کشاورزان خوزستانی خانه‌نشین می شوند؟
هورنیوز – «در هر کشوری کارگر و کشاورز، اساس آن کشور هستند. اساس اقتصادی کشور بسته به کارگر و کشاورز است» این را رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران می‌گوید. ایشان اساسا به نوعی “مسأله کشاورزی را در رأس همه امور” می‌داند تا جایی که می‌فرمایند« توجه به بازسازی مراکز صنعتی نباید کوچکترین خللی بر ضرورت رسیدن به امر خودکفایی کشاورزی وارد آورد بلکه تقّدم و اولویت این امر باید محفوظ بماند.»
اگر به گذشتگان نگاهی شود خواهیم یافت نخستین شغلی که برای ادامه حیات به آن پرداخته شده “کشاورزی” است. توجه به این شغل برای ارتزاق تا جایی اهمیت دارد که خداوند خطاب به پیامرانش در قرآن کریم فرموده است «به درستی که خداوند روزی و رزق انبیای خود را در کشاورزی و چوپانی قرار داد».
امروزه کشاورزی حالتی مدرن به خود گرفته و اگرچه برای تولید محصول از زحمت کشاورزان کاسته ولی از آن سو مدرنیزه شدن کشورها بار سنگینی بر دوش خمیده کشاورزان ایجاد کرده است. با اوج‌گیری صنعت و ورود کشورها به تولید محصولات صنعتی؛ افزایش شهرنشینی و استفاده عموم از محصولات مدرنیزه برقی و فراموش کردن مبحث “صرفه‌جویی و ممانعت از اسراف” سبب شد مسئله کشاورزی در رقابتی نا برابر وارد شود.
نبردی برای حیات
جنگی میان آب، از هر سو رفته رفته قربانیان و اسیرانی به جا گذاشت که در این میان می‌توان به کشاورزان اشاره کرد. پیروزان این نبرد ناعادلانه آب را به غنیمت بردند و از آن خود ساختند.
رضا اردکانیان وزیر نیرو در دولت دوازدهم اولویت اصلی را تامین آب شرب اعلام می‌کند و از وضعیت نامناسب بارشی و کاهش ذخیره آب سدها خبر می‌دهد. کاهش منابع آبی کشور به نقطه‌ای رسیده که گویای روشن شدن چراغ زرد و هشدار است.
تکاپوی مسئولان برای مدیریت منابع آبی کشور شکل ویژه‌ای به خود گرفته تا جایی که سیاست‌های جدیدی اتخاذ و تصمیمات قابل تاملی گرفته شده است. به طور مثال کشت برنج در کشور به جز در چند استان شمالی ممنوع شد و در استان خوزستان نیز بنا به گفته حسونی‌زاده معاون سازمان آب و برق استان تامین آب برای برخی از محصولات در بعضی از شهرستان‌ها صورت نخواهد گرفت.
سایه شوم ممنوعیت کشت
ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های کشت همچون سایه شومی بر سر کشاورزان افتاده و کیخسرو چنگلوایی مدیرکل سازمان جهاد کشاورزی خوزستان در این زمینه گفته است که فشارها همیشه بر کشاورزان بوده است.
اگرچه به گفته معاون سازمان آب و برق خوزستان ممنوعیت کشت برنج توسط وزارت جهادکشاورزی صورت گرفته اما تناقض‌ها در گفته‌های مسئولان جهاد کشاورزی، سازمان آب و برق و روسای صنف کشاورزان از “ناهماهنگی‌هایی” حکایت می‌کند. ناهماهنگی‌هایی که به پای کشاورزان نوشته شده است.
وزارت نیرو و سازمان آب و برق خوزستان بنا بر گفته حسونی‌زاده اولویت‌هایشان را به ترتیب برای تامین آب شرب سپس صنعت و کشت‌های با کیفیت قرار داده‌اند سیاستی که برای کشاورزان دارای عقوبتی سخت است.
کشاورزان سراسر کشور به دلیل عدم حمایت‌های دولت و سیاست‌های در پیش گرفته وزارت نیرو معترض هستند؛ مرمضی رئیس صنف کشاورزان دشت آزادگان می‌گوید این نوع مدیریت کمر کشاورزان را شکسته است.
رویای کشاورزان خوزستانی
در حالی که اسدی رئیس خانه کشاورز خوزستان از وضعیت اسفناک کشاورزان خوزستانی سخن می‌گوید و از چندی پیش هم ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های کشت توسط معاونان سازمان آب و برق خوزستان رسانه‌ای می‌شود مرمضی از عدم ابلاغ رسمی ممنوعیت کشت خبر می‌دهد.
