به گزارش هورنیوز بی‌توجهی به ویژگی‌های زیست محیطی مکان احداث سد گتوند و نزدیکی مخزن آن با سازندهای نمکی گچساران از سالیان پیش به شور شدن آب ذخیره شده پشت آن و آلوده‌تر شدن آب کارون منجر شده است.

شاید بتوان سد گتوند را بزرگترین اشتباه زیرساختی تاریخ معاصر ایران دانست. همچنین این سد پرهزینه ترین سدی است که در ایران ساخته شده است. شدت آسیبی که این سد به محیط زیست وارد کرده است در حدی است که عیسی کلانتری دبیر کارگروه احیای دریاچه ارومیه بحران زیست محیطی، سد گتوند را جنایتی در حق سرزمین ایران می‌داند و معتقد است مجریان آن باید محاکمه شوند.  از همان ابتدای ساخت سد گتوند بسیاری از اساتید حوزه آب و زمین‌شناسی به‌ویژه اساتید دانشگاه اهواز خواستار توقف روند اجرا و ساخت این سد شدند. آن‌ها علت مخالفت خود را وجود تپه نمکی به نام گچساران اعلام کردند که در امتداد مخزن این سد وجود داشت.

در ابتدا مسئوولان متولی ساخت سد گتوند، تمامی ادعاهای مطرح شده را رد کردند و اعلام شد که سازند نمکی گچساران در محدوده این سد وجود ندارد. آن‌ها پس از رسانه‌ای شدن مشکل نمک در محدوده سد، هنگامی به وجود نمک اعتراف کردند که عملا میلیاردها تومان بودجه صرف شده بود و تخریب یا عدم آبگیری سد با سئوالات بیشتر همراه می‌شد. مسئولان سد گتوند در صدد برآمدند تا با ساخت دیواری حائل از خاک رس که اصلاحا “پتوی رسی” نامیده می‌شود از برخود آب با نمک‌های سازند گچساران جلوگیری کنند و بار دیگر بدون توجه به صحبت‌های کارشناسان که ساخت این “پتوی رسی” را بی‌فایده می‌دانستند، این پروژه نیز آغاز و با صرف هزینه‌های کلان انجام شد. کار ساخت سد گتوند و “پتوی رسی” در میان تمامی اعتراضات به اتمام رسید و با حضور محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری وقت این پروژه آبگیری شد.

روز گذشته نیز مهدی زارعی مشاور مطالعات زیست محیطی مخزن سد گتوند  اظهار کرد: سد گتوند علیا آخرین سدی است که امکان احداث آن بر روی رودخانه کارون وجود دارد و بلندترین سد سنگ ریزه ای منطقه با ظرفیت ۴٫۵ میلیارد مترمکعب به شمار می رود که مشکل اصلی آن ساخته شدن روی سازند نمکی گچساران و انحلال نمک در آب مخزن سد است.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز افزود: این مطالعه در سال ۹۳ و به سفارش اداره کل محیط زیست خوزستان انجام شده و هدف آن بررسی منابع شوری و آلودگی در محدوده مخزن سد گتوند (فلزات سنگین و هیدروکربن های آلی) بوده است.
وی با اشاره به اندازه گیری پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب مخزن در اعماق مختلف، ادامه داد: نتایج نشان می دهد که با افزایش عمق، خصوصیات آب مخزن به شدت دچار تغییر شده و شوری آن افزایش می یابد به طوری که شوری آب سطح مخزن در حدود یک هزار و ۳۰۰ میکروزیمنس است که در عمق به ۱۳۰ هزار میکروزیمنس می رسد که بر اساس تعریف ‘شورابه’ تلقی می شود و چندین برابر شوری آب دریاست.
زارعی اظهار کرد: خاصیت آب های شور این است که بر اساس چگالی در اعماق مخزن تجمع پیدا می کند و در سد گتوند نیز از عمق ۴۰ متری مخزن، شوری آب افزایش می یابد و شورابه در عمق ۸۰ متری تجمع یافته است که این لایه شور می تواند در آینده بیشتر شود.

زارعی با اشاره به بررسی عوامل احتمالی شوری آب مخزن سد گتوند تاکید کرد: این مطالعات اثبات کرد که منشاء اصلی شوری، انحلال نمک سازند گچساران است.
وی با بیان اینکه بیش از ۲۱ میلیون تن نمک در مخزن سد گتوند انحلال یافته است گفت: ۸۶ درصد این نمک بر اثر انحلال مستقیم سازند گچساران بوده است.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: این شوری بر اثر انحلال ۲۰ سانتیمتر از سازند گچساران است و هنوز مقدار زیادی از این نمک باقیمانده است که به تدریج در آب حل خواهد شد.
وی افزود: عمده آب موجود در مخزن سد گتوند تحت اشباع است، به این معنی که هنوز قابلیت افزایش شوری وجود دارد.
زارعی اضافه کرد: نوسانات و حرکت آب در مخزن سد همچنین لغزش بخش هایی از سازند و ریختن آن به درون مخزن عواملی هستند که می توانند انحلال را بیشتر کنند.