چندی‌پیش معاون فنی دفتر سلامت جمعیت و خانواده وزارت بهداشت از راه‌افتادن کلینیک‌های جنسی در ۱۷ استان کشور در اواخر اسفند امسال و اوایل سال آینده خبر داد.

البته زمزمه‌های تاسیس این مراکز از تابستان امسال به گوش می‌رسد. در ابتدا قرار بود ۱۰ کلینیک در دانشگاه‌های علوم‌پزشکیِ استان‌هایی مانند تهران، خوزستان، البرز، کرمان، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان، قم و فارس تاسیس شود.

به مرور اما تقاضا برای تاسیس این کلینیک‌ها به رقمِ ۱۷ رسید. محمد اسلامی –معاون فنی دفتر سلامت جمعیت و خانواده وزارت بهداشت- معتقد است اسن کلینیک‌ها می‌توانند سرعت طلاق به دلیلِ مسائل جنسی را کم کند.

همچنین طبق آمارهای دیگری از وزارت بهداشت که به مطالعه روی ۴۰۰ خانواده استناد می‌کند، ۶۳ درصد از زوجین از روابط جنسی‌اشان ناراضی هستند.

هیچ‌کس نمی‌گوید مشکل جنسی دارد
به این حال، یک وکیل دادگستری معتقد است که نمی‌توان آماری از پرونده‌هایی که به دلیل مشکلات جنسی به طلاق رسیده‌اند به‌دست آورد.

آرش دولت‌شاهی در گفتگو با فرارو می‌گوید: از آن‌جایی که این مسئله در لایه‌هایی از حیا و تابو قرار دارد شاید در پرونده‌های جدایی نزدیک به ۱ درصد ابراز شود. مگر آن‌که به طور خصوصی برخی مراجعان به این موضوع اشاره کنند.

این وکیل همچنین اظهار کرد: البته مشخص است که مسائلی مانند اعتیاد و اقتصاد هم در به‌وجود آوردن مشکلات جنسی نقشِ عمده‌ای دارند و شاید گاهی بتوان گفت که مسائل جنسی خودشان معلول نیستند.

دولت‌شاهی همچنین تصریح کرد: در مراجعین من که برای جدایی اقدام می‌کنند، احساس می‌شود که نقش مسائل جنسی در اختلافات وجود دارد. مثلا از بداخلاقی، دخالت خانوادگی، خرجی‌ندادن و غیره گله می‌شود. در حالی که به‌نظر می‌رسد در دلِ این اختلافات موضوع مشکلات جنسی هم وجود دارد.

دولت‌شاهی همچنین گفت: من به شخصه تا به حال پرونده‌ای نداشتم که زن یا شوهر بگویند به دلیل مشکلات جنسی می‌خواهند از یکدیگر طلاق بگیرند.

چرا روابط جنسی زوجین در ایران مسئله دارد؟
اما گذشته از چندوچون آماریِ این مسئله باید به دنبال دلایل رفت. چرا مشکلات جنسی درصد زیادی از طلاقِ زوجین را به خود اختصاص داده‌اند؟

یک روان‌شناس و مشاور معتقد است که هم مسائل زیستی که به سبک زندگی ایرانی‌ها برمی‌گردد و هم مسائل فرهنگی در اختلالات و مشکلات جنسی زن و شوهر نقش دارند، اما فرهنگ نقش مهمی در این میان بازی می‌کند.

مهدی ملک‌محمد در گفتگو با فرارو در این‌باره توضیح داد: مسائل جنسی در رضایت زوجین نقش مهمی دارد؛ چرا که بخشی از کارکرد ازدواج به ارضای جنسی زن و شوهر مربوط می‌شود. درصورتی که ارضای جنسی اتفاق نیفتد یکی از نیازهای اساسی افراد هم به خطر می‌افتد.

وی گفت: کسی که نیاز اساسی‌اش برطرف نشود بدخلق و عصبی خواهد شد. این عصبانیت با نشانه‌های دیگری در میان زوجین بروز پیدا می‌کند؛ این نشانه‌ها برای دیده‌شدن از مکانیز تصعید استفاده می‌کنند. مثلا یک مشکل بی‌ارزش به شکل بزرگی خودش را به نمایش می‌گذارد.

این روان‌شناس با اشاره به تابو بودنِ بیان مشکل جنسی اظهار کرد: بسیاری از افرادی که نیاز جنسی داشته و این نیازشان با همسرشان برآورده نمی‌شود، برایشان بیان کردن این مسئله تابو است و به‌جای طرحِ آن، شروع به ایرادگیری‌های دیگری می‌کنند.

مسائل جنسی؛ دلیل ۳۰ تا ۵۰ درصد از اختلافات
وی با ذکر آمار ۳۰ تا ۵۰ درصدی اختلالات زناشویی در ایران در ادامه گفت: بر اساسِ آمار کلینیک سلامت خانواده (که در حال حاضر تنها کلینیک سلامت جنسی کشور و مرتبط به دانشگاه شاهد است) دلیلِ پایه‌ایِ ۳۰ الی ۵۰ درصد از اختلالات زناشویی نارضایتی جنسی است. این در حالی است که خیلی از زوجین این اختلاف را در محضر دادگاه هم بیان نمی‌کنند.

عضو انجمن روان‌شناسی ایران در ادامه تصریح کرد: به همین‌دلیل هم آمار دقیقی نمی‌توان درباره میزان تاثیر مشکلات جنسی بر روی طلاق به دست آورد.

ملک‌محمد همچنین گفت: این درحالیست که ما با یک پارادوکس در این زمینه در فرهنگمان روبروییم؛ از طرفی بخشِ زیادی از حرف‌ها و جک‌های خصوصیِ‌مان در محافل در مورد مسائل جنسی است و از طرف دیگرتابوترین مسئله مسائل جنسی است.

