پراید؛ سهم فقـرا؟!
هورنیوز – از لحاظ لغوی، «پراید» به معنای مغرور است و این شبیه همان احساسی است که برخی خودروسازان ایرانی به خاطر تولید این خودروی کم‌کیفیت، با ایمنی پایین و البته نه‌چندان ارزان دارند. شاید به همین خاطر هم اخیرا مدیرعامل ساپیا احساس کرده است که می‌تواند به‌گونه‌ای درباره توقف تولید پراید و علاقه اقشار کم‌درآمد به این خودرو صحبت کند که مخاطبان احساس کنند این شرکت خودروساز برای تولید این خودرو بر سر مردم ایران به‌خصوص اقشار کم‌درآمد منت می‌گذارد.
ماجرا از اینجا شروع شد که حدود یک ماه قبل، محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت در نشستی خبری با اشاره به کاهش سهم پراید از تولیدات ساپیا از ۷۰ درصد در سال ۹۲ به ۲۸ درصد در سال جاری، گفت: «استانداردهای خودرویی در حال ارتقاست و فکر می‌کنم آخر عمر پراید از لحاظ تولید سال ۹۷ باشد.» در همین راستا، اواسط این هفته، مهدی جمالی، مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا به‌عنوان کارخانه تولید‌کننده پراید در کشور اظهاراتی داشت که جنجالی شد. جمالی گفت: «قطعا پراید از رده خارج می‌شود و جای خود را به محصولات جدید می‌دهد، اما تلاش می‌کنیم به اقشار کم‌درآمد آسیبی وارد نشود. در گروه سایپا علاقه‌مند به خروج پراید از چرخه تولید هستیم، ولی وابستگی اقتصاد و درآمد بسیاری از خانوارهای کم‌بضاعت به این خودرو از دغدغه‌های ماست. با توجه به اینکه پراید تامین بخشی از اشتغال کشور و درآمد اقشار کم‌درآمد جامعه را برعهده دارد و لذا نگرانیم با خارج شدن این خودرو از چرخه تولید خانوارهای کم‌درآمد با مشکل مواجه شوند.» مدیرعامل سایپا از پراید به‌عنوان خودروی مطلوب اقشار کم‌درآمد یاد کرد و افزود: «از بخش فروش خواسته‌ایم طرحی را پیش از خروج پراید از چرخه تولید به اجرا بگذارد که آسیبی به قشرهای کم‌درآمد وارد نشود.»
این اظهارات جمالی درباره علاقه اقشار کم‌درآمد به پراید، خودرویی که مطابق با جدیدترین گزارش‌های ارزیابی کیفیت خودروهای داخلی در پایین‌ترین سطح کیفی قرار دارد و تنها یک ستاره از پنج ستاره کیفی را کسب کرده است، واکنش رضا علیزاده، نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفت‌وگو با «ایسنا» را به دنبال داشت. این نماینده مجلس با انتقاد شدید از ایمنی پایین پراید گفت: ««پراید» یک «تابوت» کم دارد که سایپا آن را هم به همراه خودرو به مردم بفروشد.»
مدیرعامل سایپا در حالی پراید را خودروی مطلوب اقشار کم‌درآمد خوانده است که تداوم تولید پراید و بازار گسترده آن در داخل کشور به خاطر ناتوانی شرکت‌های خودروساز داخلی در تولید خودروهای با قیمت نسبتا پایین است وگرنه سال‌هاست که نقاط ضعف متعدد این خودروی پرفروش شهره عام و خاص است.
کابوس پرایدسواران
البته این رفتار جمالی سابقه‌دار هم هست و این مدیر خودروساز کشور به‌شدت مدافع کیفیت پراید است. ۱۹ آبان سال گذشته، مدیرعامل ساپیا در گفت‌وگو با «ایرنا» با بیان اینکه هیچ‌خودرویی توان رقابت با خودروی پراید را از نظر قیمت و کیفیت ندارد، گفت: «اگر کشوری خودرویی با قیمت و کیفیت پراید تولید کند، ما از این محصول برای عرضه به بازار داخل استقبال می‌کنیم. پراید اکنون بالاترین تقاضا را در کشور دارد. سایپا نیز با عرضه این محصول و این قیمت به دنبال کسب رضایت مشتریان است، زیرا این خودرو از نظر کیفی نیز با محصولات مشابه خود می‌تواند در بازار رقابت کند. با این حال تا زمانی که تقاضای پراید وجود داشته باشد، سایپا با ارتقای کیفیت به تولید پراید ادامه خواهد داد.» البته کسی منکر برخی مزایای پراید مانند سادگی در تعمیرات، ارزان بودن قطعات یدکی و همچنین کم‌مصرف بودن آن نیست اما اجماع گسترده‌ای در کشور درباره نقاط ضعف متعدد این خودرو به‌خصوص ایمنی پایین آن وجود دارد و کیفیت این خودرو هم به مراتب پایین‌تر از قیمت آن است. به‌عنوان مثال، بر اساس اظهارات سردار اسکندر مومنی، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی در ۱۷ اسفند ۹۳، پراید در کنار پیکان و وانت‌نیسان پرحادثه‌ترین خودروهای کشور هستند. همچنین مطابق با اظهارات احمد شجاعی، رئیس سازمان پزشکی قانونی در نشست خبری ۲۱ اردیبهشت ۹۳، پراید رکورددار وسایل نقلیه در مرگ ایرانیان در سال ۹۲ بوده است، به‌گونه‌ای که در آن سال، متاسفانه دو هزار و ۴۵۴ نفر به دلیل وقوع تصادف این خودرو، فوت کرده بودند و ۶/۱۳ درصد تصادفات منجر به مرگ به این خودرو اختصاص یافته بود.
علاوه‌بر این، حتی امنیت مدل‌های قدیمی پراید هم به‌شدت زیرسوال است. ۱۵ دی ۹۵، سردار محمدرضا مقیمی، رئیس پلیس آگاهی ناجا با اشاره به اینکه مشکل سوییچ پراید‌های سال ۸۵ به بعد حل شده و سرقت‌های آن کاهش داشته است، گفت: «از نظر ما پراید زیر مدل ۸۵ امنیت ندارند.» حدود دو ماه بعد از اظهارات سردار مقیمی هم جمال سلیمانی، رئیس پلیس آگاهی استان کردستان در یک نشست خبری اعلام کرد: «۶۵ درصد سرقت‌های خودرو در استان کردستان مربوط به خودروهای پراید مدل ۸۶ به پایین بوده است.»
مهم‌ترین نکته‌ای که سهوا یا عمدا مورد غفلت مدیران صنعت خودروسازی قرار گرفته، این موضوع است که بازار گسترده پراید در داخل کشور نه به خاطر کیفیت مطلوب این خودرو بلکه به خاطر ناتوانی خودروسازان داخلی در عرضه خودروی با کیفیت و با قیمت نسبتا ارزان در بازار داخلی است. بنابراین مردم به‌خصوص اقشار کم‌درآمد، نه از سر میل بلکه از روی ناچاری سراغ خرید پراید می‌روند و مجبورند با کابوس ایمنی پایین این خودرو دست و پنجه نرم کنند.