ویژگی های دفاع مقدس و آثارش بر جامعه ی اسلامی:

جهاد در راه خدا
جهاد در مفهوم خاص خود به عنوان وظیفه و تکلیفی الهی، جایگاهی بلند در فقه اسلام دارد و سهمی قابل توجه از احکام را به خود اختصاص داده است. جهاد در اصطلاح به معنای به کار گرفتن نهایت تلاش و توان در مقابله با دشمن است. در قرآن کریم، جهاد در راه خدا از دیگر جنگ ها متمایز شده است. شالوده جنگ و جهاد در اسلام، در راه خدا بودن آن است. در راه خدا بودن جهاد بدین معناست که جنگ باید برای تحقق اهدافی به کار گرفته شود که خداوند متعالی معیّن فرموده است. همین حقیقت، رمز تقدس و ارزشمندی جهاد و دفاع در اسلام است. از این رو، مردم ایران اسلامی برای رضای حضرت حق، مانند سیلی به سوی جبهه های جنگ حق علیه یاطل سرازیر شدند و دشمن بعثی و حامیانش را سر جای خود نشاندند.

استقامت رزمندگان و فرماندهان در نبرد
فرماندهان در سخنان خود درباره دفاع مقدس، به پایداری و مقاومت رزمندگان در عملیات های مختلف اشاره کردند و آن را از علت های پیروزی لشکر اسلام برشمرده اند. سردار شهید، مهدی زین الدین، درباره مقاومت و ایستادگی و تأثیر آن در پیروزی می گوید: «تنها کسانی که در صحنه نبرد راست قامتانند که به خداوند اتکال نمایند و با توکل بر او پیش بتازند. نه در سختی ها و نه در پیروزی ها، در هیچ کجا از یاد او غافل نشوند و محکم و مقاوم چون کوه بایستند و دشمن را از پای درآورند و این صفت فقط مخصوص رزمندگان اسلام است. در هیچ کجای دنیا آن کسانی که اعتقاد به خداوند و اعتقاد به معاد روز قیامت ندارند، نمی توانند دارای چنین مقاومت و ایستادگی باشند. رمز پیروزی صحنه نبرد، مقاومت و ایستادگی است».

شجاعت فرماندهان
شجاعت فرماندهان، در دوران هشت سال دفاع مقدس، مثال زدنی بود. فرماندهان عالی رتبه، برخلاف عرف نظامیان دنیا، شجاعانه تا عمق مواضع دشمن نفوذ می کردند و برای حصول اطمینان بیشتر، خود نیز به شناسایی و ارزیابی دقیق تر نیرو و تجهیزات دشمن می پرداختند. یکی از رزمندگان، از شجاعت سردار شهید مهدی باکری در عملیات فتح المبین چنین سخن می گوید: «شب عملیات، هفت ساعت راه باید می رفتیم تا به منطقه می رسیدیم و دشمن را غافل گیر می کردیم. حدود شش ساعت راه رفته بودیم که یک دفعه متوجه شدیم راه را گم کرده ایم. به شدت مضطرب شده بودیم. با چند نفر به جلو رفتیم تا راه را پیدا کنیم. من متوجه شدم یک نفر از جلو می آید. با خود گفتم حتما دشمن است. صدا کردم کیستی؟ گفت: من باکری هستم، فورا به عقب برگرد و نیروها را بیاور. شاید کسی باور نمی کرد او جلوتر از ما رفته، دشمن را دور زده و آمده بود ما را هم ببرد. بعد به ما گفت: نترسید، همه نیروهای دشمن خواب هستند».

بی اعتنایی به دنیا
از ارزش هایی که رزمندگان اسلام در دفاع مقدس بدان متصف بودند، بی اعتنایی به دنیا و مظاهر فریبنده آن است. رزمندگان اسلام در دوران نوجوانی و جوانی و اوان ظهور خواسته های بی شمار مادی، به همه لذت های دل فریب دنیا پشت پا زدند و حضور در جبهه و دفاع از میهن و نظام اسلامی را برتر دیدند. بی گمان، بدون دل بریدن از دنیا و دل بستن به آخرت، رزمندگان هیچ گاه توفیق آفرینش حماسه های سترگ و ماندگار دفاع مقدس را نمی یافتند. حضرت امام رحمه الله که خود، اسوه کم نظیر بی اعتنایی به دنیا بود، ناچیز شمردن زندگی دنیا را برای رزمندگان اسلام پیروزی می دانست و آن را قدرتی معنوی بر می شمرد: «برادران! شما در جبهه بر نفس خودتان غلبه کردید و زندگی را زندگی ابدی دانستید و این زندگی حیوانی طبیعی را ناچیز شمردید. شما الان پیروز هستید و ـ مادامی که این قدرت نفسانی در شماست، مادامی که چنین ایده الهی در شماست، پیروزید؛ چه شکست بخورید به حسب صورت و به حسب عوامل مادی، و چه پیشرفت بکنید».

شهادت طلبی
از عوامل پیروزی آفرین در صحنه نبرد، خطرها را به جان خریدن و به پیشواز مرگ سرخ رفتن است. ترس از مرگ و اشتیاق به زنده ماندن، با روح جنگ جویی و رزمندگی ناسازگار است و آنانی که در میدان دشوار نبرد دغدغه زنده ماندن و جان سالم به در بردن دارند، نمی توانند پیروزی بیافرینند. همواره رزمندگانی پیروزی را در آغوش کشیده اند که نه تنها از مرگ هراس نداشته، بلکه به استقبال آن رفته اند. یکی از ارزش هایی که رزمندگان اسلام با تکیه بر آن توانستند پیروزی های بزرگی را برای جبهه حق به ارمغان آورند، شهادت طلبی است. رزمندگان اسلام از آن جا که دفاع در برابر تهاجم بعثیان را مقدس می دانستند و کشته شدن در این راه را برای خود، مرگی سعادت آفرین و افتخارآمیز ارزیابی می کردند، نه تنها از دادن جان دریغ نمی ورزیدند که شیفته آن بودند. شهادت طلبی رزمندگان اسلام به عنوان عامل مؤثر معنوی، از امتیازهای جبهه حق در برابر جبهه باطل بود.

