شکایت استاندار از فعالیت‌های گذشته درمورد محیط‌زیست
هورنیوز – خیلی‌ها فکر می‌کردند با تمام‌شدن فصل سرما و متوقف‌شدن بادهای موسمی، بالاخره گردوغبار دست از سر خوزستان و بقیه استان‌های جنوبی و غربی کشور برمی‌دارد اما این‌طور نبود؛ البته مسئولان اعلام کرده بودند که راه‌حل نهایی برای خوزستان به این زودی‌ها حاصل نمی‌شود؛ باوجوداین مردم توقع داشتند که تغییر فصل، کمی به آنها استراحت بدهد تا آمدن دوباره پاییز و شروع دوباره سلطه گرد و غبار. حالا در اوایل اردیبهشت که بیشتر شهرهای ایران در حال لذت‌بردن از هوای مطبوع آن هستند، دوباره غبارها و ذرات معلق به آسمان خوزستان حمله کرده‌اند. چند روز پیش، مدیرکل سازمان هواشناسی خوزستان با خارجی‌خواندن کانون این‌سری از گرد و غبارها گفت: «باتوجه به مدل‌های هواشناسی، اطلاعیه ورود سامانه گردوغبار به استان به ستاد مدیریت بحران صادر شد.»
همین چند روز پیش وضعیت هوا در خوزستان به حدی بحرانی شد که احتمال تعطیلی مدارس هم ازسوی مسئولان استان بررسی شد و البته هنوز هم وضعیت به حالت عادی بر نگشته است.
در‌این‌حال، استاندار خوزستان بار اصلی مشکلاتی را که در محیط‌زیست خوزستان وجود دارد، بر دوش دولت قبل می‌اندازد و معتقد است؛ وضعیت محیط‌زیست خوزستان و چالش‌های مرتبط با آن ناشی از بی‌توجهی طولانی‌مدت در دولت گذشته است.
غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان، درباره آخرین اقداماتی که برای توقف بحران گردوغبار در این استان انجام شده، به ایلنا می‌گوید: «وضعیت محیط‌زیست در خوزستان و چالش‌های مرتبط آن، ناشی از یک بی‌توجهی طولانی‌مدت است. اینکه دولت قبل چه اقداماتی را انجام داد یا اصولا این مسئله برای آنها حائزاهمیت بود یا خیر، بهتر است دوستان خبرنگار موضوع یک گزارش دیگر داشته باشند و به طور مستند در این خصوص تحقیق کنند اما دولت تدبیر و امید برای حل بحران ریزگردها، برنامه‌ریزی‌های مدونی را انجام داده است که بخشی از آن داخلی و بخشی از آن خارجی است. این یک کار بزرگی است که دولت شروع کرده است که ۴۲ هزار هکتار اول که فوق‌بحرانی است، در رأس فعالیت‌ها قرار بگیرد. ما ۳۵۰ هزار هکتار کانون فعال و صد هزار هکتار کانون بحرانی داریم که مستعدند به بیابان تبدیل شوند. برنامه دولت این است که در سال ۹۶، ۴۲ هزار هکتار فوق‌بحرانی را زیرکشت نهال ببرد. کار عظیمی شروع شده و برنامه ما این است که تا پایان فروردین امسال، هشت هزار هکتار را زیرکشت ببریم که البته ادامه آن به فصل پاییز موکول خواهد شد.»
او درمورد کارهایی که دانشگاه‌ها در‌این‌زمینه کرده و می‌کنند، می‌گوید: «ما یک کمیته فنی متشکل از استادان دانشگاه شهید چمران، کارشناسان آب استان خوزستان و استادان مرکز جنگلبانی تشکیل دادیم تا در بحث مبارزه با بیابان‌زدایی فعالیت کنند. دستگاه مجری این فعالیت وزارت کشاورزی است، جهاد نصر، ناظر و حمایت‌کننده این طرح استانداری و سازمان حفاظت محیط‌زیست استان است. ما با همکاری مراکز دانشگاهی استان پژوهش‌های بسیار مثبتی انجام دادیم و یک طرح علمی به ما ارائه دادند. برخی می‌گویند که ما از پتانسیل دانشگاه‌ها برای برخورد با موضوع ریزگردها استفاده نکردیم که من این موضوع را رد می‌کنم و احتمالا آنها از اقدامات ما باخبر نیستند. باید به این نکته اشاره کنم که هر پیشنهادی که به دست ما در مورد مبارزه با ریزگردها برسد، به کمیته فنی ارائه می‌دهیم تا بررسی کنند، حتی برخی از پیشنهادها که بسیار نوین بود، با مشورت کمیته فنی تصمیم گرفتیم که یک هکتار یا نیم‌هکتار را برای انجام طرح این محققان در اختیار آنها قرار دهیم تا اگر از طرح خود نتیجه گرفتند، در درازمدت با آنها همکاری داشته باشیم.»
