هورنیوز – در میان برتری آب به نفت در سالهای اخیر خوزستان هم به جای هدف قرار گرفتن از دید زرخیزی حالا محل جدال های آبی شده،  و در میان دردی هایی که یکی یکی بر سرش آوار می شود از مشکلات زیستی در انتظار جرعه ای آب برای ایستادن و نفس کشیدن در برابر ریزش خاک هم دارد، سرسبزی درختانی که عروس خاورمیانه بوده اند غبار گرفته و ریزگردها سالهاست گرد خاک می پاشد بر این زخم تا شاید گم شود و ردی برای مقصر بودن کسی و مطالبه گری این مردم سردرگم میان تمام وعده وعیدهای درست شدن شرایط، باقی نماند، آب که جایش را به ریزگرد بدهد، برشمردن کانون های این ریزگردها بر مسئولان واجب می شود، کانون ریزگرد باید از میان برود برای سرپا شدن، اما اگر با هدف جلوگیری از اقدام های درست به دلیل خرج نکردن پولی باشد که به راحتی در جاهای دیگر هدر می رود نتیجه اش می شود بار سنگینی بر دوش مردم که آنها را گرفتار در تنگی نفس ها و بیماری کند و بس، حاصل چندین سال انتظار و امید مردم و تلاش مسئولان به هوا می رود، میان تمام این خبرهای بد شاید به دلیل همان پول خرج نکردن ها به گوش می رسد تمام وقتی که دولت در این چند سال صرف نهال کاری برای مهار ریزگردها کرده است در پی کمبود آب از بین می رود و نهالهایی که امید بسته بودیم روزی برای ما سدی در برابر ریزگردها باشند از بی آبی در حال نابودی اند.

نهال کاری، آبنبات سرگرم کردن مردم است

یک فعال محیط زیست با بیان اینکه نهال کاری برای مهار ریزگردها از ابتدا هم ثمری نداشت، توضیح می دهد: ریزگردها مستمر است و قضیه نهال کاری برای مهار آن دروغی بیش نیست، نهال کاری یک آب نبات بزرگ برای سرگرم کردن مردم خوزستان است.

عباس مشعشع با اشاره به این که فقط یکی از کانون های ریزگرد ۴۵ هزار هکتار است؛ می گوید: سابق بر این که کارون طغیان داشت تمام این زمین ها زیر آب می رفت و چسبندگی های آبرفت ها بالا بود و این ذرات با وزش باد جابجا نمی شدند اما با خشکی حال حاضر خوزستان نابودی ریزگردها کار بسیار دشواراست.

بودن یا نبودن سدها مسئله است

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خوزستان خاطر نشان می کند: با استناد به مطالعاتی که سازمان زمین شناسی استان انجام داده است، هفت کانون بحرانی ریزگرد در سطح ۳۵۰ هزار هکتار شناسایی شده، یک بخش از آن  هورالعظیم، یک بخش شمال شرق اهواز، یک بخش جنوب شرق اهواز  و در آخر منطقه‌ای هم بین هندیجان و ماهشهر هستند که کانون های داخلی ریزگردند، این کانون ها صدو دوازده هزار هکتاراست که سابق بر این در آن کشاورزی می شد، تمام این کانون ها با اقداماتی چون احداث فراوان سدها به وجود آمده اند که در کنار آن کمبودهای بارندگی در سالهای اخیر هم مزید علت شده اند تا این کانون ها گسترش یابد.

احمد مطیعی با بیان اینکه گرمای شدید و در نتیجه از بین رفتن گیاهان ایجاد کانون‌های بحرانی گرد و غبارند می گوید: زمینی که امکان کشت و کار در آن وجود دارد زمین دایر و زمینی که به دلایل مختلف مثل کمی و نبودن آب، بحث تالاب ها، شوری آب و دلایل دیگر از آن استفاده نمی شود مستعد کانون است و یکی از راه های مهار ریزگردها کاشت نهال در این زمین هاست، قرار بود در راستای احیای زمین های بایر برای مهار ریزگردها؛ اقدام به نهال کاری و در پی آن به وسیله پخش آب و مرطوب سازی خاک ها را احیا کنیم که ۲۴ هزار هکتار از اسفند ماه سال ۹۵ احیا شد و از این مقدار  چهار هزار و ۸۰۰ هکتار در سال گذشته و ۱۹ هزار و ۱۰۰ هکتار آن برای کشت نهال کاری امسال انجام شده است.

