مرور اخبار مهم حوزه فرهنگ و ادب را در هفته‌ای که گذشت با نگاهی به خبر مربوط به ارسال نامه‌ای از سوی اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در موضوع معافیت مالیاتی این قشر از اهالی فرهنگ آغاز می‌کنیم.

آنگونه که دبیر اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران گفته، این اتحادیه در نامه‌ای به علی جنتی پیشنهاد اصلاح ماده ۱۲ آئین‌نامه اجرایی تبصره ۳ ماده ۱۳۹ قانون اصلاح مالیات‌های مستقیم را ارائه کرده است. در این ماده واحده تعیین مصادیق مشاغل فعالیت‌های ۴ گانه مشمول قانون یادشده در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار گرفته و این در حالی است که در متن قانون اصلاح مالیات‌های مستقیم تصریح شده که شرط برخورداری از معافیت مالیاتی، داشتن مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

محمود آموزگار گفته است: به نظر ما این مسئله یک تناقض است و ما معتقدیم وزارت ارشاد که مجوز را صادر می‌کند، تنها خودش مرجع صالح برای تشخیص این مصادیق است نه سازمانی بیرون از این مجموعه.

این مقام مسئول در اتحادیه ناشران همچنین از اینکه به گفته او پیشنهادهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص بررسی کارشناسی مشاغل فرهنگی از جمله نشر و کتتابفروشی در جدول مشاغل، هیچ گاه مورد پذیرش سازمان امور مالیاتی قرار نگرفته است، اظهار تاسف کرد.

خبر دیگر درباره آغاز به کار نمایشگاه کتاب مادرید با یاد مارکز، با حضور آلنده و در تبِ جام جهانی است. هفتاد و سومین دوره نمایشگاه کتاب مادرید با شعار «واژه را هجی کن» در پایتخت اسپانیا شروع به کار کرد.

۵۰۲ موسسه انتشاراتی حاضر در این نمایشگاه، کتاب‌های خود را با تخفیف ۲۰ درصدی به بازدیدکنندگان عرضه می‌کنند. این نمایشگاه که تا ۱۵ ژوئن (۲۵ خرداد) به کار خود ادامه می‌دهد، امسال در هفتمین سالی که اسپانیا بحران اقتصادی را تجربه می کند، امیدوار است که نقطه مثبتی برای ناشران و بازدیدکنندگان پدید آورد.

نمایشگاه ۱۷ روزه کتاب مادرید در حالی امسال تشکیل شده که چشم های زیادی به برزیل دوخته شده و این نمایشگاه ممکن است از این توجه متاثر شود با این حال امسال بیش از ۸۰۰ نویسنده قرار است تا در این نمایشگاه شرکت کنند. در همین حال برای جلب توجه به نمایشگاه پرنسس النا از اولین بازدید کنندگان از نمایشگاه در روز نخست آن بود.

همه دست اندرکاران امیدوارند که شاید فروش حداقل به اندازه سال پیش باشد و اندکی افزایش را تجربه کند. در سال ۲۰۱۳ از میزان رکود روزافزون نمایشگاه اندکی کاسته شد و پس از ۶ سال کاهش فروش، که در نهایت به ۴۳ درصد رسیده بود، میزان فروش اندکی بیش از ۹ درصد رشد یافت.

در نظرسنجی سال پیش که از مردم اسپانیا به عمل آمد، ۶۳ نفر از هر ۱۰۰ نفر اعلام کرده بودند که در سال حداقل یک کتاب می خوانند. البته این رقم پایین تر از آمار ۷۱ درصدی برای کل اروپا است.

با وجود همه اینها هنوز صنعت نشر کتاب بزرگترین بخش فرهنگی در تولید ناخالص داخلی اسپانیا را تشکیل می دهد و بیش از یک درصد این تولید به کتاب تعلق دارد. سال پیش در این کشور در مجموع ۳ میلیارد یورو کتاب فروخته شد.

این نمایشگاه امسال به بزرگداشت گابریل گارسیا مارکز اختصاص یافته که ۱۷ آوریل درگذشت. به همین مناسبت روز هشتم ژوئن (۱۸ خرداد) برنامه روخوانی «صد سال تنهایی» شاهکار مارکز در این نمایشگاه برگزار می‌شود.

با همه اینها، سخنرانی، کتابخوانی و بزرگداشت تنها بخش جانبی نمایشگاه کتاب مادرید است. هدف اصلی این نمایشگاه دیدار و ملاقات کتابخوانان با خالقان کتاب ها یعنی نویسندگان است و امسال قرار است در این زمینه با حضور ۸۵۰ نویسنده رکورد جدیدی گذاشته شود و بیش از ۳۰۰۰ برنامه امضای کتاب در طول ۱۷ روز پیش بینی شده است.