استاندار خوزستان ادامه می‌دهد: «ما با وزارت بهداشت، ستاد اجرایی فرمان امام(ره) و صنایع فولاد خوزستان تفاهم کردیم تا یک بیمارستان نیمه‌تمام که متعلق به فولاد خوزستان است را تکمیل کنیم تا به «بیمارستان بیماری‌های تنفسی» تبدیل شود. از دیگر مسائلی که برای حل مشکل تنفسی شهروندان خوزستان انجام شده است، باید به اقدامات فرهنگی و راه‌های جلوگیری از تشدید بیماری اشاره کنیم که تاحدود زیادی هم به موفقیت‌های خوبی دست پیدا کرده‌ایم. ما در سال‌های گذشته با باران‌های اسیدی که مشکلات تنفسی بسیاری برای شهروندان خوزستانی به وجود آورده بود، مقابله کردیم. ما با تحقیقات خود متوجه شدیم که عامل این بیماری‌ها، گرده‌افشانی گیاهی به نام «کونوکارپوس» می‌تواند باشد که در سال، دوبار گرده‌افشانی می‌کند. در بارندگی اول، این گردها باعث حملات آسم می‌شدند. پس از آن، تصمیم گرفتیم قبل از گرده‌افشانی، این درختان را هرس کنیم. برخی مسئولان شهری با این اقدام ما مخالفت کردند اما ما با هرس درختان، آمار مصدومان را کاهش دادیم.»
قبلا هم معصومه ابتکار بر کوتاهی‌های دولت گذشته نسبت به معضل محیط‌زیست خوزستان تأکید کرده بود. او در اوج بحران این منطقه که در زمستان سال گذشته اتفاق افتاد، گفت: «شاید هشت سال بی‌توجهی به محیط‌زیست و عدم اولویت آن برای به وقوع پیوستن این کارها، دلیل اولیه باشد و اینکه هیچ اقدام مؤثری جز شعارهای بی‌سرانجام چنین روزهایی را پیش روی محیط‌زیست کشور بگذارد، امری قابل پیش‌بینی باشد.»
رئیس سازمان محیط‌زیست ادامه داد: «مسائل مطرح‌شده به‌علاوه کاهش شدید بارندگی، افزایش دما و آثار گرم‌شدن زمین درکل، معادلات اقلیم خوزستان را به هم ریخته است. بی‌توجهی به این موضوع طی یک دوره هشت‌ساله کم نیست. ارزیابی زیست‌محیطی خیلی از این سدها مثل گتوند یا انجام نشد یا وقتی انجام شد، به نتایج آن توجه نشد. سازمان حفاظت محیط‌زیست به شدت با آبگیری سد گتوند مخالفت کرده ولی انجام شد. یا خیلی جاهای دیگر مانند هورالعظیم که نظر سازمان، خشک‌کردن آن اصلا محلی از اعراب ندارد. این شیوه که ما توسعه داشته باشیم اما وقتی هیچ توجهی به مسائل محیط‌زیستی نشود، نتیجه‌اش همین می‌شود.»
بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که فعالیت‌های مقطعی و کوتاه‌مدت نمی‌تواند کمکی برای خوزستان محسوب شود.
خود ابتکار هم این موضوع را قبول دارد. او درمورد اقداماتی که دولت یازدهم برای محیط‌زیست خوزستان کرده، می‌گوید: «کار ما در این دولت چند بُعد دارد. یک بُعد تبیین سیاست‌ها و برنامه و نهادسازی است که این در سال ٩٢ که کار را شروع کردیم، ستاد ملی مقابله با گردوغبار را فعال‌سازی کردیم. دوباره آیین‌نامه‌هایش را شورای‌عالی محیط‌زیست تصویب کرد؛ این بخش نهادسازی این ستاد از آن موقع تا‌به‌حال بسیار فعال است. یک کارگروه ملی را دولت در وزارت کشور تصویب کرد به‌عنوان بخش مقابله با بحران که آن بخش هم در وزارت کشور خیلی فعال است؛ در این ستاد دستگاه‌های مسئول عضو هستند. ستاد، مطالعات کانون‌های گردوغبار را در این سه سال گذشته تکمیل کرده است؛ یعنی ما الان در تمام ایران می‌دانیم که کانون‌های اصلی، بحرانی و فوق‌بحرانی‌مان کجاست.»
او ادامه می‌دهد: «برای استان خوزستان، ما در سال ٩٣ که اتفاق مشابه گردوغبار امسال رخ داد، آمدیم مصوبه دولت را گرفتیم و گفتیم چه کارهایی باید انجام بشود که یک بخشی از مصوبه دولت تاکنون اجرا شده که نهال‌کاری در هفت هزار هکتار بود که منابع طبیعی در حد امکاناتی که داشت، این کار را انجام داد و من هم رفتم بازدید کردم که این نهال‌کاری در شمال اهواز بود، در جاهای دیگر هم یک مقداری تثبیت خاک انجام داده بودند. کارهای پخش سیلاب هم در بخشی از مناطق انجام شد که از آنها هم رفتیم بازدید کردیم، اینها همه، کار اداره منابع طبیعی بود.
یک بخشی از این مسئله هم احیای تالاب‌ها بود که پیگیری آن وظیفه ما بود. این تالاب که در سال ٩٢ بخش‌های زیادی از آن خشک شده بود، حالا پرآب شده است، ما هم تصاویر ماهواره‌ای را داریم و نشان می‌دهیم و می‌توانید مقایسه کنید که در سال ٩٢ که خشک شده بود، در آن جاده کشیده بودند، چاه زده بودند و… با پیگیری‌های ما در سازمان حفاظت محیط‌زیست و دستور من که گفتم به‌هیچ‌عنوان حق ندارید تالاب را خشک کنید، از سال ٩٣ آب کرخه روی تالاب باز شد و تا همین الان هم ادامه دارد، وضع آن تغییر کرده است.»