به گزارش هورنیوز؛ خوزستان یکی از استان‌های کشور است که قابلیت‌های زیادی در تولید و پرورش آبزیان به وی‍‍ژه میگو دارد. صنعت پرورش میگو در خوزستان از سال ۷۱ در چوئبده آبادان با سطحی محدود آغاز شد و امروز بیش از ۵ هزار هکتار از اراضی چوئبده به پرورش این آبزی اختصاص دارد.

مراکز تکثیر و پرورش میگو چوئبده آبادان تنها مکانی هستند که علاوه بر پرورش محصولی مهم و پرطرفدار به نام میگو در استان خوزستان، باعث اشتغال تعداد زیادی از جوانان منطقه شده است.

این مراکز در چوئبده آبادان شامل ۱۵۰ قطعه (مزرعه) است که هم اکنون ۳۲ مزرعه میگو با مساحت ۴۳۲ هکتار در آن فعال است.

لکه سفیدی که به جان میگوها افتاده است

درست ۱۳ سال پیش و در سال ۸۱ بود که تلف شدن بخش عمده ای از محصول میگو آن سال در کشور و تقریباً تمام میگوهای تنها مرکز پرورش این آبزی در استان خوزستان یعنی چوئبده آبادان از بین رفت و ضربه سختی بر پیکره صنعت شیلات و آبزی پروری استان و حتی کشور وارد کرد.

پس از بررسی علل این اتفاق تلخ، بیماری لکه سفید که بعدها به سفیدک معروف شد، مقصر اصلی به بار آمدن این خسارات شد.

سفیدک یا لکه سفید هم اکنون به عنوان جدی ترین و سخت ترین بیماری ویروسی تاثیر گذار در انواع گونه های میگو شناخته شده است. بیماری لکه سفید که با نام های وایت اسپات ، ایکتیوفتریوزیس ، ایک ، سفیدک مشهور است، مولتی فیلیس خطرناک ترین انگل خارجی ماهیان است و به صورت نقاط سفید رنگی بر روی سطح بدن ماهی ظاهر می شود. شکل بالغ انگل یا تروفونت در اپیتلیوم بافت پوششی پوست و یا آبشش یافت می شود.

انگل بالغ که به صورت نقاط سفید رنگ در پوست مشخص است سلول را پاره می کند و وارد آب می شود ، سپس دور خود دیواره ی ژلاتینی ایجاد می کند که به آن تومونت می گویند سپس تکثیر می یابد و بین ۲۵۰ تا ۱۰۰۰ تومیت ایجاد می شود. تومیت ها پس از خروج از تومنت به تروفونت تبدیل می گردند و به بدن ماهی حمله ور می شوند.

این انگل سلول های پوششی سطح بدن را از بین می برد. در صورتی که در آبشش باشد ماهی دچار اختلالات تنفسی می شود. این انگل با تولید آنزیم هیالورونیداز موجب خورده شدن سلول های پوستی و ایجاد زخم و در آخر حمله عوامل ثانویه مثل قارچ ها می شود.

آبزیان آلوده بدن خود را به اشیاء موجود در آکواریوم و یا دیواره ی استخر ها می مالند ، بی قرارند ، در استخر ها کنار ورودی آب استخر جمع می شوند. آبشش ها بی رنگ هستند. لکه های سفید رنگ بر روی پوست و آبشش ماهیان مشاهده می گردد.

متاسفانه باید گفت که این بیماری امسال دوباره بازگشته است و در میان مراکز پرورش و تکثیر میگو استان خوزستان نیز شیوع پیدا کرده است. برخی علت آن را واردات غذای آلوده و تغذیه میگوها از آن، برخی علت را استفاده از لاروهای (میگوهای مولد) نامناسب و ضعیف و برخی دیگر کوتاهی مسئولان برای جلوگیری از شیوع مجدد و از بین نبردن آن پس از اتفاق سال ۸۱ می دانند.

در این خصوص جاسم مرمضی رئیس پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور در گفتگو با یکی از رسانه های استان نسبت به وجود بیماری لکه سفید در مزارع پرورش میگوی خوزستان هشدار می دهد و می افزاید: اکنون بیماری در خوزستان و بوشهر نهادینه شده و منطقه ما آلوده به ویروس این بیماری است و هر گاه زمینه در محیط مهیا شود بروز می کند.
جاسم مرمضی می افزاید: از بین بردن این ویروس عملی نیست اما باید ضریب اطمینان را بالا برد بنابراین اکنون مدیریت مزرعه در کنار ویروس مطرح است.

وی درباره عامل بیماری می گوید: امسال لاروهایی که از بوشهر آورده شده بود مشکل داشتند و بعضی معتقد هستند مشکل از غذا و نهاده های مربوطه است اگر چه همه اینها در حد حدس و گمان است ولی متهم ردیف اول غذای آلوده بوده البته مشکل از هر جا باشد مدیریت صحیح مزرعه می تواند چاره ساز باشد و باعث بروز کمترین خسارت شود.
مرمضی تاکید می کند: این بیماری به خوبی ریشه یابی نشده و تحلیل باید توسط دامپزشکی انجام شود زیرا ناظر و مرجع آنها هستند.

