هورنیوز – رسیدگی به مشکل دارویی کشور، اعم از کاهش کیفیت، افزایش ۳۰ درصدی نرخ برخی داروها و کمبود دارو در بیمارستانهای دولتی باعث شد تا رسول دیناروند رئیس سازمان غذا و داروی کشور در استودیوی گفتگوی ویژه خبری حاضر شود تا در کنار مسئولان انجمنهای واردات، تولیدکنندگان و توزیع کنندگان دارو به مشکلات این حوزه پاسخ دهد.

در ادامه میزگرد مشکلات دارویی کشور را می خوانید:

واقعیت دارد برخی از اقلام دارویی ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش قیمت یافته اند؟
دیناروند: ممکن است یک قلم دارو قیمتش بالا یا پایین برود. ما ۶ هزار قلم دارو داریم. با هم که ارزیابی می کنیم میزان افزایش نرخ دارو زیر تورم ۱۲ درصدی بوده. افزایش قیمت زیر ۱۱ درصد بوده. در سال ۹۵ تورم دارویی قطعا زیر تورم کلی کشور است.

تورم تک رقمه است و درباره دارو نیز همین اتفاق می افتد. از این ۶ هزار قلم ممکن است یک دارو ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش یابد. ممکن است یک دارو نیز ۵۰ درصد کاهش داشته باشد. جمع اینها را باید دید. برخی از بیماران حس می کنند داروشان ارزان شده یا افزایش یافته.

داروهای وارداتی ما نرخ کاهشی یافته اند و سرجمع داروهای وارداتی کاهش قیمت داشته اند. داروهای ژنریک داخلی اما قیمت بالایی دارند و به شدت به عوامل اقتصادی موثر در تولید موثرند. یعنی اگر دستمزد افزایش یابد، یا نرخ سوخت زیاد شود، مانندهر بنگاه اقتصادی دیگر، نرخشان افزایش می یابد. قیمت گذاری داروهای داخلی بر اساس قیمت تمام شده به اضافه سود است. هر اتفاقی بیفتد، نرخ تولید را افزایش می دهد.

از سال ۹۲ که قیمت دلار ۲۵۰۰ تومان بوده، الان ۲۰ درصد افزایش نرخ ارز داریم و به ۳۵۰۰ تومان رسیده ایم. امشب با رئیس داروخانه های ۱۳ آبان صحبت می کردیم که ۴ درصد بازار دارویی را دارند، افزایش قیمت را ۸ درصد ارزیابی کرده بودند.

دکتر ثابتی یکی از مسئولان داروخانه های کشور به صورت تلفنی وارد بحث شد.
شاهد افزایش قیمت چه داروهایی بوده ایم؟
ثابتی: شیر خشک گیگوز ۱۵ هزار تومان بوده شده ۱۶هزار و ۵۰۰٫ اقلام دیگری از ۲۵۰۰ به ۴۵۰۰ رسیده. داروهای دیگری از ۵ هزار تومان به ۶ هزار تومان رسیده.

کاپتوپریل دو بار تغییر قیمت داشته و به ۴۲۰۰ تومان رسیده. اقلام دیگر از ۳۸ هزار تومان به ۵۰ هزار تومان رسیده. آسپرین ۳ هزار تومان بوده و ۸ هزار تومان شده.

ای کاش در بحث دارویی نیز مانند کسبه ای که فعالیت می کنند، مانند قدیمی ها فکر کنیم. یعنی دارویی که قبلا خریده ایم مانند نرخ گذشته ارائه کنیم.

داروها چند درصد افزایش یافته؟
ثابتی: نمی توان دقیق گفت. ولی ۵۰ قلم دارو حدود ۳۰ درصد افزایش یافته.

مصوبه ای داریم که قیمت دارو متناسب با تورم باشد. پاسخ شما درباره تورم ۳۰ درصدی چیست؟

دیناروند: بسیاری از داروهایی که گفتند از ۳۲۰۰ شده ۳۵۰۰ تومان. این یک بسته قرص است که ۱۰۰ تا قرص دارد و شده ۴ هزار تومان. یعنی دانه ای ۴۰ تومان. یعنی قیمت داروهای تولید ایران بسیار پایین است. صنعت داروسازی کشور نمی تواند سختگیرانه برخورد کند.

