هورنیوز – پایین آمدن حجم میزان آب موجود در رودخانه کارون و دچار شدن آن به خشکسالی، بابی را برای زمین خواران باز کرده که منجر به پیش روی ساخت و سازها تا دل رودخانه کارون شده است. ازطرفی تخریب خانه هایی که در حریم رودخانه کارون بدون مجوز بنا شده اند، باعث شده عواقب آن صدای صاحب خانه ها را در بیاورد که نکته جالب و پر از سوال بی جواب را در این میان شکل می دهد، که در زمان پرآبی کارون بزرگ، چرا و چگونه به این افراد برای ساخت و ساز اخطاری داده نشده و اکنون که کارون بی جان شده است، مسئولین یادشان آمده که در حریم رودخانه، خانه هایی برای تخریب وجود دارند؟

در جستجوی نگهبان های حریم رودخانه ها

حق تملک اراضی با شهرداری ها است، اما شهرداری برخی مناطق از این موضوع سرباز می زنند و مسئولیت را به سازمان آب و برق حواله می کنند، از طرفی نیز سازمان آب و برق، تولیت این جریان  که بخش اصلی عدم دادن مجوز برای ساخت و ساز در حریم رودخانه ها را شکل می دهد را به شهرداری ها نسبت می دهد. از این اتاق به آن اتاق شدن برای جوابی روشن و رسیدن به این مسئله که چه کسی باید پاسخگوی موضوع عدم ساخت و ساز در حریم رودخانه ها باشد را پیدا نمی کنیم. 

رضا ارشادی شهردار منطقه هفت اهواز ادعا می کند که این موضوع مرتبط با سازمان آب و برق است و تاکنون نیز ابلاغیه ای برای خرید و تخریب خانه های حریم رودخانه کارون به شهرداری ها نشده است. این درحالی است که خانه هایی در منطقه ۴ اهواز به این دلیل تخریب شدند.

اما در جواب به آن، روابط عمومی سازمان آب و برق خوزستان به این ادعای شهرداری منطقه هفت اهواز می گوید: متولی حریم رودخانه ها و کسی که باید از آن ها حفاظت کند و نگذارد در آن مکان ها ساخت و ساز صورت بگیرد شهرداری ها هستند. سازمان آب و برق نیز تذکراتی مبنی بر رعایت حریم رودخانه ها را به شهرداری ها داده است زیرا اگر سدها را باز کنیم این خانه ها یا زمین های کشاورزی که در این حریم ها قرار گرفته اند به زیر آب می روند. 

 عدم آگاهی مردم سازنده ساختمان، از حریم رودخانه ها

اما موضوع دیگر در این بین، اعتراض صاحب خانه ها بر غیر منصفانه خریداری کردن خانه های خود توسط مسئولین است، زیرا صاحب خانه ها مدعی شده اند که تنها هزینه ساخت و ساز را به آن ها پرداخت می کنند و نه زمین.

یکی از ساکنین منطقه ۴ که خود نیز قربانی ندانم کاری این نوع ساخت و ساز بدون مجوز و داخل حریم رودخانه است، در این رابطه می گوید : به ما می گویند خانه هایتان در حریم قرار دارد و نباید اینجا بمانیم، اما تنها قیمت ساخت و ساز را به ما پرداخت می کنند آن هم طبق گفته های یک کارشناس، و پول زمین به ما تعلق نمی گیرد. زمانی که ما در این محل ساخت و ساز می کردیم کسی نبود که به ما بگوید و مسئله را برای ما روشن کند. اکثر مردم این ناحیه از این مسئله آگاهی نداشتند. با هزینه کمی که به ما می دهند و با قیمت بالای مسکن، مانده ایم که کجای اهواز می توانیم خانه تهیه کنیم.

محمد بدوی ادامه می دهد: اکثر ساخت و سازها بدون مجوز انجام شدند زیرا که در ابتدا، این زمین های خالی با وسعت بسیاری که داشتند مردم را وسوسه می کردند تا در آن جا ساکن شوند و هیچوقت فکر نمی کردند صاحبان این زمین ها به جای اعطای مجوز، به فکر تخریب آن خانه ها باشند. وضعیت زمین های دارای سند بسیار بهتر است زیرا پولی دست آن ها را می گیرد، اما زمین های بدون مجوز، بدون هیچ چانه زدنی خراب می شوند. برخی دیگر از خانه های مجاور هستند که تنها کمی از خانه های آن ها در حریم است اما باز هم همان مقدار را تخریب می کنند.

