به گزارش هورنیوز: بررسی آمارهای درآمد و هزینه خانوارها (منتشر شده توسط بانک مرکزی) در سال ۹۳ نشان می‌دهد در میان ۳۱ استان کشورچه استانهای بیشترین مبلغ را برای تفریح و امور فرهنگی هزینه می‌کنند. در این میان استان خوزستان نتوانست رتبه ای بهتر از شانزدهم را در این رنکینگ کسب نماید، که باید در آینده ایی نزدیک کارشناسان از زوایای مختلف این رتبه را مورد نقد و بررسی قرار دهند.

بر این اساس چند سوال مطرح می‌شود؛ اول اینکه بانک مرکزی در بررسی آماری خود از تفریح و امور فرهنگی چه تعریفی ارائه داده و چه زیرمجموعه‌هایی را در بر می‌گیرد که برخی از استان‌های محروم و فقیر در صدر لیست قرار گرفته‌اند؟

دومین سوال اینکه آیا ممکن است این مرجع آماری در محاسبات خود اشتباه کرده باشد و سومین سوال هم این است که داده‌های مرکز آمار ایران چه می‌گوید؟

طبقه‌بندی بین‌المللی از هزینه و درآمد خانوار یک طبقه‌بندی کلی است که هزینه‌ها را در ۱۲ گروه اصلی و زیرگروه‌های مختلف دسته‌بندی کرده است. اول اینکه در میان این داده‌ها گروهی با عنوان هزینه تفریح و سرگرمی (به معنای گذران وقت و خوشگذرانی) عنوان نشده است. به همین دلیل در این گزارش، ترکیبی از هزینه‌های امور فرهنگی و تفریحی و هتل و رستوران معادل هزینه تفریح در ایران گرفته است. هزینه هتل و رستوران که واضح است. اما چه مواردی در زیر گروه امور فرهنگی و تفریحی قرار می‌گیرد؟

* تجهیزات سمعی و بصری، عکاسی و داده‌پردازی و لوازم آن

* سایر وسایل عمده با دوام برای تفریح و فرهنگ (لوازم موسیقی، میز پینگ پنگ و …)

* سایر اقلام و حیوانات خانگی (اسباب بازی، گل و گیاه)

* خدمات فرهنگی و تفریحی (بلیط مسابقات، استخر، باشگاه، آموزش موسیقی، سینما، موزه و …)

* روزنامه، کتاب، لوازم‌التحریر (کتاب‌های درسی و غیردرسی)

* هزینه مسافرت‌های دسته‌جمعی (مسافرت‌های مذهبی و تفریجی داخل و خارج)

بر اساس این گزارش، با بررسی این گروه‌ها به نظر نمی‌رسد استان‌های محروم کشور دارای برخی از زیرساخت‌ها مانند سینما، موزه، باشگاه و موارد اینچنینی باشند یا مثلا ۰٫۱ درآمد سالانه‌ خود را صرف خرید وسایل تفریحی بادوام کنند!

اما آیا آمارهای بانک مرکزی مشکل دارد؟ بررسی داده‌های مرکز آمار تنها در یک مورد نشان می‌دهد که هزینه تفریح فرهنگی استانی مانند خراسان جنوبی نصف آن آماری است که بانک مرکزی گزارش داده است. ارائه دو آمار متفاوت که به گفته کارشناسان آماری از یک طبقه‌بندی واحد استفاده می‌کنند، قابل توجه است.

نکته قابل توجه دیگر این است که ممکن است نمونه آماری انتخاب شده بسیار کوچک بوده و نتوانسته همه اطلاعات را به درستی منعکس کند. نمونه این اشتباه در بررسی آمار هزینه تفریح خانوارها به تفکیک بعد خانوار مشاهده می‌شود.

گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد هزینه تفریح خانوارها با تعداد اعضای خانوار ارتباط دارد. هرچه تعداد اعضای خانوار بیشتر می‌شود، هزینه تفریح کمتر می‌شود. اما بررسی داده‌های آماری نشان می‌دهد در مورد خانوارهای ۹ نفره این گونه نیست. مثلا خانوارهای هشت نفره سالانه یک میلیون و ۵۶۵ هزار تومان برای تفریح هزینه می‌کنند، خانوارهای ۹ نفره سه میلیون و ۱۷۷ هزار تومان و خانوارهای ۱۰ نفر و بیشتر یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان! آماری که باز هم این سوال را ایجاد می‌کند که چرا هزینه تفریح یک خانوار ۹ نفره دو برابر یک خانوار هشت یا ۱۰ نفره است؟

پاسخ به نظر چندان سخت نمی‌رسد. نمونه آماری این طرح در سال ۹۳ معادل ۱۲۰ هزار نفر بود. ۰٫۲ درصد این تعداد دارای خانوار ۹ نفره بوده‌اند، یعنی اطلاعات جمع‌اوری شده برای خانوارهای ۹ نفره از اطلاعات به دست آمده از ۲۴ خانوار حاصل شده و تعمیم آن به کل کشور چندان صحیح به نظر نمی‌رسد. اما بانک مرکزی چنین مواردی را در گزارش تدوین شده لحاظ نکرده و نتیجه آن این می‌شود که بررسی آمارهای آن شگفتی‌آفرین است.