ای کاش هنوز جنگ بود. کاش مانند هشت سال دفاع مقدس بر سر ما خوزستانی ها به جای باران، بمب می بارید. آن زمان دلمان نمی سوخت که شهر مان در حال تخریب است و هم وطنانمان عزادار عزیزانشان هستند.  با افتخار سرمان را بالا می گرفتیم و میگفتیم جانم، مالم، فرزندانم فدای میهنم. اما امروز  بیش از بیست و هفت سال از جنگ می گذارد اما کوچه و خیابانهای شهر من هنوز حال و هوای جنگ را دارد.

عکسهای قدیمی شهرم را که نگاه بکنید فقط چند منطقه در آن تغییر کرده است. رود پر آب خروشان کارون که مایه حیات جلگه سبز خوزستان بود در عکسهای قدیمی، امروز ضعیف و بی جان شده، اسمان آبی شهرم که پر از مرغان دریایی و پرستو های کوچنشین و گنجشک های اواز خوان بود، امروز غبار الود و تنهاست. قلبم هنگامی به درد می اید که دوستان و همسایگانم را در حال کوچ اجباری و تحمیل شده به دلیل بدی آّب و هوا و نبود امکانات همراه با بغضی در گلو میبینم. صدای مردم صبور مظلوم استانم از آب الوده، هوای الوده و حتی نبود حداقل امکانات اسایش و رفاه عمومی در آمده است.

بغضم زمانی ترکید که در مرکز استان خوزستان در خیابان یک بسته یک لیتری اب به دستم دادند بهت زده شدم، گفتم این چیست!!! گفتند به دلیل بی آبی و نبود برق، آب توضیع میکنیم. اشک در چشمانم جمع شد، یک لیتر اب به دستم می دهید و از من تصویر می گیرد در استانی که ثروت کشور از آن است تا به همه بگویید به فکر ما هستید؟ در حال کمک رسانی به ما هستید؟ از مسئولین تا می پرسند برای ریز گردها چه تمهیداتی انجام دادید از توضیع ماسک و شیر بین مردم سخن می گویند.

این روزها که مشکلات ریزگردها، بی برقی، بی آبی و نبود امکانات خون مردم را به جوش آورده است تازه دستور نهال کاری و مالچ پاشی نفتی از طرف مسئولین صادر می شود و اقداماتی در این زمینه قرار است انجام بپذیرد که به دلیل آگاهی مردم فعلا ماچ پاشی نفتی منتفی شده است و به جایش می خواهند منابع آب را کنترل بکنند. چرا از همان ابتدا منابع آب را کنترل نکردید؟ چرا با وجود وضعیت بحرانی استان کلنگ به انتقال آّب کارون رازدید؟ چرا به صدای متخصصان گوش نداید و نهال کاری را جدی نگرفتید؟ ما مالچ های دیگری هم جز مالچ نفتی داریم که دوست دار محیط زیست و سلامت مردم باشند چرا از آنها استفاده نمی کنید؟

و من بنا به تخصصم نیاز میدانم در مورد مالچ نفتی و انواع مالچی که دوست دار محیط زیست هستند و در حال حاضر در کشور داریم اطلاع رسانی کنم.

مالچ به هرگونه پوششی گفته می شود که برای محافظت و ارتقای خاک بر روی سطح خاک گسترده می شود. “مالچ نفتی” که از فراورده های نفتی از گروه مالچ های مصنوعی است، گران و بی ارزش است، زمین را سیاه می کند، بدبوست و حرارت منطقه را بالا می برد که باعث می شود بادهای آن منطقه گرم و بدبو باشد، ضمن اینکه باعث نابودی موجودات و گیاهان می شود. طول عمر این مالچ در بهترین شرایط نگهداری نهایتا ۴ تا ۵ سال است و بعد از ۴ تا ۵ سال ما دوباره شاهد ریزگردها خواهیم بود اما این ریزگردها همراه با موار نفتی هستند و برای سلامت انسانها مضر می باشند در نتیجه با استفاده از مالچ نفتی نه تنها حرارت منطقه را بالا میبریم بلکه محیط زیست و سلامت انسانها هم به خطر می اندازیم و با توجه به هزینه ی بالای ان هیچ توجیهی از لحاظ اقتصادی و سلامت برای مردم ندارد.