نمونه ای از آبزی مبتلا به سفیدک

در همین زمینه بهزاد جلیل پور یکی از پرورش دهندگان میگو در چوئبده آبادان در گفتگو با خبرنگار هورنیوز اظهار کرد: بیش از ۹۰ درصد محصول میگوی امسال من به دلیل این بیماری از بن رفته است.

وی افزود: بیشتر آمارهایی که مسئولان در خصوص میزان تولید، زمان وقوع بیماری و دلیل بیمه نشدن برخی از مزارع اعلام می کنند صحت ندارد.

جلیل پور می گوید: پارسال ۱۸ تن و امسال فقط سه تن میگو برداشت کرده و بقیه محصولش را بیماری از بین برده، در حالی که برآورد برداشت امسال، ۴۰ تن بوده است.

وی درباره عوامل بیماری توضیح می دهد: لاروهای میگو که از مراکز تکثیر تهیه کرده بودیم از نوع ضعیف و نامرغوب بودند و گفته می شود که غذای مراکز تکثیر نیز آلوده بوده، در حالیکه دامپزشکی باید روی آنها نظارت می کرد و اجازه استفاده از آنها را نمی داد.

جلیل پور با اشاره به اینکه لاروها مهمترین عامل بیماری نبوده تصریح می کند: به جز سه مزرعه در سایت چوئبده آبادان، همه مزارع با بیماری درگیر بودند اما هشت مزرعه همه محصول خود را از دست دادند که مهمترین عامل در تشدید بیماری آنها نزدیکی با کانون بیماری بوده است.

وی اظهار می کند: تعدادی از مزارع سایت چوئبده پس از شیوع بیماری در سال ۸۱ متروکه مانده اند که اکنون به مانداب و لانه پرندگان تبدیل شده اند و همین مزارع کانون بیماری و آلودگی بودند اما شیلات برای تخلیه و کنترل آلودگی در آنها اقدامی نکرد.

این پرورش دهنده می افزاید: با آغاز موج سوم بیماری، آب کانالی که نیاز مزارع را تامین می کرد قطع شد زیرا با وجود مکاتبات بسیار اداره شیلات برای زهکشی آن اقدام نکرده بود بنابراین نتوانستیم اقدامات کنترل بیماری را به خوبی پیاده کنیم.

به گفته وی، دامپزشکی از زمان شیوع بیماری به پرورش دهندگان هشدار داده بود اما دیگر کاری از دست ما بر نمی آمد و با وجودی که در حد توان بهداشت را رعایت کردیم فایده ای نداشت.

جلیل پور اظهارات اداره شیلات مبنی بر نبود نقدینگی برای بیمه محصول را رد می کند و می گوید: هفتم تیر امسال بچه میگوها را در استخرها ریختیم و ۲۱ تیر به ما اعلام کردند که بیماری لکه سفید شایع شده، آن زمان مشغول تشکیل پرونده برای بیمه مزارع بودیم زیرا تا ۳۱ تیر مهلت برای ثبت نام بود اما با انتشار خبر شیوع بیماری، سایت بیمه به صورت تعمدی مسدود و از دسترس خارج شد و موفق به ثبت نام نشدیم.

جلیل پور همچنین اظهار می کند: اکنون حدود ۷۰۰ میلیون تومان بدهی به افراد مختلف دارم که ۵۰۰ میلیون تومان آن مربوط به بانک ها است، علاوه بر این به دلیل ناتوانی در پرداخت حقوق ۳۰ نفر از کارکنان با شکایت آنها روبه رو شدم که در نهایت با فروش خودروی پدرم، این بدهی را به کارکنان را پرداخت کردم، البته این فقط داستان من است و تمامی سرمایه گذاران و صاحبان این مراکز با این مشکل مواجه شده اند.

وی همچنین با انتقاد از مسئولان بانک رفاه کارگران می گوید: بر اساس مصوبه دولت مبنی بر استمهال وام های بانکی برای خسارت دیدگان خشکسالی و بیماری، بانک کشاورزی استمهال را پذیرفت اما بانک رفاه زیر بار این مصوبه نرفته و حتی نامه مدیریت بحران استانداری را هم قبول نکرده است.

جلیل پور تاکید می کند: برای سال آینده نمی توانیم کاری بکنیم زیرا آماده سازی و احیای مزرعه ای که دچار بیماری شده باشد کار بسیار سخت، پیچیده و پرهزینه ای است و مشکلی است که درصورت عدم حمایت مسئولین می تواند برای بسیاری از مراکز پرورش آبزیان در چوئبده آبادان رخ دهد که این امر می تواند مشکلاتی مانند بیکاری کارکنان، کم شدن میزان محصولات و … شود.

حال سرمایه گذاران بومی و خسارت دیده این داستان تلخ در انتظار حمایت مسئولان مربوطه هستند تا بتوانند دوباره روی پای خود بایستند و به آبزی پروری در استان خوزستان رونق بخشند. طبیعی است که حمایت از این خسارت دیدگان علاوه بر کمک شایانی که به این بخش از پرورش دهندگان بومی می کند می تواند باعث دگرمی دیگر سرمایه گذاران داخلی برای کار در استان باشد و همچنین از بیکاری تعدادی از کارکنان در این بخش جلوگیری می شود.