خاویار ماریاس، آلمودنا گراندس، روسا مونترو، آلوارو پوملو، یسوس فررو، لوییس گارسیا مونترو، خاویر رورت، خولیا ناوارو، دولورس ردوندو شماری از نویسندگان اسپانیایی زبان حاضر در این رویداد فرهنگی خواهند بود. از دیگر نقاط جهان نیز جان کانلی از ایرلند، آنا گاوالدا از فرانسه، نیل گیمن و بن بروکس از بریتانیا، خورخه فرانکو از کلمبیا، لئوناردو پادورا از کوبا و ایزابل آلنده از شیلی شماری از میهمانان جهانی این نمایشگاه هستند.

خبر دیگری که در این هفته توجه اهالی چاپ و نشر به خصوص در تهران را به خود جلب کرد، پلمب دو چاپخانه در ماجرای چاپ برگه‌های شرط‌ بندی فوتبال بود. آنگونه که مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران گفته، دو چاپخانه در این استان به دلیل چاپ ۸۰ هزار برگه شرط بندی فوتبال پلمب شده‌اند.

هفته گذشته همایون امیرزاده مشاور اجرایی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از جلوگیری از عرضه ۸۰ هزار برگه پیش بینی نتایج مسابقات فوتبال توسط تعدادی از واحدهای چاپی در استان تهران خبر داده بود.

در خبری دیگر در حوزه چاپ، اداره‌کل بازرسی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان در بخشنامه‌ای در خصوص ممنوعیت استفاده و تولید لوازم‌التحریر، دفترچه و کیف دانش‌آموزان و دانشجویان که منقوش به تصاویر غیراخلاقی و ضدارزشی است، به چاپخانه‌های تهران هشدار داد.

در این بخش‌نامه که به کلیه اعضای صنف چاپخانه‌داران تهران ابلاغ شده است، آمده است: اتحادیه یادشده، می‌بایست واحدهای تولیدی و توزیعی خود را از تولید و توزیع هرگونه اقلام مذکور که منقوش به تصاویر غیراخلاقی و ضدارزشی است، منع کند.

اما در هفته‌ای که گذشت مدیرکل یکی دیگر از ادارات کل زیرمجموعه معاونت فرهنگی وزارت ارشاد تغییر کرد. طی حکمی از سوی علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی‌اصغر سیدآبادی به عنوان مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شد.

سید آبادی جایگزین مصطفی امیدی شده است که از دوره مسئولیت محسن پرویز در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیریت این دفتر را بر عهده داشت.

در تغییری دیگر در مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علیرضا مختارپور به عنوان دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور منصوب شد. حکم دبیرکلی مختارپور را علی جنتی امضا کرده و این در حالی است که وی هفته پیش هم با حکم رئیس جمهور به عضویت هیئت امنای نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور درآمده بود.

از چندی پیش اخبار و زمزمه‌هایی مبنی بر رفتن محمدحسین ملک‌احمدی که اسفندماه ۹۲ از جایگاه دبیرکلی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور منصوب شده بود و انتصاب علیرضا مختارپور در این سمت نیز شنیده می‌شد که با امضای حکم عضویت وی در هیئت امنای نهاد توسط رئیس جمهور، این خبر قوت بیشتری گرفت.

علیرضا مختارپور پیش از این معاون امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیرکل اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیر انتشارات اهل قلم، مدیر انتشارات امیرکبیر بوده است. آخرین مسئولیت او مدیریت انتشارات انقلاب اسلامی وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای است.

اما در هفته‌ای که گذشت، مراسم تقدیر از دست‌اندرکاران نمایشگاه کتاب بدون حضور خبرنگاران در تالار رودکی در تهران برگزار شد. خبر این گزارش البته روی وبسایت وزارت ارشاد قرار گرفت و مهمترین اتفاق آن هم اظهار نظر تازه علی جنتی در خصوص مکان نمایشگاه بود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم گفت: برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در محل دایمی نمایشگاه‌های بین المللی تهران مناسب تر از محل مصلای بزرگ حضرت امام خمینی (ره) است زیرا این مکان محلی برای عبادت و نماز است.

در مراسم تقدیر از دست‌اندرکاران نمایشگاه کتاب، سید عباس صالحی معاون امور فرهنگی وزیر ارشاد،‌ علی مرادخانی معاون امور هنری وزیر ارشاد اسلامی، بابک دربیکی مشاور وزیر و رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجتبی سلطانی مشاور وزیر ارشاد در امور جوانان و جمعی از مدیران و دست اندرکاران بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران حضور داشتند.

در پایان این مراسم جمعی از دست اندرکاران برگزاری این نمایشگاه از جمله سازمان‌ها و نهادهای همکار در این رخداد بزرگ فرهنگی از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تقدیر شدند.

