هورنیوز – یکی از پیامدهای بزرگ و مهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شکل گیری شوراهای اسلامی شهر و روستا بوده و قریب به ۱۰ اصل از اصول قانون اساسی مربوط به این نهاد مهم و ضمانت اجرایی آن را در سند میثاق ملی تضمین و تاکید نموده است.

امروزه اهمیت جایگاه شوراها در اداره امور مردم در مناطق مختلف بویژه نواحی شهری به حدی است که در اوضاع کنونی، مهمترین ویژگی – عدم تمرکز در نظام سیاسی و احتماعی دولت محسوب و شورا به عنوان یکی از ارکان تصمیم ساز و تصمیم گیر در نظام مدیریتی دولت محسوب می¬شود و از این منظر قدرت سیاسی مدیریتی دولت محسوب می شود و از این منظر قدرت سیاسی مدیریتی به سطوح استانی، شهری و روستایی انتقال داده میشود.

نگاه و نگرش مثبت مردم به نهاد و شورا، موجب تقویت پایه های آن می¬شود. طبیعی و بدیهی است عملکرد شوراها از جنبه های مختلف در شکل گیری و تغییر نگاه و نظر مردم تاثیر زیادی دارد.

نهاد شورا به عنوان عنصر سیاستگزار، تصمیم گیر و با اندکی تسامح قانون گزار و مدیریت در سطح محلی از خصلت فراگیری برخوردار بوده و باید بتواند سیاستگزاری و نظارتی برنامه ریزی، اجرایی مشورتی خود را نسبت به امور شهر و سازمانهای ذیربط ایفا کند.

تاثیرات احتماعی شورا:

۱-پرکردن خلاء مدیریتی در بخش روستا

۲-انتقال مدیریت از دولت به مردم، انتقال تدریجی و هدایت توسعه و عمران و فعالیت های اجتماعی، فرهتگی از دولت به مردم و حرکت به سوی تمرکز زدایی در نظام مدیریتی کشور.

۳-اجرای سیاست عدم تمرکز: بدلیل وسعت کشور، کثرت جمعیت، تعداد اقوام با فرهنگ مختلف، اجرای سیاست عدم تمرکز با شورا میسر است.

۴-سپرده شده کار مردم به مردم و ارتقاء مشارکت: دولت با بررسی کارها و مسئولیت های مختلف که برعهده دارد آنچه را که بیشتر در رابطه با مردم است و توسط مردم بهتر انجام می¬شود به شورا واگذار کند.

۵-سرعت بخشیدن به جریان کارها و امور مردم: برطرف کردن موانع با توجه به مقتضیات محلی و شرایط محیطی.

۶-رفع تبعیض: مناطق مختلف کشور بدلیل نداشتن امکانات و دور بودن از مرکز قادر به استفاده و بهره مندی از امکانات دولت نیستند و غالب درآمدهای سرشار یک منطقه دوردست کمتر عاید خود آن منطقه می¬شود.

۷-نطارت  اجتماعی در کلیه نقاط کشور: نظارت شوراها به عنوان حضور مردم از انحراف جلوگیری می کند.

۸-کامل نمودن کار دستگاه های دولتی و کمک به مسئولان دولتی: شورا حسب وظایف با هماهنگی و همکاری با دولت تکمیل کننده و پوشش دهنده فعالیت دستگاه هاست.

۹-هدایت و رهبری امور محلی و منطقه ای: شورا بدلیل آشنایی با شرایط و مقتضیات محلی می تواند جریان امور را بهتر هدایت کند.

۱۰-آگاه نمودن مردم نسبت به جریان امور و مشکلات: جلب مشارکت گسترده مردم می تواند از طرفی مردم را نسبت به مشکلات و موانع موجود در سر راه مسئولان آشنا سازد و کمکی در جهت حل و رفع آن موانع باشد و حضور مردم در صحنه از سوئ استفاده جلوگیری کند.

۱۱- بالا بردن ظرفیت ها و توان عملکرد دولت در انجام برنامه ها: شوراها با مشارکت دادن مردم می تواند حداکثر کمک به استفاده در بالا بردن میزان توان خود را فراهم کند.