مانور تحمیلی ریزگردها

فعال محیط زیست دیگری منشا ریزگردها را نبود آب می داند و اعلام اینکه اگر آب باشد دانه های ریزگرد بهم می چسبند و قدرت برخاستن را از دست می دهند، اظهار می کند: متاسفانه طرحی که از ابتدا می دانستیم روزی با چالش مواجه می شود را نیز به دلیل بی آبی داریم از دست می دهیم، مشکل ما فقط آب است، خوزستان کاملا خشک و مانند یک صحرا شده که قدرت احیای خودش را هم ندارد اما کار انتقال آب همچنان در حال اجراست، این کمبودها بروز ریزگردها را بیشتر از این هم می کند.

شبنم قنواتی معتقد است از بحث کمی آب که امروز طرح مهار ریزگردها با نهال کاری را دچار چالش کرده بگذریم؛ کاشت درختان به این شکل برای به ثمر رسیدن و حل کردن مشکل بیابان زدایی و مهار ریزگردها برای صدها سال دیگر است، و آسیب های جدی نیز به محیط زیست و تالاب های استان وارد می کند.

او با اشاره به اینکه وقتی آبها را خشک می کنیم مسلم است دچار مانور ریزگردها می شویم؛ غنوان می کند: داخل تالاب های خشک شده درخت کاری شده که این کارهیچ دردی از آلودگی استان دوا نمی کند، بی آبی قطعا در سال‌های بعد مشکلات بسیار بیش تری برای ما ایجاد خواهد کرد و آن موقع ممکن است که تبعات این موضوع جبران‌ناپذیرتر شود.

۶ میلیون دست بی رمق که نهال کاشت

قائم مقام اداره کل منابع طبیعی استان خوزستان هم از داشتن همان ۳۴۵ هزار هکتار منشا کانون ریزگرد و ۳۵۰هزار هکتار عرصه های شن زارها صحبت می کند و تاکید می کند: ۱۵ ماه برای مهارگردو عبار اقدام به کاشت نهال کردیم، ودر طول این مدت ۶ میلیون اصله نهال برای به ثمر رسیدن در این مناطق کاشته شد و در بحث آبیاری این اصله ها یک کانال ۴۷ کیلومتری احداث شد تا آب را از کارون و بهره انتقال یابد، که یک کار موقتی بود.
احمد رئیس زاده از باقی ماندن بخش ابتدایی کانال مذکور با طول حدود ۱۴ تا ۱۶ کیلومتر خبر می دهد و ادامه می دهد: برای رسیدن به نتیجه ای که مد نظر داریم تامین اعتبارمهمترین اصل است و انتظار از یک دستگاه منطقی نیست و نمی‌تواند این کار را انجام دهد و نیاز به همکاری سایر دستگاه‌ها احساس می شود چراکه به این شکل رسیدن به هدف ممکن نیست.

سالهای بی سرانجام

سازمان های زیادی از جمله آب و برق، هواشناسی، بیابان زدایی و .. در این موضوع باید ورود کنند اینکه سالها برای فقط یک راه مهار ریزگرد زمان بگذارند و بعد به راحتی این همه نهال از بین برود و بعد ما در نقطه ابتدا ایستاده باشیم برای تصمیمی دیگر از حوصله مردم و حتی توان آنها خارج است، انگار ریزگردها را آنقدرها هم جدی نگرفته ایم که در پی آزمون و خطائیم تا راهی بیابیم غافلیم این ذرات تمام هستی یک شهروند را می گیرند وقتی ما پشت میز نشسته ایم و یک نفر مجبوراست برای روزی اش هم میان خاک تردد کند، زمین اما همیشه گرد بوده و روزهای ناخوشش سهم همه است و ریزگردها هم بخش کوچکی از این ناخوشی هاست.

به خاطر بی آبی ساده ترین کشت ها برای کشاورز جنوب ممنوع شده پس آبی برای نهال ها نیست،  ۱۳ سال است درگیر ریزگردیم و هیچ کاری در این راستا  هم ثمر بخش نبوده، آیا باید سالهای دیگری را منتظر راهی تازه باشیم.

طیبه قاسمی