حجم آب سدهای ایران به نسبت سال گذشته ۲۷ درصد رشد داشته است
هورنیوز – نوروز امسال ایران با «سیل» دست و پنجه نرم کرد، در کمتر دید و بازدیدی بحث بارش‌های شدید و تاسف از تبعات مرگبار آنها به میان نیامد. بخش‌های مختلفی از ایران برای روزهای متمادی بارش‌هایی کم‌سابقه و بعضا بی‌سابقه را به خود دیدند که انتظار آن اصلا وجود نداشت. در حالی که از ۱ مهر ۱۳۹۷ تا ۱۸ اسفند این سال که آخرین گزارش آبی وب‌سایت شرکت مدیریت منابع آب در سال ۱۳۹۷ بیانگر آن است متوسط کل حجم بارش‌ها در ایران را ۲۰۰ میلی‌متر اعلام کرد، روند طوری پیش رفت که در فاصله ۱۸ اسفند تا ۱۵ فروردین این متوسط با ۴۰ درصد افزایش روبرو شده و طبق نسخه به روز گزارش بارندگی مدیریت منابع آب به ۲۸۰ میلی‌متر رسیده است.
برای درک بهتر این عدد مقایسه آن با مقدار بارشی که ایران در مدت مشابه سال گذشته آبی یعنی از ۱ مهر ۱۳۹۶ تا ۱۵ فروردین ۱۳۹۷ تجربه کرده است مقایسه‌ای معنادار است. این آمار نشان می‌دهد میزان بارش در مدت مشابه سال گذشته ۱۰۰ میلی‌متر بوده است، این آمار بیانگر افزایشی ۱۸۰ درصدی است که بخش قابل توجهی از آن از بارش‌های نوروزی ناشی می‌شود. در حال حاضر حدود ۲۸ درصد از کل بارش‌های سال آبی جاری مربوط به بارش‌های اخیر می‌شود. تفاوت بارشی که تا ۱۵ اسفند ۹۷ نسبت به مدت مشابه سال آبی قبل از آن وجود داشت معادل ۱۲۲ درصد بود.
نکته جالب توجه دیگر این است که میزان بارشی که ایران سال گذشته در فاصله ۱۸ اسفند ۹۶ تا ۱۵ فروردین ۹۷ تجربه کرده بود ۱۰ میلی‌متر بوده است که نشان می‌دهد این‌بارش امسال رشدی ۸ برابری را تجربه کرده است.
بارش‌های نوروزی سبب شدند که میزان جمعیتی که در مناطقی زندگی می‌کنند که با افزایش بارش بیش از ۱۰ درصد نسبت به متوسط دراز مدت همراه بوده‌اند از ۶۴.۳ میلیون نفر به ۷۴.۲ میلیون نفر افزایش پیدا کند.
این آمار از این ناشی شده است که استان‌های اردبیل , کرمان, یزد, فارس و هرمزگان که در گزارش ۱۸ اسفند ۹۷ در دسته استان‌هایی که با کمتر از ۱۰ درصد کاهش بارش نسبت به میانگین درازمدت قرار داشتند، در گزارش ۱۵ فروردین به دسته افزایش کمتر از ۱۰ درصد و افزایش بیشتر از ۱۰ درصد منتقل شده‌اند.
طبق تازه‌ترین آمارها، سیستان و بلوچستان اکنون تنها استانی در ایران محسوب می‌شود که آمار تجمعی بارشش در سال آبی ۹۷-۹۸ با بیش از ۱۰ درصد کاهش نسبت به میانگین درازمدت روبرو بوده است. هر چند این استان نیز همچنان نسبت به سال آبی گذشته با افزایش قابل توجه بارش روبرو بوده است. حجم کل بارشی که این استان سال گذشته در فاصله ۱۸ اسفند ۹۶ تا ۱۵ فروردین ۹۷ تجربه کرده بود ۳.۹ میلی‌متر بوده است اما امسال در همین مدت مشابه ۱۲.۵ میلی‌متر افزایش بارندگی رقم خورده است که ۳.۲ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
متوسط دراز مدت
بارش‌های شدید نوروزی که تاکنون جان ۶۴ ایرانی را گرفته است، اختلاف میزان متوسط بارش سال آبی ۹۷-۹۸ با میانگین درازمدت را ۴۴ درصد افزایش داده است. در گزارش ۱۸ اسفند ماه این اختلاف ۲۵ درصد بوده است.
استان ایلام که تا ۱۵ فروردین رقم بارش کم‌سابقه ۸۶۷.۸ میلی‌متر را تجربه کرده است، در میان تمام استان‌های ایران بیشترین افزایش را نسبت به میانگین دراز مدت بارش خود دارد که ۱۴۹ درصد است. لرستان نیز که این روزها با سختی‌های زیادی در زمینه سیل دست و پنجه نرم می‌کند و تمرکز اصلی مدیریت بحران بر آن قرار دارد با افزایش ۱۳۷ درصدی بارش نسبت به متوسط درازمدت در رتبه دوم استان‌ها قرار می‌گیرد. بارندگی در لرستان افزایشی ۲۸۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته را نشان می‌دهد.
آمار سدها
بارش‌های شدید اخیر طبیعتا در وضعیت مخازن سدها تغییراتی عمده ایجاد کرد. ظرفیت کل مخازن سدهای ایران ۵۰ میلیارد مترمکعب است که تازه‌ترین آمارها از این حکایت دارد که ۷۴ درصد آن معادل ۳۶ میلیارد و ۹۰۰ میلیون مترمکعب پر است. این آمار کم‌سابقه، ۲۷ درصد افزایش نسبت به موجودی مخازن در سال گذشته در مدت مشابه را نشان می‌دهد.