۱۲- نیروسازی و رشد استعدادهای مردمی: استفاده از تیروهای فکری و توان عملی و خلاقیت ها، ابتکارات و استعدادهای مردمی در اجرای طرح ها و برنامه ها و تعیین اولویت ها.

مشکلات شورا:

۱- انتخاب شهردار، انتخاب سالانه هیئت رئیسه شورا،غیبت اعضا ،رسمیت جلسه در شورا و اکثریت مطلق و نسبی و انشقاق در بین اعضای شورا،استهلاک توان ناشی از گروه بندی درونی شورا،مکاتبات شورا و عدم توجه دستگاه های اجرایی به مکاتبات و عدم پاسخگویی به استعلامات مورد درخواست،سوء استفاده شهردار و گروه های فشار بیرونی از جناح بندی شورا در تصمیمات و مصوبات و انتخاب و طرح سوال و استیضاح شهردار

انتظارات شورا:

-حمایت دستگاه های اجرایی از شورا در چارچوب قانون

-تعامل با شورا و به رسمیت شناختن شورا و داد وستد مشورتی، عملیاتی و کاری بتا شورا.

و اما با توجه به تغییرات بنیادی در نهادهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پس از انقلاب اسلامی منجر بدان گردیده که جمعیت شهری در دهه های اخیر رشد فزاینده و انفجاری باید بطوریکه تعداد شهرها حدود ۴ برابر و حدود ۷۰% از کل جمعیت ایران در شهرها سکنی گزیده اند و ادمه این روند علی رغم مشکلات اقتصادی همچنان ادامه داشته و با دموکراتیزه شدن شهرها در واقع به معنای توزیع زیستگاه شهری فضایی فراهم شد که اکثر روستائیان قادر به ادامه زندگی در روستا نبوده و چاره ای جز رفتن به شهر نداشتن به عبارت دیگر به مردم تحمیل شد بدون اینکه حق شهر به آنان داده شود بطوریکه شهر اهواز درصد قابل توجهی از جمعیت حاشیه نشین را به خود اختصاص داده است.

و این روند شکل گیری کانون های جمعیتی حاشیه ای، از هم گسیخته شهری را با امکانات و حدمات شهری موجب گردیده و نوعی عقب ماندگی را در این مناطق مشروعیت بخشیده است.

لذا با توجه به گسترش شهرها و بوجود آمدن شهرهای جهانی، ابرشهرها، کلان شهرها و رشد افزاینده شهرنشینی، گسترش روند شهرگرایی و پیچیده شدن نظام جامعه شهری، بحث مدیریتی شهری و برنامه ریزی به عنوان کلید طلایی رفع مشکلات و موثرترین راه برای جلوگیری از درهم ریختگیها و بی¬نظمی های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و آموزشی نزدیگ به یک سده مورد توجه برنامه ریزان و مسئولان قرار گرفته است چرا که، سرعت تغییرات گوناگون اجتماعی، و افراد بسیاری که در جریان این دگرگونی¬ها قرار می گیرند تخصص های متفاوت، فرصت های مختصر و امکانات زمانی کوتاه هیچکدام دیگر اجازه نمی دهند که تجربه های از پیش نیندیشیده و ناآگاهانه، به اجرا درآمده و موجبات بروز مشکلاتی در زمینه های مختلف برای مخاطبان و کاربران شهری فراهم فراهم و ایجاد شود.

یکی از مشکلات اساسی و پایه ای شهر اهواز که خود پیامدهای سویی برای شهروندان بدنبال داشته نداشتن مدل مدیریت شهری مطابق با سطوح مختلف جمعیتی و سیاسی و مکانیزم های مرتبط با آن است. و در حال حاصر بدون توجه به شرایط کلان شهری آن را از مدل عمومی به عنوان یک کلان شهر با سایر شهرها و حتی شهرک ها دیده نمی شود و تنها تمهید صورت گرفته در این مورد در تعداد اعضای شورای شهر منظور شده است.