درباره آسپرین هم مشکل افزایش قیمت عنوان شد؟
دیناروند: برخی فرآورده ها قیمت گذاری شان در اختیار خودشان است. برخی قیمت ۳ هزار تومانی را ۸ هزار تومان می کنند که تذکر داده شده. آسپرین ۳ هزار تومانی هم در بازار است. شرکتی که قیمت را بالا آورده، تخلف است و اگر قیمت را کاهش ندهد به تعزیرات حکومتی ابلاغ می شود.

یعنی خودمختار قیمت را بالا می برند؟
دیناروند: نه، برخی از داروها بدون نسخه، اجازه مانور قیمت گذاری داده شده است.

یعنی اگر قیمت پایین بیاید، از خودسری شان جلوگیری نمی کنید؟
دیناروند: جلوی افزایش قیمت غیرمنطقی را می گیریم. ایشان گفتند ۵۰ قلم دارو بین ۱۰ تا ۳۰ درصد افزایش یافته. این درست است ولی در سرجمع بیش از تورم افزایش نرخ نداشتیم. داروهایی که عنوان شده، ژنریک است. در مورد شرکتی مانند داروپخش که ۴۰۰ دارو تولید می کند، ۱۰ تا افزایش قیمت داشته و ۳۹۰ قلم تغییر نداشته. شما باید سرجمع را ببینید. ۶ هزار قلم دارو را باید ببینید.

شاید به این داروها، زندگی افراد وابسته است؟
دیناروند: برخی از داروها در کل ماه ۳ قرص مصرف دارند. ۷۰ درصد را بیمه می دهد و بیمار ۱۳۰۰ تومان را می دهد.

وضعیت شیر خشک نگران کننده است؟
دیناروند: شیرخشک دارو نیست. فرآورده غیر دارویی است و ۱۰ درصد افزایش قیمت داشته و من بررسی می کنم چرا افزایش یافته.

قبول دارید قیمتها چراغ خاموش افزایش یافته؟
دیناروند: نه، من قبول نداریم. اگر دارویی زیان ده است باید نرخ اصلاح شود. اگر اصلاح نشود، ضربه به تولید داخل است.

موظفیم جلوی افزایش قیمت بی رویه را بگیریم و این کار را کردیم. برای اولین بار در ۱۰ سال گذشته کمترین افزایش قیمت را در سال ۹۴ داشتیم. این کار کمی نیست. در کل داروها ما کمترین افزایش نرخ را داشتیم.

در سال ۹۵ هم مطمئن باشید روال سختگیرانه برای کنترل قیمت داروها داریم. سیاست حمایت از بیماران خاص، صعب العلاج و مزمن، ادامه می دهیم.

درباره داروهای ژنریک نیز هزینه بیماران در ماه ۳ هزار تومان است. عمدتا داروهای گران شده تولید داخل و ژنریک هستند. درباره داروهای وارداتی تعداد انگشت شمار افزایش داشته.

چطور اینکار را کردید؟
دیناروند: با رقابت، تسهیل واردات و این که افزایش قیمت را کنترل کردیم.

مردم نگران نرخ دارو نباشند؟
دیناروند: اصلا نگران نباشند. دارو در سراسر کشور دارای یک قیمت است و هیچگونه گرانفروشی در آن قابل قبول نیست. همه جا دارو یک قیمت است.

برخی داروخانه ها قیمت را خودشان تعیین می کنند؟
دیناروند: تخلف است. برخی خیلی کم این کار را می کنند که باید پیگیری شود. برخی نیز دارو نیست. فراورده بهداشتی است و مردم تصور می کنند داروست.

محمود نجفی عضو هیات مدیره انجمن تولید کنندگان دارو به صورت تلفنی وارد بحث شد.
صنف شما دارد قیمت دارو را برای مردم بالا می برد؟
نجفی:ما نسبت به سیاستهای وزارت بهداشت معترضیم. آقایان در طول سال ۹۴ و ۹۵ به صورت انقباضی برخورد می کنند و بحث افزایش قیمت نداریم و تعدیل قیمت داریم. صنعت دارو تابع مقررات حاکمیتی است. در قیمت تمام شده، دستمزد، نرخ مواد اولیه و بسته بندی و بحثهای خدماتی داریم. اینها مشمول افزایش قیمت است.

