هورنیوز – هفت ماه مانده تا انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم، تغییرات احتمالی در کابینه حسن روحانی حکایت از صف آرایی تازه انتخاباتی دولت دارد. اما آیا این صف آرایی برای رئیس جمهور پرریسک نخواهد بود؟

مدت هاست که زمزمه تغییرات در دولت به گوش می رسد. کم نبوده و نیستند آنهایی که معتقدند روحانی باید زودتر از اینها کابینه اش را چابک می کرد. حرف از تغییر برخی وزرا تمامی ندارد. مثلا نعمت زاده وزیر صنعت، جنتی وزیر ارشاد یا گودرزی وزیر ورزش. فانی هم که، هم از سوی مجلس نهمی ها تحت فشار بود و هم مجلس دهمی ها. گویی حتی تغییر ترکیب نمایندگان هم نتوانسته ضریب محبوبیت پارلمانی وزیر آموزش و پرورش را بهبود ببخشد.

با همه این حرف و حدیث ها، روحانی چندان به تغییرات در کابینه اش باور نداشته است. برخی پیش بینی می کردند که نگرانی روحانی از این است که با تغییر وزرا، او با توجه به ترکیب مجلس نهم که منتقدان دولت دست بالا را داشتند، نتواند وزیر مورد نظرش را جایگزین وزرای کمتر کارآمد کند. با این حال حتی تغییر مجلس هم روحانی را ترغیب به تغییرات در کابینه نکرد و او پس از تغییر ترکیب بهارستان، تنها معاونان پارلمانی و حقوقی خود را تغییر داد.

۵ هدف تغییرات احتمالی کابینه

با این همه تغییرات همزمان در دولت که از روز سه شنبه و با طرح برخی خبرهای غیررسمی کلیدش خورد، نشان می دهد که روحانی بی علاقه نیست در راستای منافع انتخابات سال بعد، به نارضایتی ها از عملکرد برخی وزرایش پاسخ مثبت دهد.

استعفای وزرای ورزش و ارشاد، آن هم درست در همان روزی که استیضاح وزیر آموزش و پرورش در مجلس اعلام وصول شد، نشان می دهد روحانی می خواهد با دو تیر، پنج نشان بزند و تیم فرهنگی – اجتماعی دولتش را ترمیم کند.

هدف اول) روحانی در اولین گام، با پذیرش استعفای علی جنتی، می تواند بخشی از سبد آرای خود که به طیف مذهبی و سنتی جامعه نزدیک تر هستند را راضی کرده و نشان دهد که نسبت به انتقادات مراجع تقلید که اخیرا به دلیل برگزاری برخی کنسرت ها و پخش فیلم های سینمایی حاشیه دار، بالا گرفته بود، بی تفاوت نیست.

هدف دوم) همزمان، روحانی به طبقه متوسط شهری و بخشی از سبد رای اصلاح طلب خود این پیام را می فرستد که وزیر ارشاد را به دلیل عدم مقاومت در برابر فشارها برکنار کرده و دولت به خط خود در مسیر آزادی های فرهنگی ادامه خواهد داد. هرچند اهداف اول و دوم در تضاد با یکدیگر است، اما روحانی با انتخاب وزیر جایگزین برای جنتی می تواند تا حدی نشان دهد که کدام یک از این اهداف را با قدرت بیشتری پی خواهد گرفت.

هدف سوم) روحانی با پذیرش استعفای وزیر ورزش، در عمل خیال ورزشی هایی که عملکرد گودرزی را نامناسب ارزیابی می کنند را راحت خواهد کرد. روحانی به رای این دسته از جامعه که فارغ از مرزبندی های سیاسی، معیار رأی دهی را موفقیت ها و وضعیت ورزش در نظر می گیرند، نیاز مبرم دارد.

