گویند، خوب است. سدسازی تنها راه چاره برای مقابله با سیل نیست. این فناوری باید مثل هر تکنولوژی دیگری، با برنامه‌ریزی و مد نظر قرار دادن جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی مورد استفاده قرار گیرد. ضمن این که مهم‌تر از ساخت سد بهره‌برداری از آن است که هم در زمان سیل و هم در زمان خشکسالی اهمیت دارد.

وی تاکید کرد: صیانت از جنگل‌ها، مراتع و آبخیزها همچنین حفظ حریم رودخانه‌ها باید به عنوان یک اقدام مستمر در دستور کار وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و دیگر دستگاه‌های مسئول قرار گیرد.

کنترل سیلاب‌ها از طریق احیای تالاب‌ها

این کارشناس منابع آب همچنین با بیان این که احیای تالاب‌ها هم به عنوان یک المان کنترل‌کننده سیلاب و بعد مهار ریزگرد اهمیت بسیاری دارد، گفت: بسیاری از اقداماتی که برای احیای تالاب‌ها انجام می‌دهیم؛ در کنترل سیلاب هم نقش تاثیرگذاری دارد. اقداماتی همچون لایروبی مصب رودخانه‌ها در محل ورودی به تالاب‌ها (که در سیل آق قلا مهم بود)، آزادسازی حریم رودخانه‌ها، کنترل کشت دیم در بالادست و آبخیزداری هم در احیای تالاب‌ها موثرند و هم به مدیریت سیلاب کمک می‌کنند.

خطری در کمین تالاب‌های کشور

مریدی با تاکید بر این نکته که پر شدن تالاب‌ها در شرایط حاضر ما را نباید از برنامه‌ریزی برای احیای آنها غافل کند، گفت: اگر از حالت برای جلوگیری از خشک شدن تالاب‌ها، برنامه‌ریزی نکنیم، با توجه به حجم رسوبات ورودی و ته‌نشین شدن آنها در کف تالاب‌ها، در آینده نه چندان دور، با خشک شدن این رسوبات پدیده گرد و غبار را با شدت بیشتری خواهیم داشت.

وی با تاکید بر این که همه دستگاه‌های متولی از جمله سازمان محیط زیست و وزارت جهاد کشاورزی باید مدیریت گل‌های ته‌نشین شده در مناطق مختلف و تالاب‌ها را در اولویت تخصیص‌ها و اقدامات قرار دهند، گفت: اگر می‌خواستیم برای مدیریت سیلاب کار اصولی انجام دهیم، باید از ۱۰ سال پیش شروع می‌کردیم بنابر این در حال حاضر باید برای جلوگیری از بحران آتی گرد و غبار به فکر چاره و برنامه باشیم.