به دارو که می رسیم با نگاه انقباضی نگریسته می شود و جلوی افزایش قیمت را می گیرند و این مورد اعتراض صنعت داروسازی است و ما در بسیاری داروها زیان می کنیم. این رفتار منجر به عقب ماندگی صنعت دارو و غیراقتصادی شدن آن شده.

چطور حمایت شما از صنعت دارو این شکل را دارد؟
دیناروند: سیاست وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو به سمت حرکت متعادل و حمایت از مردم و مصرف کننده و بیمه هاست.

فشار بی رویه به مردم و بیمه ها و دولت نیاید. از طرف دیگر تولید نیز نباید آسیب ببیند. تولیدکنندگان از ما راضی نیستند. چون ما توقعات آنها را برآورده نکردیم و سختگیرانه درباره قیمتها برخورد کردیم.
این سختگیری کیفیت دارو را پایین نبرده؟

دیناروند: چرا، اگر سختگیری کنیم کیفیت پایین می آید. برای همین برخی جاها مجوز افزایش نرخ دادیم. ما شفاف عمل می کنیم و از عملکرد خود دفاع می کنیم.

برخی از داروها کیفیت پایین دارد. مردم داروی خوب می خواهند از پس قیمت هم برنمی آیند. تکلیف چیست؟
دیناروند: درباره داروهای داخلی ژنریک عمدتا بیمه هستند. هزینه سرانه دارو در کشور ۴۵ دلار بوده. این هزینه پایینی است. میانگین هزینه دنیا ۱۱۰ دلار است. در کنترل قیمت ها و هزینه ها خوب عمل کردیم. الان پرداختی مردم در بیمارستانها ۱۰ درصد در سبد داروست و در بخش سرپایی نیز ۳۰ درصد مردم می پردازند.

شما گفتید داروها نرخ یکسانی دارند ولی آسپرین از ۳ تا ۸ هزار تومان است؟

دیناروند: اسپرین ۸ تولید کننده دارد. نرخ یک بسته ۱۰۰ تایی ۳ هزار تومان است. یعنی دانه ای ۳۰ تومان. قیمت برند یک کارخانه ۸ هزار تومان بوده. تخلف بوده و قیمت را کاهش دادیم شده است ۵ هزار تومان.

نجفی: بخش عمده خرید دارو توسط داروست. ۷۰ درصد دارو را بیمه ها و دولت می خرند. در پرداختها، منابع دولت، بسیار بلندمدت پرداخت می شود و این هزینه زیادی به عهده تولید کنندگان می گذارد و قیمت تمام شده را افزایش می دهد. دستمزد و سایر عوامل تولید تابع ضوابط اقتصادی است و نمی توان دارو را به عنوان جزیره دید. ما در نظام قیمت گذاری دارو اعتراض داریم. تمام خطوط تولید دارو دارای کاهش قیمت بوده. این رفتار اقتصادی نیست.

در گمرکات شما با مشکل ترخیص مواجه بودید. آیا داروها در گمرک می ماند؟

دیناروند: یک مصوبه داشتیم که به وزارت بهداشت اجازه می داد با حداقل اسناد، داروها را از گمرک ترخیص کنیم. این مجوز دوباره داده شد. سالانه باید این اجازه ویژه داده شود که در سال ۹۵ تمدید نشده بود که هفته پیش تمدید شد. این مشکل اساسی برطرف شده. معضل دیگر این است که گمرک و سازمان غذا و دارو دارند نرم افزارهای برخط را تجربه می کنند تا شفاف سازی شود. این سامانه ها در ابتدای راه است. باید خطاهای این سامانه ها را دید. در یک ماه اخیر گمرک و سازمان غذا و دارو دچار مشکلاتی شده است.

ابوالفتح صناعی نایب رئیس اتحادیه واردکنندگان تجهیزات پزشکی به صورت تلفنی وارد بحث شد.
شما گفتید برای ترخیص واردات کالاهای خود در گمرک مشکل پیدا کرده اید؟
صانعی: سامانه وزارت بهداشت با گمرک و سازمان غذا و دارو هماهنگی لازم را نداشت و امکان ترخیص کالاها از گمرک نبود. لذا کالاها در گمرک برای مدتی ماندگار شد.