هدف چهارم) رئیس جمهور می خواهد بار مسئولیت تغییر وزیر آموزش و پرورش به گردن مجلس باشد. اگر فانی استعفا کرده و به این طریق برکنار می شد، روحانی در معرفی وزیر جایگزین که به نظر می رسد از چهره های پرحاشیه باشد، با مشکلاتی مواجه می گشت، اما اگر با هماهنگی نمایندگان حامی دولت در مجلس، بار مسئولیت تغییر وزیر بر گردن مجلس بیفتد، او می تواند با خیالی آسوده وزیر پیشنهادی را مورد حمایت قرار داده و از مجلس بخواهد با توجه به حذف فانی، در ماه های باقی مانده از عمر دولت، به سرعت با وزیر پیشنهادی رئیس جمهور موافقت کند.

هدف پنجم) روحانی با نشان دادن چراغ سبز به نمایندگان برای رأی عدم اعتماد به وزیر آموزش و پرورش می تواند نظر مثبت فرهنگیان معترض به عملکرد وزیر را جلب کند.

تغییرات کابینه چند فاز دارد؟

با وجود این چهار هدف، روحانی هنوز با حجم بالایی از انتقادات نسبت به عملکرد وزرای اقتصادی مواجه است. وزرایی که نتوانسته اند اقتصاد را از رکود خارج کنند و بازاریان دل خوشی از آنها ندارند.

اگر روحانی نتواند در هفت ماه باقی مانده از عمر دولتش، به مطالبات قشر بازاری و یا جوانان تحصیلکرده بیکار پاسخ دهد و یا قادر به بهبود وضع نظام بانکی و سروسامان دادن به انبوه اعتراضات نسبت به مطالبات کارگران و یا سپرده گذاران صندوق های پولی و مالی ورشکسته نباشد، نمی تواند رای درخور توجهی در انتخابات اردیبهشت ۹۶ بیاورد. بنابراین روحانی حتی اگر برنامه عملیاتی روشنی برای تغییر اوضاع اقتصادی هم نداشته باشد، باز هم باید به طور نمادین در این حوزه تغییراتی را صورت داده و نشان دهد که او هم با منتقدان هم رأی است که بخشی از تیم اقتصادی او موفق عمل نکرده اند.

به نظر می رسد روحانی پاسخ به این مطالبه را برای فاز دوم تغییراتش گذاشته و فعلا با جابه جایی وزیران متعدد، جامعه را در شوک ترمیم کابینه فرونخواهد برد. شاید باید در فصل زمستان منتظر تغییراتی دیگر در کابینه بود. تغییراتی که البته ممکن است به دلیل دیرهنگام بودن، نتواند دیدگاه کارگران بیکار شده، لشکر سه میلیونی بیکاران، بازاریان خرده فروش و سپرده گذاران درگیر با چالش های نظام بانکی درباره رأی به روحانی را تغییر دهد.

حسن روحانی هرچند این روزها به سبب کناره گیری جدی ترین نامزدهای احتمالی انتخابات آینده، در میدانی بی رقیب منتظر آغاز دوره دوم دولتش است، اما به خوبی می داند که مهمترین رقیب او، عملکرد دولتش در عمل به وعده هاست.

روحانی در انتخابات اردیبهشت با این سوال مواجه است که به کدام وعده هایش جامه عمل پوشانده و کدام ها روی زمین باقی مانده است. او می داند که شرایط اجرای برجام مانند زمستان ۹۴ نیست که بتواند با ایجاد دوقطبی «برجامیان و نابرجامیان»، رأی حامیان توافق هسته ای را پشت سر خود داشته باشد. بنابراین او نیاز دارد حرف های تازه ای برای افکارعمومی داشته باشد. حرف هایی که تنها متناسب با عملکرد چهارساله دولتش قابل پذیرش خواهد بود.

اینکه روحانی چه تغییراتی را در کابینه اعمال می کند، نشان می دهد که او هفت ماه دیگر می خواهد با چه شعاری وارد عرصه انتخابات شود. بنابراین باید منتظر ماند و دید که آیا او تنها به دلیل برخی مسائل ناگفته و بالاجبار در حوزه فرهنگی و اجتماعی تغییرات کابینه را کلید زده یا به تدریج نوبت به ترمیم تیم اقتصادی و سیاسی هم خواهد رسید؛ هرچند او وقت زیادی برای طراحی زمین بازی انتخابات، ندارد.