حتی وجود یک زن تنفروش هم باید بررسی شود/کار جنسی دیگر فقط تنفروشی نیست/مشکلات اجتماعی ایران ریشههای ساختاری دارند!
هورنیوز – نشست کار جنسی زنان با حضور دکتر حسین اسدبیگی، روانشناس بالینی و رئیس اورژانس اجتماعی بهزیستی؛ پیام روشنفکر، محقق و دانشجوی دکتری پژوهشی عوامل اجتماعی سلامت و ارتباط اسکایپی و دکتر سعید مدنی، جامعهشناس در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
در ابتدا مدنی با بیان اینکه مطالعات جهانی نشان داده اکثریت بالاتفاق زنان تنفروش از این رابطه جنسی احساس تنفر دارند، گفت: رضایتی در این رابطه وجود ندارد. از طرفی مبنای تنفروشی تامین درآمد است. در گذشته الگوی روسپیگری تامین نیازهای اساسی بود اما در الگوهای جدید مخصوصا در ایران بهنوعی نابرابری نقش پیدا کرده است و زنان برای کمکردن فاصله خود با زنان طبقات متوسط و پردرآمد این کار را انجام میدهند و در هر دو حالت انگیزه اقتصادی معیار است. اجبار جزو لاینفک زندگی هر زن تنفروشی است
مشکلات اجتماعی ایران ریشههای ساختاری دارند
او درباره تحلیل وضعیت امروز ایران بیان کرد: ظاهرا وضعیت اجتماعی آنقدر نامطلوب است که کمتر کسی را سراغ دارید که آن را انکار کند. در دورههایی فقط باید تلاش میکردیم که در مورد مسائل اجتماعی صحبت کنیم. مشکلات اجتماعی ایران ریشههای ساختاری دارند و نقش عوامل کلان اقتصادی اجتماعی در بروز آنها بسیار موثر است.
حتی وجود یک زن تنفروش هم باید بررسی شود
این جامعهشناس درباره آمار زنان روسپی در ایران گفت: نیازی به عدد و رقم نداریم. فضای جامعه نشان میدهد که حتی وجود یک زن تنفروش هم باید بررسی شود. بررسی من در بروجرد نشان میدهد که بازار تنفروشی در این شهر کوچک تقریبا مانند تهران است و در زمینه مشتریان هم مشکلی برای جذب ندارند. براساس تحقیقی که در سالهای ۸۷-۸۸ در آنجا انجام شد، اساساً میتوان گفت که این روند رو به افزایش بوده است و مداخلهای برای این موضوع صورت نگرفته است بلکه برعکس جامعه در معرض تنشهای اقتصادی قرارگرفته که فقر و نابرابری افزایش یافته و قطعا تنفروشی هم افزایش یافته است. وقتی جامعه ایرانی تن فروشی را ننگ می داند استفاده از واژه کار جنسی شایسته فرهنگ این مرز و بوم نیست.
کار جنسی دیگر فقط تنفروشی نیست
در ادامه اسدبیگی درباره آمار روسپیگری اظهار کرد: در سال ۸۱ در دفتر امور آسیبدیدگان اجتماعی اعلام شد ۳۰۰هزار روسپی داریم. در جلسه دیگری گفتند ۳۰ هزار روسپی داریم. بعدا رئیس سازمان بهزیستی گفت ۳هزار روسپی داریم. البته ۳هزار نفر آمار افرادی بود که در مراکز بازپروری زنان بهزیستی کشور پذیرش شده بودند که در ۲۳ استان فعال است. همچنین اصطلاحشناسی و ترمهایی که برای این موضوعات به کار میرود جای بحث دارد و باید روی آن توافق به عمل بیاید. کلمه آسیبشناسی اجتماعی را در انگلیسی نداریم. گاهی انحرافات یا مشکلات اجتماعی میگویند. اما در مجموع کجرویها، مشترک میشود. در مورد آمارهای روسپیگری نیز توافقی نیست؛ ۶۰۰هزار، ۳۰۰هزار، در تهران ۱۰هزار عنوان تخمین زده میشود. در مورد اصطلاح کار جنسی شاید به کار بردن واژه کارگر جنسی مقداری بودار باشد. شاید کسانی که از این اصطلاح استفاده میکنند، به دنبال قبحزدایی هستند. این نام در کشورهایی که بهعنوان شغل پذیرفته شده است، استفاده میشود. در هر حال این افراد، همان افراد هستند. کار جنسی در دهههای اخیر گسترده شده و حتی دیگر فقط تنفروشی نیست بلکه شاهد رقص جنسی و سکس اینترنتی نیز هستیم. در تکنولوژیهای جدید نیز امکان تبلیغ و فراوانی این افراد بیشتر شده و حتی خدمات ارزانتر ارایه میشود.