کمیسیون۱۰۰، به تخریب خانه های بی سند رسیدگی می کند

معاون شهرسازی شهرداری منطقه ۳ اهواز در رابطه با ساخت و سازهای داخل حریم رودخانه بیان می کند: تملک حریم رودخانه ها با سازمان آب و برق است و طبق ابلاغیه سال ۹۲ از این سازمان برای مجوز دادن به ساخت و سازهای حریم رودخانه باید استعلام بگیریم تا بدانیم ساخت و سازی که قرار است ساخته شود، در حریم وجود دارد یا خیر؟

فروزان خسروی در پاسخ به این سوال که، ساخت و سازهایی که اکنون شهرداری برخی مناطق قرار بر تخریب آن ها به دلیل وجود در حریم رودخانه، دارد؛ چگونه و با چه مجوزی ساخته شده است، عنوان می کند: برخی از این خانه ها تصرفی هستند و هیچگونه سندی نداردند و باید به کمیسیون ۱۰۰ ارجاع داده شوند تا شهرداری آن ها را تخریب کند. برخی مردم از شهرداری انتظار خدمات دهی دارند اما به دلیل تصرفی بودن آن خانه ها علاوه بر عدم خدمات دهی، شهرداری آن خانه ها را تخریب می کند.

او در پاسخ به این موضوع که اگر این خانه ها تصرفی و بی سند هستند پس چرا شهرداری اقدام به خرید خانه ها و سپس تخریب می کند؟ اگر غیر قانونی هستند پس پرداخت خسارت به مردم به چه دلیل است؟ اظهار می کند: این مورد در بحث خانه های اعیانی ورود می کند و پس از مراجعه به دادگاه و صدور حکم توسط قاضی می توان در مورد تخریب آن خانه ها تصمیم گیری کرد.

حق تخریب برای خانه ها وجود ندارد

مشاور حقوقی دادگستری استان خوزستان با بیان اینکه شهرداری چند نوع حق تملک دارد که قانون برای هر نحوه آن ها وضع شده است که یکی از این حق تملک ها حریم رودخانه است، می گوید: حریم رودخانه زمانی معنا پیدا می کرد که سیل بند ها به دلیل میزان آب بالای رودخانه تهدید می شدند و نه اکنون که مردم آب آشامیدنی نیز ندارند و کارون خشک شد است زیرا حریم رودخانه برای در امان نگه داشتن مردم از طغیان رودخانه در نظر گرفته شده است.

بدر سودانی با اشاره به اینکه برای اجرای قانون، فرق بین بستر و حریم رودخانه را نمی دانیم، اظهار می کند: اکنون مشکل ما در رودخانه کارون، حاشیه آن نیست بلکه بستر آن است، که زمانی بستر رودخانه ۴۰۰ متر بود ولی اکنون عرض ۵۰ مترهم ندارد. دوطرف پارک ساحلی که اکنون به بلوار تبدیل شده است، بخشی از حریم رودخانه کارون بود اما اکنون به این وضعیت دچار شده است که مسئله آن تحت  کارون خواری باید پیگیری شود، اگر در این بین شهرداری مجوز ساخت را داده، متجاوز است و اگر سازمان آب و برق صدور حکم کرده، بنا براین متخلف است زیرا قانون می گوید حریم رودخانه در اختیار سازمان آب و برق است اما اگر وارد محدوده شهر شود مثلا از کوت عبدالله تا سید خلف، همه در محدوده شهری است و برعهده شهرداری محسوب می شوند که در این بین نیز می بایست با سازمان آب و برق تعاملاتی داشته باشند. اما شهرداری علاوه بر نصب نکردن تابلوهایی جهت آگاهی مردم از در حریم رودخانه بودن، اجازه ورود فاضلاب ها را نیز به آنجا می دهند و این امر نیز تخلفی دیگر به شمار می رود.