حال آنکه تجربیات جهانی نشان می دهد، تفاوت در مل مدیریت شهری در سطوح مختلف شهرهای یک کشور امری معمول و عادی است. بر همین مبنا ضروری است تا ایجاد زمینه های قانونی و اجرایی لازم به منظور طراحی مدل های متنوع مدیریت شهری متناسب با حجم وظایف شهرداری ها و اندازه شهرها به عنوان یکی از پیشنهادهای اساسی ان¬شاءالله در شورای پنجم در صورت توفیق در حوزه مدیریت کلان شهری در دستور کار قرار خواهد گرفت.

یکی دیگر از پیشنهادها، خواهرخواندگی کلان شهر اهواز با کلان شهرهای مناطق بیشتر توسعه یافته در داخل و خارج به منظور سفرهای تحقیقاتی، مطالعاتی و داد و ستدهای کارشناسی و تبادل اطلاعات و تعاملات مدیریتی، همچنین استفاده از مشاوران باتجربه و سابقه¬مند در سطوح ملی و منطقه ای، سازمان شهرداری ها و دهیاریها و کلان شهرهای تهران و اصفهان در تهیه و تدوین برنامه استراتژیک شهر با استناد به اسناد بالادستی توسعه و پیشرفت کشور از جمله سند چشم¬انداز، آمایش سرزمینی و … جهت تخقق این امر مهم و حیاتی پیشنهاد تشکیل پژوهشکده مدیریت شهری به منظور رصد و تدوین اجرای برنامه های استراتژیک و کوتاه مدت ضرورت دارد.

شرایط خاص اقتصادی در خوزستان به مرکزیت شهر اهواز (کلان شهر) و نقش و جایگاه ممتاز آن در اقتصاد کلان کشور رسالت سنگینی را از لحاظ سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، و … متوجه مسئولان استانی، کشوری بویژه مجمع نمایندگان استانی می کند. بر این مبنا تغییر نگاه مسئولان به اهواز الزاماً از یک دید بومی و محلی و حتی استانی خارج و به یک نگرش ملی و استراتژیک برای رسیدگی به مشکلات و مقب ماندگی ها به عنوان مادر شهر اقتصادی کشور با اختصاص برنامه و ردیف های بودجه ملی متحول گردد.

در ادامه بصورت جسته و گریخته پیشنهاداتی در حوزه¬های مختلف ساختاری شهرداری به منظور تحول و چابک سازی سازمان شهرداری به همراه برخی مشکلات به اجمال بیان می¬شود:

حوزه منابع انسانی:

توجه به شایسته گزینی و شایسته پروری، نظام ارزیابی و کارکردها و پیامدها، بورس های تحصیلی و آموزشی در دانشگاه های معتبر داخلی و خارجی، کمک های مالی و اداری

– توجه به شایسته سالاری و شایسته پروری

– نظام ارزیابی عملکرد و کارکردها و پیامدها

– بورس های تحصیلی و آموزشهای تکمیلی در دانشگاه های معتبر داخلی و خارجی

– کمک های مالی و اداری به منظور ارتقاء تحصیلی و به روزرسانی سطح اطلاعات کارکنان

– افزایش و پایداری حدمات رفاهی، گردشگری و حتی الامکان ایجاد و احداث مراکز تفریحی در نقاط خوش آب و هوای استان

– بروز کردن و توسعه اوماسیون اداری و سرویس های خدمات الکترونیک

حوزه برنامه ریزی و توسعه شهری:

– بازنگری و تدوین سند راهبردی و استراتژیک و بیانیه ماموریت شهرداری به منظور تشخیص چالش ها و فرصت ها و تمرکز منابع سازمان برای تحقق منافع پنهان در فرصت ها

– ایجاد نظام برنامه ریزی سلسله مراتبی (سند چشم انداز، طرح های جامع و تفضیلی، موضوعی و موضعی) مبتنی بر اختصاص بودجه در احکام برنامه.

– توسعه و به روز کردن سامانه های شهرسازی و معماری، خدمات رفاهی و تسریع در روند حرکت به سوی شهرداری و شهر هوشمند.