“مالچ پلیمری” مایعی شیری رنگ بدون ذرات جامد با قابلیت پاشش بسیار خوب است. این مالچ پلیمری برخلاف مالچ های نفتی نیازی به گرم کردن ندارد. این مالچ به سادگی با یک دستگاه سمپاش قابل پاشش است. بنابراین هزینه و زمان اجرای بسیار کمتری دارد. مالچ پلیمری باعث افزایش خصوصیات مقاومتی و نفوذپذیری خاک می‌شود. این رزین پلیمری زیست تخریب پذیر است، به پوشش گیاهی و جانوری منطقه آسیب نمی‌رساند و با مرطوب نگه داشتن خاک به رشد گیاهان کمک می‌کند. این محصول در اداره‌ی کل مالکیت صنعتی به ثبت رسیده است. این مالچ به دست متخصصان ایرانی ساخته شده و به صورت میدانی طی ۵سال گذشته در ازمایشات موفق بوده است. ویژگی های مالچ پلیمری: بهبود دهنده خصوصیات مقاومتی خاک، برترین راهکار برای جلوگیری از پدیده ریزگردها، سازگار با محیط زیست، دارای خاصیت تجزیه‌پذیری و تبدیل به کود شیمیایی، سهولت استفاده و کاهش زمان اجرا، دارای صرفه اقتصادی نسبت به مالچ نفتی

” مالچ طبیعی( MNF)” به دست متخصصان ایرانی ساخته شده و مالچ طبیعی عاری از هرگونه مواد پلیمری و ترکیبی از انواع مواد معدنی بوده و سازگار با محیط زیست است. این مالچ به صورت روکش عمل کرده و به خاطر رنگ روشنی که دارد گرمای کمتری را به محیط جذب و برای جانداران و زیستگاه آنها هیچگونه خطری ندارد.

پس از پاشیدن این مالچ بر روی زمین پس از گذشت چند روز مالچ شروع به ترک خوردگی های مویی می کند که این مساله برای نفس کشیدن زمین مفید است. مالچ طبیعی رطوبت زیادی را در مدت زمان طولانی در خود حفظ کرده و از جذب آب بسیار بالایی برخودار است به گونه ایی که آب باران را جذب و به سطح تحت پوشش خود هدایت می کند. مالچ طبیعی(MNF) همچنین برای رشد گیاه بسیار مفید بوده و از ماندگاری بسیار بالایی برخوردار است بطوری که پس از ۱۰ سال جذب طبیعت شده و باعث تقویت خاک منطقه و افزایش سرعت رشد نهال می شود. در نمونه های دیگر مالچ های موجود در بازار از مواد پلیمیری استفاده شده و برای تهیه آن آب طبیعی بسیار زیادی مصرف می شود این درحالی است که مصرف آب در مالچ طبیعی یک به نیم بوده و قادر است با هرگونه آبی مخلوط شود. مالچ طبیعى MNF از نظر قیمت نیز نسبت به دوام و کیفیت از مالچ نفتى ارزانتر هم هست ، بیابان زدایى در این بى ابى و خشکسالى با کاشت نهال بخصوص در مناطق کویرى و ماسه زار به نظر من کم ضرر نیست چرا که تا ٢ سال این نهال ها ابیارى و نگهدارى نیاز دارند و در سال چندین میلیون متر مکعب اب براى ابیارى نهال ها مصرف می شود که با وجود مالچ طبیعى MNF که بالاى ۶ سال عمر دارد میتوان این مناطق رامالچ پاشى کرد و تا ٣ سال ان اب مصرفى را در بخش کشاورزى به کار برد و بعد از ٣ سال که عمر مالچ طبیعى MNF به نیمه رسیده بر روى این مالچ نهال کاشت که هم نگهدار نهال باشد هم اب کمى مصرف شود و هم از بروز ریزگرد تا ۶ سال جلوگیرى می کند.

در کنار نهال کاری،کنترل و حفاظت از منابع آبی، اصلاح مصارف آبی و احیای تالابها ما به پوشش خاک در کانون های بحرانی و فوق بحرانی نیاز داریم. در استان خوزستان ۳۴۰ هزار هکتار تولید منشاء گرد و غبار داریم که ۱۲۰ هزار هکتار کانون بحرانی و ۲۰ تا ۳۰ هزار هکتار کانون فوق بحرانی است.

و در آخر اگر نخواستید هزینه زیادی برای مردم این استان و استانهای درگیر با ریزگرد بکنید روشی دیگر هم  در کنار نهال کاری  و کنترل و حفاظت از منابع آب هست که پرفسور کردوانی پدر علم کویر شناسی ایران هم این روزها زیاد در رسانه ها این روش را بیان می کند “ریگ پاشی” است درست است ریگ پاشی رطوبت خاک را چندان حفظ نمی کند و باعث رشد گیاه زیادی نمی شود. اکوسیستم منطقه را تا حدودی تغییر می دهد. درست است که استانم به حالت کویری از ریگ می آید، اما دیگر عزیزانم می توانند اندکی بهتر نفس بکشند و قدری بیشتر زندگی کنند.

سارا اردو/عضو کارگروه مطالعاتی شورای شهر اهواز