هجوم ۳۵ ساله‌های بیکار به بازار کار
هورنیوز – مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور رشد جمعیت در دهه ۶۰، مشکلات اقتصادی و افزایش تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاه را سه عامل وجود یک میلیون جوان ۳۵ ساله بیکار در کشور می‌داند. مسعود نیلی در یک برنامه تلویزیونی دلایل افزایش بیکاری را شرح داد.
بر اساس آخرین آمار اعلام شده به رغم رشد اقتصادی مثبت و افزایش فرصت‌های شغلی در ایران نرخ بیکاری باز هم افزایش داشته است. نرخ ۷/۱۲ درصدی بیکاری تابستان که آبان امسال از سوی مرکز آمار اعلام شد نشان می‌دهد نرخ بیکاری برای مردان ۴/۱۰ درصد و زنان ۸/۲۱ درصد بوده است. همچنین نرخ بیکاری در نقاط شهری تا پایان تابستان به ۴/۱۴درصد و در نقاط روستایی به ۹/۷درصد رسیده است. افزایش نرخ بیکاری برخی از رسانه‌ها را بر این داشت تا در آمار‌های مربوط به رشد اقتصادی تشکیک کنند.
آنها اعلام می‌کردند اگر رشد اقتصادی مثبت بوده است، چرا این مساله در اشتغال تاثیر نداشته و ما باز هم شاهد افزایش نرخ بیکاری هستیم؟ واقعیت این است که تعداد افراد شاغل افزایش پیدا کرده است، اما هجوم لشکر عظیم بیکاران به بازار کار باعث افزایش نرخ بیکاری شده است؛ موضوعی که مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور نیز بر آن تاکید داشته و عنوان می‌کند باید برای رفع بیکاری از ۳۵ سال پیش برنامه ریزی می‌کردیم.
دلایل رشد بیکاری
مسعود نیلی سه عامل رشد جمعیت در دهه ۶۰، مشکلات اقتصادی و افزایش تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاه را دلیل وجود یک میلیون جوان ۳۵ ساله بیکار خواند و افزود: روند توسعه کشور همپای گسترش آموزش عالی نبوده است و نباید نسبت دانشجو به جمعیت کشور این قدر بالا باشد.
او گفت: در دو فصل اول امسال شاهد افزایش بیکاری در بین جوانان و افراد تحصیلکرده هستیم که نیازمند برنامه‌ریزی گسترده برای گذر از این بحران هستیم.
نیلی با اشاره به اینکه زمینه‌های رشد بیکاری امروز را باید از ۳۵ سال گذشته بررسی کرد، اظهار داشت: بیکاری جوانان را باید از ۳۵ سال پیش بررسی کرد؛ زمانی که قاعده هرم سنی جمعیت کشور را بیشتر کودکان و نوزادان تشکیل می‌دادند.
مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور افزود: در سرشماری سال ۶۵ هرم سنی جمعیتی کشور نشان می‌دهد ۹ میلیون و ۳۰۰ نفر از این جمعیت را کودکان و نوزادان تشکیل داده اند و به همین ترتیب در ۱۰ سال بعد در سال ۷۵ این کودکان به سن نوجوانی رسیدند، یعنی نزدیک به ۲۰ میلیون دانش‌آموز داشتیم که فشار زیادی به آموزش و پروش آمد.او تصریح کرد: در هرم سنی سال ۸۵ پیش‌بینی کردیم جمعیت سنی ۱۰ تا ۱۴ سال ۱۰ سال بعد به ۲۰ تا ۲۴ سال می‌رسند و در این سن با مشکل شغل روبه‌رو شدیم، اما تعداد زیادی از این جوانان با ادامه تحصیل در مراکز آموزش عالی از جویای کار و اشتغال دور ماندند. از طرفی اقتصاد کشور می‌بایست سالانه ۶۵۰ هزار شغل ایجاد می‌کرد و شش درصد شغل نیاز بود تا هنگامی که این گروه به سن اشتغال می‌رسند، اقتصاد کشور آمادگی پذیرش بیکاران را داشته باشد.