حوزه معماری و شهرسازی:

– طرح های ویژه شهری همچون توسعه و احداث پهنه های فرهنگی مثل پارک ساخلی، توسعه و تجهیز فرهنگی بوستان های محله ای

– تهیه و تدوین مقررات برای ساماندهی منظر شهری، بویژه در پهنه های کسب و کار، اماکن مسکونی، معابر و سایر فضاهای شهری

– مطالعه بر روی امکان جایجایی صنایع و مشاغل مزاحم، ارتقای سطح زیست محیطی صنایع بزرگ مستر در حریم شهر که فعلاً امکان جابجایی وجود ندارد با احداث ایستگاه های سنجش آلودگی هوا در محدوده کارخانجات مورد.

محیط زیست و خدمات شهری:

– شناسایی و توجه به ناحیه آب و هوایی حاکم بر جغرافیایی کلان شهر اهواز

– مطالعه جهت تهیه و تدوین طرح جامع فضای سبز

– مشارکت با دانشکده کشاورزی اهواز در امور فضای سبز و در صورت امکان واگذاری مدیریت عمومی فضای سبز به آن دانشکده

– بررسی احداث و توسعه فضای سبز (بوستان ها در سواحل کارون به منظور استفاده و بهره مندی بهتر و بیشتر از رود کارون – راه اندازی، حمایت و تشویق کمپین های محیط زیست، زمین پاک در راستای جلب مشارکت های مردمی به حفظ و پاکیزگی محیط زیست با هدف توسعه پایدار شهری)

– بررسی پیرامون واگذاری مالکیت و مدیریت اروند کارون در محدوده شهری اهواز به شهرداری

– مهیا نمودن شرایط جهت اخذ گواهی استاندارد زیست محیطی

– احداث پارک جامع در شهر به عنوان نمادی در شهر

– توسعه و افزایش میادین میوه و تره بار در سطح شهر

– راه اندازی فصلی نمایشگاه عرضه مستقیم محصولات کشاورزی با توجه به شرایط مساعد کشاورزی استان

– احداث کارخانه پسماند شهری به منظور ایجاد ارزش افزوده و تامین درآمد و همچنین رعایت اصول زیست محیطی

حوزه حمل و نقل

– یکی از ویژگیهای شهر سالم توسعه حمل و نقل عمومی ثابت می باشد. لذا به عنوان یک مطالبه عمومی توسعه ضربتی خطوط اتوبوسرانی است

– مجوز استفاده از مزیت سازمان منطقه آزاد اروند جهت واردات اتوبوس های عمومی شهری با استاندارد یورو ۴ با توجه به آلودگی شدید هوای شهر

– به استقرای تجارب، استفاده از وسائل نقلیه عمومی و مترو در کشورهای توسعه یافته و همچنین شهر تهران در صورت فراهم نمودن اتوبوس های عمومی (بی آر تی) و برقی با ساعات حرکت منظم و مدیریت صحیح، استفاده شهروندی از امکانات یاد شده در سفرهای شهری مورد استقبال قرار گرفته و در کوتاه مدت تبدیل به فرهنگ خواهد شد.

– مکانیزه کردن روشهای کنترل و نظارت ترافیک، احداث اتاق فرمان مدیریت ترافیک.

– احداث خطوط ویژه دوچرخه سواری در محله های کانونی شهر، سیاست گزاری جهت توسعه پیاده روی و انسان محور در نواحی پرجمعیت شهر حداقل در ساعات پیک ترافیک جهت تشویق به گسترش فرهنگ پیاده روی و شهر پیاده گرا

– مطالعه جهت احداث پارکینگ در مناطق ضروری و حیاتی شهر

– پیشنهاد ادغام راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی با امور حمل و نقل شهرداری کلان شهرها و یکپارچه سازی مدیریت ترافیک به منظور اثربخشی بیشتر در کاهش مشکلات ترافیکی (پیگیری توسط مجمع تمایندگان و طرح در مجلس)

– توسعه حمل و نقل ریلی سطحی در بزرگراه های شهر

– پایش مستمر میزان آلودگی های صوتی، هوایی، زمینی، کارخانجات با برگزاری جلسات منظم زیست محیطی در شهرداری

– کاربرد فضای سبز در آرایه های معماری مناظر شهرداری

– مشخص کردن حریم شهری با توجه به روند گسترش سرزمینی شهر در طرح جامع با تاسیس تشکیلات منظم حریم بان و شهربان شهر