طبق جدیدترین آماری که از سوی مدیریت منابع آب در اختیار «تعادل» گذاشته شده است ورودی کل سدهای ایران در سال آبی ۹۷-۹۸ تاکنون (از ابتدای مهرماه ۹۷ تا ۱۳ فروردین ۹۸) ۴۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب بوده است. این در حالی است که در سال آبی گذشته در همین بازه زمانی، حجم آب روروی به مخازن سدهای کشور ۱۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب بود. بدین‌ترتیب حجم ورودی آب به مخازن سدها در امسال به نسبت سال آبی گذشته ۲۳۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
حجم آب خروجی سدهای ایران در سال آبی جاری ۲۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب بوده است که در مقایسه با ۱۳ میلیارد مترمکعب حجم آب خروجی سدها در سال آبی گذشته ۱۰۹ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
همچنین در حال حاضر حجم آب ذخیره شده در مخازن سدهای ایران ۳۶ میلیارد و ۹۰۰ میلیون مترمکعب است. در سال گذشته در همین تاریخ حجم آب پشت سدهای کشور ۲۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب بود و این آمار نشان می‌دهد ذخیره آب ایران با بارش‌های اخیر نسبت به ذخیره آب در سال گذشته ۵۷ درصد رشد داشته است.
مخازن سدها البته بسیاری اوقات برای مدیریت، خالی نگه داشته می‌شود. چند روز پیش سید حسن رضوی مدیرعامل آب منطقه‌ای تهران گفته بود که تا امروز شرایط را به گونه‌ای کنترل کرده‌ایم که مجموع حجم مخازن سدها برابر پارسال باشد و حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب سدهای تهران همچنان خالی نگه داشته شده که اگر سیلاب مهیبی اتفاق افتد بتوانیم از این طریق سدهای تهران را مدیریت کنیم.
استان‌های سدخیز
استان خوزستان به عنوان پرآب‌ترین استان کشور، ۲۰ سد در حال بهره‌برداری دارد. حجم مخازن سدهای این استان در مجموع ۲۱ میلیارد و ۷۱۱ میلیون مترمکعب است و آب قابل تنظیم سالانه آنکه به معنای حجم آب خروجی این سدها برای مصارف کشاروزی، شرب، صنعت و سهم محیط زیست است در مجموع ۱۵ میلیارد و ۶۰ میلیون مترمکعب برآورد می‌شود. از این حجم، ۱۴ میلیارد و ۶۱۰ میلیون مترمکعب به مصرف کشاورزی می‌رسد، ۱۰۰ میلیون مترمکعب برای شرب مصرف می‌شود، حدود ۱۰۰ میلیون مترمکعب نیز برای مصرف صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد و۲۵۰ میلیون مترمکعب نیز برای نیاز محیط زیست اختصاص می‌یابد.
سطح زیر کشت استان خوزستان ۶۵۹ هزار و ۷۰۵ هکتار است. رضا اردکانیان وزیر نیرو دیروز گفته است که از میان ۴۵ میلیارد مترمکعب آورد رودخانه‌های کشور در سال آبی جاری حدود ۲۸ میلیارد مترمکعب آن در سدهای خوزستان آرام گرفته است.
او خبر داده است که با بارش‌های اخیر ۹۵ درصد سدهای استان خوزستان پر شده است. استان کهگیلویه و بویراحمد با ۴ میلیارد و ۵۱۷ میلیون مترمکعب ظرفیت مخزن عنوان دومین استان با حجم نهگداشت آب کشور را به خود اختصاص داده است. مصرف سالانه کشاورزی این استان ۷۳ میلیون و ۵۰۰ هزار مترمکعب و مصرف صنعتی آن ۴ میلیون مترمکعب است. مصرف شرب نزدیک به ۲ میلیون مترمکعب و سهم محیط زیست نیز ۱۵ میلیون مترمکعب است. سطح زیر کشت استان کهگیلویه و بویراحمد ۳۶ هزار و ۷۲۷ هکتار است.
استان فارس با ۲ میلیارد و ۶۷۲ میلیون مترمکعب حجم مخزن سومین استان نگه‌دارنده آب کشور است. در این استان سالانه ۵۲۹ میلیون مترمکعب آب برای کشاورزی، ۱۷۲ میلیون مترمکعب برای شرب و ۳۰ میلیون مترمکعب برای صنعت مصرف می‌شود و ۷۶ میلیون مترمکعب نیز برای محیط زیست اختصاص می‌یابد. سطح زیر کشت استان فارس ۱۴۷ هزار و ۴۵۴ هکتار است.
استان‌های چهارمحال و بختیاری با ۲ میلیارد و ۲۹۰ میلیون مترمکعب، گیلان با یک میلیارد و ۷۶۶ میلیون مترمکعب، اصفهان با یک میلیارد و ۶۰۸ میلیون مترمکعب و تهران با یک میلیارد و ۳۲۳ میلیون مترمکعب حجم مخزن به ترتیب در جایگاه‌های چهارم تا هفتم استان‌های با بیشترین میزان نگه‌داشت آب قرار می‌گیرند.
استان‌های ایلام با نداشتن ظرفیت ذخیره آب، قم با ۸۳۰ هزار مترمکعب حجم، قزوین با یک میلیون و ۶۰۰ هزار مترمکعب، یزد با ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار مترمکعب و کرمانشاه با ۹ میلیون مترمکعب حجم مخزن کمترین آمار در میزان سد را دارند. ایلام بیشترین افزایش بارش نسبت به متوسط دراز مدت را در بارش‌های اخیر تجربه کرده است.