نیلی اضافه کرد: به این تعداد جوانان ۳۰ ساله بیکاران سال‌های قبل نیز که شانس اشتغال نداشته‌اند نیز اضافه شد و این مجموعه بیش از ۹ میلیون نفری سال ۶۵ الان به یک میلیون بیکار رسیده که عموما تحصیلکرده‌هایی هستند که عمده مشکلاتشان بیکاری و اشتغال است. مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور گفت: متوسط ایجاد شغل از ۷۵ تا سال ۸۵ مقدار ۶۵۰ هزار نفر پیش‌بینی بوده است و این پیش‌بینی درست بود، اما از سال ۸۵ به بعد تا سال ۹۱ اقتصاد برای آنها شغلی ایجاد نکرده است. منابع ایجاد اشتغال در دهه ۸۰ خیلی کم بود و اشتغال ضروری شناخته نشد تا اندکی از این حجم بیکاران بکاهد.
وقتی درخواست شغل به تعویق افتاد
نیلی گفت: از سال ۸۴ تا ۹۰ حدود ۸۴۵ میلیون دلار کشور درآمد ارزی بالایی داشتیم و با توجه به افزایش منابع کشور در اوایل دهه ۹۰ کار خاصی برای درخواست‌کنندگان کار صورت نگرفت ولی افزایش مراکز آموزش عالی در کشور ضربه‌گیر این حجم نیروی انسانی شد که در سن اشتغال بودند و درخواست شغل آنان را به لحاظ محصل بودن به تعویق می‌انداخت و به همین خاطر مراکز آموزش عالی کشور گسترش یافت.
مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور عنوان کرد: از نظر تعداد دانشجو در مقیاس بین‌المللی از کشورهای بسیار پیشرفته به شمار می‌رویم، ولی پیشرفت آموزش عالی به نوعی تعویق ورود به بازار کار به شمار می‌رفت.
نیلی برآیند نکات رشد جمعیتی از سال‌های گذشته، توسعه آموزش عالی و تعویق ورود به بازار کار و درآمد بالا و شغل ایجاد نکردن در سال‌های قبل را علت تجمیع بیکاران دانست و گفت: کودکان دهه ۶۰ به یک مرتبه جوانان ۳۵ ساله امروز هستند و هجوم جوانان تحصیلکرده و متقاضیان شغل، خواهان اشتغال متناسب با تحصیل و سن خود هستند.
او اضافه کرد: امروزه تعداد بیکاران دارای تحصیلات عالی ۴۱ درصد است و این آمار نشان می‌دهد تعداد زیادی با جذب دانشگاه‌ها عملا تحصیلکرده‌هایی شده‌اند که کارآفرین نبوده‌اند. به همین دلیل امروز با هجوم یک میلیون نفری متقاضیان کار هستیم که عموما متولدین دهه ۶۰ بوده‌اند و الان در سن ۳۵ سالگی هنوز بیکارند و بخشی از این جمعیت که شانس اشتغال نداشته‌اند را اشکال در اقتصاد کشور می‌دانند که از سال‌های گذشته برای امروز برنامه‌ریزی آماری و پیش‌بینی کار نکرده است.
نیلی گفت: از جمعیت غیرفعال سال ۹۳ پنج میلیون و ۸۰۰ هزار نفر تحصیلات عالی داشتند که نشان می‌داد تعداد زیادی از آنها وارد بازار کار خواهند شد. یعنی آموزش عالی افراد زیادی را آموزش می‌داد و قصد دارند تعداد بیکاران را افزایش دهند؛ در حالی که آموزش عالی ما با اشتغالزایی تناسب نداشته است.او عنوان کرد: در طول هشت فصل گذشته هر فصل نسبت به فصل قبلش ۳۰۸ هزار نفر به بیکاران اضافه شده و بازار کار جوابگوی این تعداد بیکار نبوده است.