چنگلوایی معتقد است در همه حوزه‌های آبی برای کشاورزی مشکل داریم از آن سو حسونی‌زاده می‌گوید انتخاب جایگزین کشت با جهاد کشاورزی است و اولویت با آب شرب است از سوی دیگر اصولا چیزی به عنوان معوضه کشت و یا پرداخت خسارت به کشاورزان خوزستانی یک رویاست. ماجرا همچون کلاف سردرگم شده، کلافی که مانند توپ در زمین دیگری انداخته می‌شود.
مرمضی با تاکید بر اینکه نظام صنفی کشاورزان به عنوان نماینده کشاورزان حکم ممنوعیت کشتی که بدون در نظر گرفتن معیشت کشاورزان اعلام می‌شود را قبول ندارد، می‌گوید: از یک سو به برخی از کشاورزان اجازه کشت در زمستان را ندادند و کشاورزان برای کشت بعدی زمینه‌ها را فراهم کرده‌اند از سوی دیگر اکنون از طریق فضای مجازی و رسانه‌ها خبر از ممنوعیت و محدودیت کشت می‌دهند.
۶ ماه آزگار!
وی با بیان اینکه ممنوعیت کشت به یکباره اعلام شد، می‌افزاید: چرا از قبل همه چیز را نسنجیدند و اعلام نکردند! چرا کشاورزان را در عمل انجام شده قرار می‌دهند. به هیچ وجه این امر قابل قبول نیست که توقع دارند کشاورزی ۶ ماه بدون هیچگونه درآمدی در خانه بنشیند، در این ۶ ماه خانواده برای امرار معاش خود چه کنند؟!
خشکسالی و عدم مدیریت صحیح مصرف آب دو متهم ردیف اول وضع موجود هستند؛ دو مقوله‌ای که در دو جنبه مختلف ولی مرتبط با یکدیگرند. انگشت‌ها به دولت‌های قبل اشاره می‌رود که در مصرف آب به درستی عمل نکرده است و احتمالا آیندگان نیز همینکار را برای روزهای فعلی خواهند کرد!
به هر حال اکنون صدای ناله کشاورزان از هر کوی برزنی به گوش می‌رسد که بی‌تدبیری‌ها و سوء مدیریت‌ها را فریاد می‌زنند و یا شاید هم “الغوث، الغوث”. مرمضی و هزاران کارشناس و کاردان دیگر بر این امر تاکید دارند که چنین سختگیری‌هایی که منجر به نارضایتی قشر ضعیف جامعه می‌شود تبعات اجتماعی و حتی سیاسی در برخواهد داشت به ویژه برای خوزستان و کشاورزانی که در مناطق مرزی زندگی می‌کنند بنابراین دولت باید به این امر توجه ویژه داشته باشد.
راهکار چیست؟
شاید راه حل عبور از بحران خشکسالی در سال‌هایی که رکورددار این مسئله شده “مدیریت مصرف” نیست بلکه تغییر “مدیران مصرفی” است. مدیرانی که به جای بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نو و با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای تولید و تامین برق و یا ممانعت از احداث صنایع آب‌‌بر در دل کویر به ادامه روش‌های سنتی و کم بازده می‌پردازند.
همچنین آنچه که در این بین مغفول مانده ارائه راهکار برای کشاورزانی است که ممنوعیت و محدودیت کشت متوجه آنها شده است. کشاورزانی که تنها راه تامین معاش خانواده‌اشان همین شغل طاقت‌فرسای کشاورزی است. دولت توسط وزارت جهادکشاورزی می‌بایست با به کارگیری دانش‌آموختگان رشته کشاورزی به ارائه جایگزین‌های کشت متناسب با آب و هوا بپردازد تا علاوه بر حل مشکل کشاورزان برای دسته‌ای از جوانان نیز شغل ایجاد کرده باشد.
به هر حال مسئولان و در صدر آنها دولت به خاطر داشته باشند اگر با سیاست‌های به اصلاح “مدیریت مصرف” کشاورزی را تضعیف کنند روزی نه چندان دور ناچار خواهیم شد برای تهیه نان شب مردم به تولیدات و محصولات کشورهای دیگر محتاج شویم و این دست نیاز دراز کردن می‌تواند عواقب ناخوشایندی برای کشوری داشته باشد که روزی در زمینه برخی از محصولات از جمله گندم خودکفا بود.
تسنیم