به مناسبت روز دانشجو نگاهی گذرا به نقش دانشجویان درعرصه ی سیاست و فرهنگ و وزن سیاسی فرهنگی این قشر در فضای کشور می‌اندازیم.

از دیر باز دانشمندان و اهل علم در جوامع متمدن گرامی داشته میشدند.

با گذر از قرون وسطی و پا نهادن به عصر جدید طبقه ی تحصیل کرده و دانشجویان جزو نخبگان جامعه و زمینه ساز تغیرات اساسی در سطح جامعه و جهان شدند بطوری که در پایه ریزی بسیاری از جنبش ها و انقلاب های شناخته شده دانشجویان و نخبگان جامعه نقش تعیین کننده و سرنوشت سازی داشته اند.

در دوران اخیر در کشور مان ایران به دلیل موقعیت ژءوپولتیک بی نظیر، منابع سرشار معدنی و زیر زمینی وبسیاری منابع خدادادی دیگر و همچنین ضعف و بی لیاقتی دستگاه حکومتی، صحنه ی زور آزمایی قدرت های جهانی بوده است.در چند قرن اخیر کشورما بار ها شاهد نادیده گرفتن استقلال و نقض حاکمیت از جانب بیگانگان بوده است، از حضور ناوگان پرتغال در خلیج فارس و تسخیر جزایر و مناطق جنوبی ایران گرفته تا چند دهه استعمار و غارت منابع نفتی جنوب ایران و به قدرت رساندن رضاخان توسط انگلستان در اوایل سده ی اخیر خورشیدی.

پس از تبعید رضاشاه در سال ۱۳۲۴ به جزیره ی موریس و به تخت نشستن محمد رضاشاه در ایران، فضای سیاسی به مراتب بازتر شد و زمینه برای فعالیت گسترده ی احزاب ملی-مذهبی و دست چپی فراهم شد.

احزاب مختلف رشد کردند و تا چند سال تاثیرگذار در عرصه ی سیاست داخلی و خارجی بودند، بطوری که این فضای نسبتا باز سیاسی منجر به قدرت گرفتن نخست وزیر وقت، دکتر مصدق شد،او که همچون بسیاری از درباریان سرسپرده ی مطلق شخص شاه نبوده و سیاست های بعضا مقایر با شاه را اتخاذ می نموده است.در ماجرای کودتای ۲۸ مرداد سال ۳۲ شاه با توسل به متحدانش دولت مردمی دکتر مصدق را سرنگون میکند.در این مورد نقش آمریکا از بقیه ی متحدان پررنگ تر بوده است.

پس از کودتا و بازگشت مجدد شاه به قدرت و دکتر مصدق را علی رقم بیگناهی به سه سال زندان و پس از آن تا پایان عمر به قلعه احمد آباد تبعید نمود.دوباره فضای سیاسی کاملا بسته و خفقان و سرکوب همه جانبه ی احزاب و نشریات تشدید شد.

در ماههای بعد از این کودتای شوم اعتراضات گسترده ای صورت گرفت، از جمله در ۱۶ آذر همان سال دانشجویان پرشور دانشگاه تهران که متوجه نقش پررنگ متحدان شاه و به ویژه امریکا دراین کودتا شده بودند به از سرگیری روابط با بریتانیا اعتراض کرده و در این حرکت خود جوش سه تن از دانشجویان کشته شدند.

به یاد این سه تن که بخاطر مبارزه با استبداد رژیم سرکوبگر شاه و فضای بسته ی آن روزگار جان خود را از دست دادند روز ۱۶ آذر را روز دانشجو نام نهادند.آنچه اهمیت دارد توجه این قشر به تحولات کشور وروابط بین الملل است چراکه نخبگان جامعه همان جوانان تحصیل کرده و دانشجویان میباشند که هرجا بابت حفظ منافع ملی و استقلال و امنیت و تمامیت ارضی کشور احساس خطرکنند همچون امواج خروشان موانع پیش رو را برمیدارند.

پس از این کودتای شوم، آمریکا بازیگر اصلی و بلامنازع صحنه ی سیاسی ایران شد وروز به روز به نفوذش در کشورمان می افزود وبا اقدامات ضد ایرانی از جمله طرح کاپیتولاسیون وانقلاب سفید به دنبال منافع و اهداف سیاسی،اقتصادی و فرهنگی خود در ایران بود که به ناگاه انفجاری عظیم در جزیره ی ثبات! خیال خام کاخ سفید نشینان را برهم زد.

قشر دانشجو و تحصیلکردگان جامعه با هدایت های مرجعیت و روحانیت بزرگوار وبا همراهی مردم درخلال این سالها توانستند تا حکومت سرکوبگر پهلوی را بعد از یک دوره ی سیاه پنجاه ساله ازبین ببرند و ایرانی که طی چند قرن اخیر همچون گربه ای آرام و تحت سلطه محسوب میشد به هیبت نره شیری خشمگین در آورد که غرش کنان بند و زنجیر های اسارت چند صدساله را که برپیکره ی خود نقش بسته است پاره میکند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز این قشر مهم، پویاتر، آگاه تر و نیرومند تر از گذشته به حیات سیاسی و فرهنگی خود ادامه داد چنانکه در واکنش به فرار شاه به دامان متحد قدیمی اش آمریکا و رد درخواست ایران درخصوص استرداد او به ایران،سفارت امریکا در تهران را تسخیر کردند وتسخیر لانه ی جاسوسی چنان حرکت مثبتی بود که توسط امام خمینی ره  “انقلاب دوم” نام گرفت.درطی جنگ هشت ساله نیز دانشجویان مومن و میهن پرست انقلابی در صحنه حاضر بودند و نقش بسزایی در تحولات اساسی جنگ داشته اند.

امروز نیز دانشجوی ایرانی که میراث چند دهه مقاومت در برابر استبداد و میهن پرستی را داراست بابصیرت و آگاهی و بهره گیری از امکانات موجود،همچون گذشته حافظ مجد اسلام، انقلاب اسلامی و شکوه میهن عزیزمان می باشد.