اما بشنوید از اولین گام عملی برای واگذاری ممیزی کتاب به ناشران. بر اساس اعلام مدیر دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کلیات آئین‌نامه تشکیل کارگروه‌های تخصصی بررسی کتاب در موسسات انتشاراتی، به تصویب کمیته تخصصیِ منتخب هیئت نظارت بر ضوابط نشر رسید. در جلسه اخیر این کمیته همچنین کلیات آئین‌نامه تشکیل کارگروه‌های تخصصی بررسی کتاب در استان‌ها به تصویب رسید.

علی شجاعی صائین از تدوین دو آئین‌نامه توسط کمیته تخصصی هیئت نظارت بر ضوابط نشر در دومین جلسه این کمیته خبر داده و گفته است: کلیات دو آئین‌نامه پیشنهادی یکی برای تشکیل کارگروه‌های تخصصی بررسی کتاب در استان‌ها و یکی برای تشکیل کارگروه‌های تخصصی در مراکز انتشاراتی که در اولین جلسه این کمیته مطرح شده بود، بعد از اخذ موافقت اعضای هیئت نظارت بر ضوابط نشر، در جلسه روز سه‌شنبه مورخ ۱۳ خرداد کمیته یادشده، به تصویب رسید.

مدیر دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: این کمیته ۷ نفره را اعضای هیئت نظارت بر ضوابط نشر و از میان اعضای خود انتخاب کرده‌اند که عبارتند از: حجت الاسلام و المسلمین سیدمهدی خاموشی، حجت الاسلام و المسلمین محمدعلی مهدوی‌راد، محمدتقی سبحانی، عماد افروغ، حسین کچوئیان و محمود گلزاری (به نمایندگی از هیئت نظارت بر ضوابط نشر کتاب بزرگسال) و نیز محسن چینی‌فروشان (به نمایندگی از هیئت نظارت بر ضوابط نشر کتاب کودک و نوجوان).

شجاعی صائین سپس درباره وظایف کارگروه‌های تخصصی بررسی کتاب در استان‌ها بر اساس آئین‌نامه پیشنهادی، ضمن یادآوری فعالیت ۵ کارگروه مشابه در استان‌های خراسان رضوی، قم، اصفهان، آذربایجان شرقی و کرمان، گفت: در حال حاضر ناشران این ۵ استان کتاب‌های خود را برای بررسی به این کارگروه‌ها ارائه می‌کنند و نیازی به ارجاع آنها به مرکز (تهران) نیست. اگر ما بتوانیم این کارگروه‌ها را مثلاً در ۵ استان دیگر ایجاد کنیم و این امور به استان‌ها واگذار شود، طبیعتاً هم شاهد مشارکت بیشتر نخبگان استانی در بررسی کتاب‌ها و هم تسریع در این امر خواهیم بود.

وی در خصوص کارویژه کارگروه‌های تخصصی در مراکز نشر هم تاکید کرد: در صورت تصویب نهایی آئین‌نامه مربوطه، اگر ناشری درخواست تشکیل کارگروه بررسی کتاب را داشته باشد، می‌تواند طبق آئین‌نامه نامه مربوطه که جزئیات آن بعد از تصویب از سوی هیئت نظارت بر ضوابط نشر اعلام خواهد شد، درخواست خود را مطرح کند و در صورت موافقت با این تقاضا، این کارگروه مثل یکی از کارگروه‌های بررسی ما تلقی خواهد شد و ناشر مربوطه هم پس از اخذ تائیدیه کارگروه خودش در مورد عناوین مربوطه، به دفتر کتاب مراجعه خواهد کرد. در این مرحله ما دیگر کتاب را بررسی نخواهیم کرد و تنها اقدام به ثبت مجوز آن خواهیم کرد.

مدیر دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در عین حال گفت: لفظ «واگذاری ممیزی» در این خصوص به لحاظ حقوقی، کلمه دقیقی نیست و بلکه این در واقع تشکیل کارگروه‌های تخصصی بررسی کتاب در مراکز انتشاراتی اعم از دولتی، خصوصی و عمومی است با این حال این کارگروه‌ها می‌توانند مثل کارگروه‌های مستقل در دفتر کتاب و یا کارگروه‌هایی که در ۵ استان مذکور تشکیل شده است، عمل کنند و نظر آنها مبنای صدور مجوز کتاب خواهد بود.

علی شجاعی صائین در پایان اعلام کرد: این دو آئین نامه در اولین جلسه هیئت نظارت بر ضوابط نشر که امیدواریم ظرف ۲ هفته دیگر تشکیل شود، مورد بررسی قرار خواهد گرفت و در صورت تصویب نهایی، ما موظف هستیم که مقدمات اجرایی آن را فراهم کنیم.