این روش برای شما معرفی نشده بود؟
صانعی: چرا معرفی شده بود ولی تاکیدی روی آن نداشتند. ما اعتقاد داریم روی تجهیزات پزشکی، وزارت بهداشت روی این سامانه ورود پیدا نکند ولی زورمان نرسید. این طرح بسیار درست است. این طرح پیشگیری از قاچاق و واردات کالای غیراصلی می کند. مشکل به صورت موقت این مشکل را حل کردند. ولی مشکل سیستماتیک حل نشده و نرم افزار مشترک بین سازمان دارو و غذا و گمرک هنوز مشکل دارد. فکر نمی کنم تکرار شود.

آیا شرایط نگهداری تجهیزات پزشکی حساس در گمرک مناسب است؟
صانعی: هیچ تضمینی نیست کالایی که در گمرک می بیند آسیب نبیند. برخی کالاها تحت فشار قرار می گیرند. ماندن کالا در گمرک ریسک آسیب را دارد. ما تا الان گزارش مستندی از آسیب در گمرک نداشتیم ولی منتظر هستیم شاید این اتفاق افتاده باشد.

نباید کاری برای سلامت مردم برای ماندن کالای پزشکی در گمرک کرد؟
دیناروند: این کارها کاغذبازی نیست. کشور ما دارای قاچاق ۱۵ میلیارد دلاری است. در حوزه سلامت نیز سالانه ۱٫۵ میلیارد دلار قاچاق داریم. ما نظارت می کنیم کالای آسیب دیده در گمرک به دست مردم نرسد. برخی کالاها شرایط حمل و دما و نگهداری ویژه دارند. البته هرگز نمی توان گفت هیچ کالایی در گمرک آسیب نبیند. ولی نمی توان ساز و کار گمرک را در کشور حذف کرد.

ولی وارد کنندگان نگران آسیب به کالاها هستند؟
دیناروند: ما هم نگرانیم. با قاطعیت می گوییم نمی توان گمرک را حذف کرد. باید فرآیندهای قانونی طی شود. اگر کالا آسیب ببیند جلوی آن را می گیریم. سال گذشته یک وارد کننده ۸ میلیارد تومان خسارت خورد و دارویش معدوم شد. پیش می آید. البته اخیرا نداشتیم. آنهایی که آسیب دیده باشند در گمرک اخیرا نداشتیم. دولت متوجه حساسیت موضوع شده ولی واکنش بیش از حد نباید نشان داد. پیگیری های وزارت بهداشت موجب شده مصوبه ویژه واردات، علی رغم مخالفت برخی دستگاه ها تصویب شود. برخی دستگاه ها می گویند نباید بوروکراسی اداری را حذف کرد. ما می گوییم باید فرآیندها شفاف شود و سامانه برای همین راه اندازی شود. گیر دارد، ولی برطرف می شود. مرتبا با گمرک ارتباط داریم و به هم کمک می کنیم تا سامانه برخط دو سازمان الان فعال شده است. مراجعه مردم به سازمان غذا و دارو و گمرک را به صورت حضوری حذف کردیم.

وحید محلاتی مدیرعامل شرکت توزیع داروپخش به صورت تلفنی وارد بحث شد.
برخی بیمارستانها مردم را برای تامین دارو به بیرون می فرستند. چرا این وضعیت است؟
محلاتی: بیمارستانها برای دارو بیش از ۲۵۰۰ میلیارد تومان بدهکارند و ۹ ماه است بدهی شان به تعویق افتاده. ما همچنان دارو می فروشیم ولی توانی که این دارو را از تولیدکنندگان بخریم به بیمارستانها بدهیم دیگر نداریم. دارو به بیمارستانها نمی رسد. بیمارستانها می گویند مشکل تامین مالی از بیمه ها دارند. این وخیم ترین وضعیت دارویی در سالهای اخیر است.

برخی شهرها می گویند دیگر در بیمارستانها دارو پیدا نمی شود. شما چه توضیحی دارید؟
دیناروند: اینطور نیست. بسیاری از بیمارستانها در حال خدمت رسانی به بیماران هستند ولی متاسفانه بیمه ها بدهی های سنگین به بیمارستانها دارند و بیمارستانها نیز با شرکتهای پخش نمی توانند تسویه کنند. تامین اجتماعی توانسته این را با فرمولی حل کند. بیمه سلامت نیز برای جبران کسری ها مصوبه ای به دولت داده و امیدواریم تسویه شود. بازار ما ۱۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است. طلب حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان طبیعی است. بیش از این، غیرطبیعی است و قبول دارم باید پیگیری شود.