وی با اشاره به وضع پارادوکسیکال مسائل جنسی در ایران اظهار کرد: این وضعیت پارادوکسیکال باعث می‌شود که زوجین مشکلات جنسی‌اشان را به دوستان و خانواده‌هایشان هم بازگو نکنند.

اختلالات جنسی در میان ایرانیان
ملک‌محمد همچنین به اختلالات جنسی گسترده میان مردم اشاره کرده و توضیح داد: اما موضوعِ دیگر بحث اختلالات جنسی در میان ایرانیان است. بر اساس تحقیقات روان‌شناسان و متخصصان این اختلال به‌طور گسترده‌ای در میان ایرانیان وجود دارد. برای مثال ناتوانی و بی‌میلی جنسی در مردان به طور گسترده‌ای وجود دارد.

وی درباره دلایل اختلالات جنسی اظهار کرد: این اختلالات جنسی به عوامل مختلفی مربوط است؛ عوامل که مربوط به دلایل زیستی و فرهنگی می‌شوند. مثلا استفاده گسترده ایرانیان از فست‌فود، غذاهای آماده و نیمه‌‌آماده حاوی موادِ شیمیایی، نداشتن تغذیه درست و همچنین عواملی مانند آلودگی هوا و پارازیت‌ها روی اختلالات جنسی از لحاظ زیستی اثر می‌گذارند.

وی در ادامه تصریح کرد: اما از همه این‌ها مهم‌تر فرهنگ است؛ بخشِ عمده‌ای از اختلالات جنسی در جامعه به تابو بودن سخن‌گفتن از آن برمی‌گردد.

جایِ خالی آموزش جنسی
وی با اشاره به عدم آموزش جنسی به افراد ادامه داد: همچنین مردمِ ما آموزش درستی در این زمینه نمی‌بینند. آموزش‌های جنسی در جامعه ما عموما از کانال‌های غیررسمی و نادرستی مانند همسالان صورت می‌پذیرد.

ملک‌محمد همچنین با هشدار نسبت‌به مراجع غیررسمی آموزش مسائل جنسی گفت: دو مرجع در آموزش مسائل جنسی به مردم نقش مهمی دارند؛ یکی آموزش‌های گروهِ هم‌سالان است، دیگری فیلم‌های پورن.

وی در ادامه تصریح کرد: گزارش‌های مختلفی وجود دارد که می‌گوید که در برخی روابط افراد از همسرانشان می‌خواهند مانند فیلم‌های پورن وارد عمل جنسی شوند که نتیجه این امر نارضایتی جنسیِ هر دو طرف است.

بازار مکاره جنسی
این مشاور همچنین به بازار فروش محصولات جنسی هم اشاره کرده و در این‌باره گفت: در کنار این فضا بازار مکاره‌ای برای فروشِ انواع و اقسام داروهای غیرپزشکی و تجاری گسترده برای حل مشکلات جنسی شکل گرفته‌است؛ در حالی که اختلال جنسی در افراد را بیش‌تر تشدید می‌کند.

مهدی ملک‌محمد در ادامه ابراز امیدواری کرد: وجود کلینیک‌های جنسی می‌تواند طلیعه خوبی برای اتفاق‌های مثبتی باشد؛ اما صرفا این مکان‌ها کافی نیستند.

وی در ادامه توضیح داد: آموزش مسائل جنسی یک امر فرانهادی است. همه افراد باید دست‌دست هم بدهند تا آموزش درست در این زمینه داده شود؛ مثلا شهرداری با کلاس‌های آموزشی، آموزش و پرورش با اختصاص یک درس برای این مسائل، صداوسیما با برنامه‌هایی که پخش می‌کند و غیره… .

این روان‌شناس با ذکر این نکته که حل مشکلات جنسی نیاز به زمان داد تاکید کرد: در هر صورت اما به دلیل تابویی‌بودن مسائل جنسی در فرهنگ ما نیاز به زمان در این‌رابطه است. مردمِ ما در ابتدا باید متوجه شوند که در پی مشکل جنسی باید به متخصص آن مراجعه کنند.

وی گفت: بنابراین پیش‌زمینه تشکیل کلینیک‌های جنسی این است که مردم در ابتدا بپذیرند که به این مکان‌ها بروند. نباید درمورد این کلینیک‌ها هم اتفاقی بیفتد که در رابطه ما مطب‌های روان‌شناسانه افتاد؛ هنوز هم خیلی از افراد از رفتن به نزد مشاور یا روان‌شناس برای حل مشکلاتشان امتناع می‌کنند.

پیش گیری بهتر از درمان
وی با تاکید بر اهمیت نقش پیش‌گیری در این موضوع گفت: همچنین نقش پیش‌گیری در این مسئله هم از درمان مهم‌تر است. مثلا نهادهایی مانند آموزش و پرورش باید از به‌وجود آمدن مشکلات جنسی در میان زوجین در اثر ناآگاهی جلوگیری کنند.

این روان‌شناس با ذکر مثالی درباره ایدز اظهار کرد: در رابطه با ایدز اتفاق خوبی افتاد که فضایی که شکل گرفت منجر شد تا مردم تقریبا شناخت خوبی نسبت به این بیماری پیدا کردند؛ درباره ناآگاهی و مشکلات جنسی نیز همین‌طور است.

مهدی ملک‌محمد در انتها گفت: درنهایت مسئولان و سیاست‌گذاران نباید مشکلات جنسی را در جامعه انکار کنند تا ما شاهد اتفاقات خوبی در آینده در زمینه کاهشِ اختلالات جنسی باشیم.

فرارو