– تراکم و کالبد شهری را مبتنی بر طرح های جامع و تنفضیلی نظام¬مند کردن از طریق تدوین برنامه و در قالب پروژه

حوزه اجتماعی و فرهنگی:

– مطالعه جهت حرکت شهرداری از نمادی حدماتی به نماد فرهنگی و اجتماعی

– تاسیس و توسعه سرانه های فرهنگی در نواحی مختلف شهر بویژه مناطق محروم و حاشیه ای وفق برنامه مثل (احداث کتابخانه های محلات، موزه های فرهنگی و مردم شناسی، مجتمع های سینمایی در بوستان ها و پارک های شهر، موزه دفاع مقدس، خانه موزه های مشاهیر اهواز و استان، توسعه و حمایت از هنر متعهد و فاخر با توجه به غنای فرهنگی اسلامی و ایرانی، راه¬انداری حشنواره های مختلف با رویکرد فرهنگی به منظور غنی سازی و کیفی سازی اوغات فراغت)

– استقرار نظام کیفیت سامان مند شهر به جهت پایش و توسعه عدالت اجتماعی در نواحی و سطوح مختلف شهری

– استفاده بهینه از مولفه های متنوع فرهنگی اقوام با برگزاری جشنواره های مرتب و با برنامه در طول سال

– احداث نمایشگاه دائمی کتاب به منظور بستر سازی عرضه محصولات فرهنگی در راستای توسعه و ایجاد فرهنگ مطالعه

– مطالعه چگونگی تعامل فرهنگی و اجتماعی با آموزش و پرورش و تبادل اماکنات به منظور توسعه امورات فرهنگی و آموزش حقوق شهروندی در آموزش ابتدایی و سایر مقاطع تحصیلی

– برگزاری سمینارها و کارگاه های آموزشی در محله های مختلف شهری با تعامل دانشگاه های منطقه به منظور آشنایی و آموزش شهروندان در زمینه های مختلف فرهنگی و اجتماعی

– حمایت های معنوی و مادی از کمپین رودخانه کارون به عنوان بخشی از تمدن و هویت تاریخی

حوزه مالی و اقتصادی شهری:

– پایدار سازی درآمدها با اتکاء به تنوع سازی درآمدهای شهری

– قانونی نمودن تخصیص بخشی از درآمدهای منابع نفت و گاز، صنایع جانبی نیشکر، صنایع سنگین مستقر در حریم و محدوده شهری

– تشکیل مرتب جلسه (فصلی یا دو فصلی) با مجمع نمایندگان استان جهت بررسی مسائل و مشکلات کلان شهر اهواز.

– تامین منابع اعتباری بازسازی، نوسازی و احداث زیرساخت های شهری از محل منابع ملی با توجه به جایگاه و نقش استان بویژه کلان شهر اهواز در اقتصاد کلان کشور توسط مجمع نمایندگان استان پیگیری و قانونمند شود.

حوزه فنی و عمرانی و زیرساخت ها:

– با توجه به گسترش زندگی شهری و روند شهرگرایی، توسعه و تعریض بلوارها به بزرگراه و تجهیز بزرگراه هایی که از مجاورت اماکن مسکونی و تجاری عبور می کند به صفحه های عایق صورتی به جهت کاهش آلودگیهای صوتی.

– با توجه به موقعیت جغرافیایی شهر مطالعه و برنامه جامع دفع آبهای سطحی و در صورت امکان بازچرخانی آب جهت استفاده در فضای سبز

– توسعه و تجهیز ایستگاه های آتش نشانی به وسایل مدرن مطابق با استانداردهای مربوط و همچنین با توجه به مرتفع سازی اماکن تجهیز ایستگاه ها به بالابرهای بلند.

– مطالعه جهت تصفیه فاضلاب شهر به منظور استفاده از آب استحصالی در فضای سبز با هماهنگی و تعامل شرکت آبفا و سایر سازمان های ذیربط.

– تاسیس اداره مدیریت بحران و پدافند غیرعامل به جهت افزایش ضریب ایمنی شهر و شهروندان.