در ۱۹۲ شهرستان مرکز اورژانس اجتماعی داریم
او با اشاره به خدمات اورژانس اجتماعی گفت: در ۱۹۲ شهرستان مرکز اورژانس اجتماعی داریم. تاریخچه تاسیس آن به سال ۱۳۶۷ بازمیگردد که در همان سال شهرنو تخریب شد و در مرکزی در تهران و مشهد از این زنان نگهداری شد. سال ۷۷ دفتر مداخله در بحران و خانه سلامت بهمنظور کاهش طلاق راهاندازی شد و در نیمه دوم سال ۷۸ این مرکز در ۹ استان شروع به کار کرد. سال ۸۱ خط تلفن ۷رقمی برای تهران در نظر گرفتیم. در سال ۸۳ نیز شماره ۱۲۳ را برای خط بحران بهزیستی ایجاد کردیم. در سال ۸۷ ، ۱۰۰ خودرو به این مراکز اختصاص داده شد و نام آن به ارژانس اجتماعی تغییر یافت. در حال حاضر درصدد هستیم برای شهرستانهای دورافتاده نیز مرکز تاسیس کنیم.
اولویت اورژانس اجتماعی با زنان و کودکان است
رئیس اورژانس اجتماعی کشور با اشاره به ویژگیهای اورژانس اجتماعی ادامه داد: شبانهروزی و رایگان بودن از ویژگیهای آن است. اولویت با زنان و کودکان است و تخصصی، به موقع و در دسترس بودن شعار ماست. فعالیتهای ما در چند محور انجام میشود؛ مرکز مداخله در بحران که جایی ثابت است و مردم مراجعه میکنند. خط تلفن ۱۲۳ که بیشتر برای این بود که بچههایی که آزار میبینند راحت تماس بگیرند. خدمات سیار اورژانس اجتماعی، سایت ۱۲۳.ir و پایگاه خدمات اجتماعی که در محلهای حاشیهای برقرار است. طرح مداخله در بلایا مانند سیل و زلزله که گروهها را برای مداخله در این وضعیت آموزش دادهایم. گروههای هدف ما گسترده است؛ خشونتهای خانگی، همسرآزاری، زنان آسیبدیده اجتماعی، کودکان خیابانی و کار، ترنسها، GIDها و تراجنسیتیها و کلیه افرادی که در شرایط بحرانی به سر میبرند. در زمینه زنان آسیب دیده آنها را جذب و در مراکز بهداشتی تحت کنترل قرار میدهیم و سعی میکنیم افرادی که در خانه نیستند را به خانواده بازگردانیم.
چهار رویکرد کلی در برخورد با کار جنسی زنان وجود دارد
در بخش دیگری روشنفکر با اشاره به انجام چند کار پژوهشی در زمینه زنان روسپی اظهار کرد: اخیرا در ۲۱ استان کشور کاری برای کمیته ملی ایدز انجام می دهیم. در ۱۰ سال گذشته نیز در تهران، ورامین، بروجرد، مشهد و شیراز تحقیقاتی انجام داده ایم. چهار رویکرد کلی در برخورد با کار جنسی زنان وجود دارد؛ گروهی این فعالیت را رد میکنند و غیرقانونی می دانند، برخی کشورها پذیرفتهاند، کشورهایی آن را قاعدهمند کردهاند، گروهی از کشورها نیز با آن کنار میآیند. از منظرهای مختلفی نظیر اخلاق، توسعه، امنیت، سلامت، مطالعات خانواده، جرمشناسی، حقوق جزا و کیفری، روانشناسی، اقتصاد، رفاه و خدمات و سیاستهای اجتماعی و جامعهشناسی پیرامون موضوع بحث میشود که دست جرمشناسان و فعالان سلامت بازتر است و راحتتر به موضوع میپردازند.
خود افراد بخشی از دیدگاه هستند
این جامعه شناس بررسی روسپیگری را از منظر جامعه شناسی در چهار دسته طبقهبندی کرد و گفت: در نوع حرفهای اکثر مخاطبان جامعهشناسان هستند. نوع انتقادی لایههایی را باز میکند که چه دلایلی باعث بروز این اتفاق شده است. نوع سیاستگذار عموما در فضای سیاستگذاری مطرح میشود و نوع مردممدار خود افراد هستند که باید دید به آنها چه گفت. در آخرین کار بیشتر به این دیدگاه نزدیک شدم که خود این افراد بخشی از دیدگاه هستند.
تجربه زیسته در دروازه غار
او درباره طرح اجتماعمحور کاهش رفتارهای پرخطر جنسی زنان دارای کار جنسی در دروازه غار بیان کرد: این طرح از سال ۹۲ تا ۹۵ طول کشید. در شروع هیچ شناختی نداشتیم. مطالعات با مشاهداتمان متفاوت بود. در نهایت ائتلافی بین سازمانهای آنجا ایجاد کردیم و حتی زنان آنجا گروههای خودیار ساختند. تجربه جالبی بود. یک زندگی کامل بود که فردی قهر میکرد و حتی جشن میگرفتیم. وارد محلهای شدیم که یک سری زن، یک سری خانواده و یک سری NGO زندگی میکردند؛ بین اینها ائتلاف ایجاد کردیم.
پرداختن به مسایل اجتماعی از اهم فعالیت هایی است که می بایست صورت گیرد ولی در این راستا چند نکته باید مورد توجه قرار گیرد. اول اینکه کدام آسیب بیش از پیش و بیش از دیگر ُآسیب ها مسئله امروز جامعه ایرانی است و دوم اینکه حین پرداختن به آسیب ها از منظر علمی به قبح زدایی از آُسیب ها اقدام نکنیم وقتی جامعه ایرانی تن فروشی را ننگ می داند استفاده از واژه کار جنسی شایسته فرهنگ این مرز و بوم نیست.