او در ادامه با بیان اینکه حریم رودخانه در حال بزرگ شدن است، می افزاید: خانه هایی که پشت سیل بند باشند حق تخریبی برای آن ها وجود ندارد زیرا خطری آن ها را تهدید نمی کند. برخی از خانه های آن مناطق را نیز به دلیل نداشتن پروانه ساخت و تحت عنوان زمین خواری شهرداری تخریب می کند. هرچند قوانینی در دفاع از مردم وجود دارد که حاکی از این امر است؛ هر خانه ای که بر آن سقف گذاشته شود دیگر حق تخریب وجود ندارد. در این میان اگر تخلفی در ساخت و ساز باشد شهرداری باید ممانعت از ساخت و ساز کند نه اینکه بعد از تکمیل خانه، آن را تخریب کنند، زیرا برخلاف حقوق شهروندی است حتی اگر این خانه ها بدون مجوز ساخته شوند. شهرداری باید از سازنده آن خانه ها عوارض بگیرد و آن ها را ملزم به اخذ مجوز کند و نه تنها تخریب خانه های مردم. خیلی از  مردم خانه ها را خریداری می کنند و از بدون مجوز ساخته شدن آن ها خبری ندارند، گناه آن ها چیست که باید قربانی شوند؟

حجم کم آب دلیل بر تجاوز به حریم رودخانه نیست

کارشناس محیط زیست در رابطه با خطراتی که خانه های حریم رودخانه را تهدید می کند می گوید: خانه های داخل حریم رودخانه برای کارون ضرری ندارند اما همچنان خطر برای اشخاص ساکن آن خانه ها وجود دارد  زیرا رودخانه طغیانی است و دوره طغیان آن ها بعد از هر باران احتمالی است. درست است که حجم آب کم شده، اما این امر توجیه مناسبی بر ساخت خانه ها داخل حریم رودخانه نیست. اگر بارش های هفته پیش اهواز نیم ساعت بیشتر ادامه داشت، تمام آن خانه ها به زیر آب می رفتند. اکنون در بستر اصلی رودخانه نیز جاده احداث کرده اند که نباید این امر تحقق می پذیرفت. 

سیدعباس مشعشع در ادامه عنوان می کند: سال قبل همین اتفاق افتاد و کشاورزان شعیبیه فکر کردند آب کم شده و دیگر زمین هایشان زیر آب نمی روند، به همین دلیل زمین های خود را جلوتر بردند غافل از اینکه با یک باران آن زمین ها به زیر آب رفتند.

او تاکید می کند: تخریب خانه های حریم رود خانه باید با کمک به صاحب خانه های بی بضاعت انجام شود تا نفرین مردم پشت سر تخریب کننده های خانه هایشان نباشد.

رستوران هایی که کارون را خوردند

کارون به غذایی تبدیل شده که اشباع نمی کند و هیچکس در خیالش نمی گنجاند که ممکن است روزی به اتمام برسد و چه به سر روزهای بعد ما خواهد آمد، زمین خواران از قشر مردمی و مسئولین از قشر دولتی ها همه و همه چشم بسته، ماله به دست در حال آسفالت کردن این رودخانه با توسعه به ظاهر شهری خود هستند. قولی که یکی از مسئولین مبنی بر آسفالت کردن کارون را عملی نکرد، اکنون مسئولین جایگزین دیگر در حال برآورده کردن حرفی هستند که زمانی به آن می خندیدند. حریم رودخانه ها توسط مردم به خطر افتاده و بستر اصلی رودخانه، به دست مسئول ها و متولیان امر در حال بلعیده شدن است. معلوم نشد که بر اساس چه تفکری رستوران ساختن در دل رودخانه را خطر بر نشمردند اما حریم رودخانه که دیگر آبی برای طغیان و تهدید آن وجود ندارند را نوعی خطر برشمرده و در پی آن ساخت و سازها تخریب می شوند.

کارون مظلوم، درگیری با کدام نامهربانان را از سربگذراند؟ بخشش او دارد جانش را می گیرد، خانه و جاده که در قلبش جایگزین ماهی ها شدند؟ یا جانی که از او کش می روند و ضربان قلب این شهر را به کندی انداخته؟ به راستی کسی هنوز هم نمی داند که بدون قلب هیچکس زنده نمی ماند؟ این بار انگشت اتهام به مسئولان استانی بچرخانیم و از آن ها بپرسیم، هرروز صبح دردتان نمی آید که جان دادن قلب شهرتان را می بینید و صدای ضربانش را نمی شنوید؟ آیندگان ما چه گناهی کرده اند که تاوان ندانم کاری های امروز ما را باید پس بدهند؟

مریم کروشاوی