هنوز ساعات اولیه که نظامیان با تسلط بر ستاد ارتش و رادیو تلفزیون ترکیه و پخش اعلامیه پیروزی کودتاچیان سپری نشده بود که ارودغان با حضور در استانمبول مرکز شروع بحران شخصا به پیشواز کودتاچیان رفت .هزاران نفر در فردوگاه منتظر او بودند و با پخش فراخوان او به مردم در طی چند ساعت توسط شبکه منسجم او در رسانه ها موازنه کاملا تغییر یافت و این *اراده ملت*بود که کوتادچیان را تسلیم خود کرد.جالب اینجا بود که حتی مخالفین دولت اردوغان نیز در همان ساعات اولیه کودتا ان را به رسمیت نشناختند و این کودتا را خروج علیه دمکراسی و *اراده ملت*دانستند درسی بود که باید در ایران نیز هر دو جناح از ان یاد بگیرند که منافع ملی و دستاورد مردم نباید بر اساس منافع حزبی دستخوش تغییرات شود .

اردوغان در همان ساعات اولیه اعلام کرد که جز *قدرت ملت*و *مردم* هیچ قدرتی دیگر در کشور نمیشناسد نشان داد که به تکیه گاه بسیار محکم تکیه داده و ان چیزی نیست جز دمکراسی و *اراده ملتی*که قدر دان پیشرفتهای اقتصادی و رفاه ملی که در دوره حزب عدالت و توسعه بدان دست یافت است .

اکنون ترکیه از نظر تولید ناخالص ملی هیفدهمین اقتصاد کشور جهان است در صورتیکه در دهه ۹۰ در ردهای بسیار پائین تر جا خوش کرده بود بانک جهانی پیش بینی میکند در سال ۲۰۲۳ترکیه به قدرت نوخاسته اقتصاد جهانی و منطقه ای بدل خواهشد. ولی ترکها پا را فراتر نهاد و اعلام میکنند در سال ۲۰۲۳ به ۱۰قدرت اقتصادی جهان دست خواهند یافت .این پیشرفتهای اقتصادی و رفاه ملی منتج از ان قطعا از طرف ملت بی پاسخ نخواهد ماند و در عرض ساعاتی کودتا خنثی و برای اولین بار در تاریخ کودتاهای ترکیه با شکست مواجه گردید .

*اراده ملت*ترکیه با بی تفاوتی و یا تنشهای حزبی دچار نگردید و با صعود بر تانکها و به اسارت گرفتن نظامیان ارزوهای خود را نه بر دوش نظامیان، بلکه در دمکراسی و نهادهای مردمی جستجو میکردند

*اما در ایران رویکرد به کودتا چگونه بود؟*

در همان ساعات اولیه کودتا بعضی از سایتهای منتسب به جناح خاص و خودسر با ذوق زدگی به سقوط دولت اردوغان پرداختند و حتی از اسکورت هواپیمای حامل اردوغان و خانواده او از مرزهای غربی تا تهران خبرهای را در فضای مجازی کشور منتشر نمودند که با ظهور اردوغان در فرودگاه استانمبول دروغ بودن ان برملا گردید متاسفانه ما انتظار داریم همیشه سیاست کشورها باید همسان ما باشد غافل از ان هستیم همانطوریکه کشور ایران دارای منافع خاص خود است دیگر کشورها نیز بر اساس منافع ملی خود سیاست خارجی خود را کوک میکنند این قضیه باعث گردید که در ساعات اولیه کودتا اکثر مردم ایران به سایت ها و کانالهای خارجی جهت کسب خبر مراجعه کنند مسله ای است درخور توجه که باید در ان چاره اندیشی شود که چرا اعتماد زیادی به سایتهای کشور در نقل خبر نیست .

از طرف دیگر دستگاه دیپلماسی کشور بسیار خوب ظاهر شد و ان شتاب و ذوغ زدگی که در وزارت خارجه در دولت سابق حاکم بود با پیش سنجی و بدون هر گونه احساسات که معمولا در وزارت خارجه در اینگونه موارد حاکم بوده در ساعت اولیه فجر شنبه دکتر ظریف در صفحه توئیتر خود کودتا را محکوم و بر *اراده ملت*در دمکراسی تاکید کرد اظهاراتی که میتواند در اینده موجب تقارب هر دو کشور خواهد شد.

*بازتاب جهانی کودتا در کشورهای جهان*

با ندای اردوغان به کشورهای جهان که باید در کنار *ملت ترکیه* موضع نشان دهند امریکا در شروع کودتا بیانیه دوپهلو صادر کرد که نشان این است که این کشور دلخوشی از اردوغان ندارد گرچه با بروز شواهد شکست کودتا نظر خود را تغییر و بر حمایت از دمکراسی در این کشور اظهارات اولیه خود را تعدیل کرد اما این اظهارات اولیه تلنگری خواهد شد که دولت ترکیه در اینده نباید زیاد بر امریکا حساب باز کند فرصتی است که وزارت خارجه باید ان را مغتنم شمارد .اما روسیه نیز طبیعتا دلخوشی از اردوغان در پی ساقط کردن چنگده خود نداشته امکان اعطای پناهندگی به اردوغان را قابل بررسی دانست که شاید دلگرامی باشد برای کودتاچیان اما کرملین غافل از ان است *اراده ملت*ترکیه بر نظام دمکراسی فراتر از تصورات کرملین نشینها میباشد .

*هدایت کودتا دست چه کسانی بود*

بن علی نخست وزیر و بعدها اردوغان نحله های فتح الله گولن اسلامگرای مقیم امریکا ،در ارتش و مرکز دیگر را عامل کودتا معرفی کرد اما گولن با رد این اتهامات در همان ساعات اولیه کودتا که حتی احتمال پیروزی ان توسط نظامیان می رفت محکوم کرد البته در اینده مشخص خواهد شد که گروه گولن ایا در این کودتا دست دارند یا خیر ؟اما پیش دستی اردوغان و حکومت او در معرفی گولن نشان از شیطنت حزب عدالت و توسعه است زیرا حتی اگر گولن در این کودتا دست نداشته اما بهترین فرصت برای تصفیه طرفدران او در ارتش و مراکز دولتی و نهادهای دینی است فرصتی است که بعید میدانم اردوغان به سهولت از گنار ان بگذرد

داشتن کشوری همسایه قدرتمند و مسلط بر کشور و مرزهای خود بمراتب بهتر از داشتن همسایه دسخوش تنشها و غیر مستقر که حتی قادر به حمایت از مرزهای خود نیست مسئله ای است که دستگاه دیپلماسی وزرات خارجه باید همیشه ان را مد نظر داشته باشد بهترین شاهد افغانستان در شرق و شاید کشوری دیگر در غرب و دشمن تلقی کردند ترکیه اشتباهی بزرگ است باید قبول کرد ترکیه همانطوریکه اظهار داشتیم کشوری مستقل که منافع خود را براساس چشم انداز خود تعریف میکند نه بر اساس مراکز تصمیم گرینده در کشور ما ایران .و بر این اساس باید منافع هر دو کشور با تقارب منافع مشترک تامین کرد.