شیوه رهبری امام خمینی رحمه الله در جنگ تحمیلی
حضرت امام خمینی رحمه الله به عنوان رهبر و فرمانده کل قوا و فرماندهی عالی جنگ، تشخیص و هدایت راهبردی جنگ را بر عهده داشت و در این مدت با بهره گیری از شیوه ها و تدبیرهای خاص خویش، هشت سال دفاع مقدس را رهبری کرد و شگفتی سیاست مداران دوست و دشمن را برانگیخت. از جمله تدبیرهای امام خمینی رحمه الله در دوران جنگ تحمیلی، بسیج همگانی و سازمان دهی مردم و نیروهای مسلح، گسترش تشکیلات نظامی، ایجاد هماهنگی و انسجام در نیروهای مسلح، هماهنگی و به کارگیری امکانات پشت جبهه، مقابله با عوامل بازدارنده داخلی و تبلیغات دشمن، تفویض برخی اختیارات و تشویق به نبرد بود.

حضور زنان در جبهه و پشت جبهه
زنان در طول جنگ تحمیلی در عملیات های گوناگون شرکت می جستند یا در پشت جبهه می ماندند و خدمات ارزنده ای انجام می دادند. بانوان شیردل، افزون بر شرکت فعالانه خود در صحنه های گوناگون جنگ تحمیلی، مردان را نیز به جهاد و دفاع و ایثار و مقاومت در جنگ، تحریک و تشویق می کردند. برخی از نمونه های وظایف گوناگونی که زنان در جبهه عهده دار بودند، عبارت است از: درمان مجروحان، پرستاری از بیماران، حمل مجروحان به پشت جبهه، آشپزی، تعمیر برخی وسایل تدارکاتی، تشویق و تحریک مردان به جنگ، خبررسانی و در صورت لزوم، جنگیدن با دشمن. امام خمینی رحمه الله حضور بانوان در دفاع مقدس را چنین می ستاید: «زنان در عصر ما ثابت کردند که در مجاهده، هم دوش مردان بلکه مقدم بر آنانند».

دفاع دیروز؛ بازدارنگی امروز
اگر امروز نیروهای فرامنطقه ای از جمله امریکا در دروازه های کشور ما در خلیج فارس حضور دارند و منطقه خاورمیانه را به منطقه ای پرآشوب تبدیل کرده اند و با وجود اینکه ایران ما تقریبا در محاصره قرار دارد، مردم ایران در داخل کشور احساس امنیت می کنند؛ اگر امروز هیچ کشوری جرئت تجاوز به خاک کشور و انقلاب ما را ندارد و به صورت مستقیم با ما درگیر نمی شود، به دلیل این است که آنها جنگ با این ملت زنده، بیدار و شجاع را در جنگ تحمیلی تجربه کرده اند و می دانند با مردمی جان بر کف رو به رو هستند؛ ملتی که از مرگ برای آرمان هایش نمی ترسد. از این رو، حفظ این دستاوردها و پاسداشت آن همه مجاهدت ها، وظیفه ای بس سترگ است که امروز بر شانه های جوانان ما گذاشته شده است.

کدام کشورها در جنگ ایران و عراق حامی صدام بودند؟

در طول دوران جنگ تحمیلی کشورهای مختلفی به عراق کمک مالی و نظامی و… نمودند که باختصار به آنها اشاره می کنیم ؛
کشورهای حامی عراق :
الف ـ آمریکا
مهم ‌ترین مشوق صدام برای حمله به ایران ، آمریکا بود. آمریکایی ها با سقوط نظام شاهنشاهی در ایران دستشان از منابع عظیم نفت کشورمان کوتاه شده بود، بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، اقدام به دشمنی و حمله نمودند. حمله نظامی در صحرای طبس که با امدادهای الهی شکست خورد، کودتای نوژه و ده ها توطئه دیگر از جمله اقدامات دولت آمریکا بود.
زمانی که آمریکایی ‌ها در تمام این توطئه‌ها شکست خوردند، صدام را تشویق کردند که به ایران حمله کند .
در سال دوم جنگ و زمانی که ارتش اسلام ، نیروهای اشغالگر را ازخاک خود بیرون کرد،دولت آمریکا هم زمان چهار عملیات را برای حمایت از صدام و بر علیه ایران آغاز کرد :
۱- عملیات استانچ : تلاشهای دیپلماتیک برای شناسایی مبادی ورود سلاح و جلوگیری از ارسال تجهیزات جنگی به ایران
۲- عملیات مالی : تلاش برای تأمین نیازهای مالی عراق از طریق شرکتهای آمریکایی
۳- عملیات اطلاعاتی: قرار دادن اطلاعات نظامی مورد نیاز عراق از ایران
۴- عملیات ضد ایرانی در سازمان های بین المللی: محکومیت ایران در این سازمانها و جلوگیری از انتقال صحبتهای به حق مسئولین ایرانی به دیگر کشورها
ب ـ شوروی سابق یا روسیه فعلی
بخش عمده اسلحه مورد نیاز عراقی ‌ها در طول جنگ توسط شوروی تأمین می‌شد. این کشور با در اختیار گذاشتن تجهیزات و جنگ افزارهای مدرن ، کمک زیادی به صدام کرد.
پیشرفته‌ترین هواپیماهای جنگی، هلی‌کوپتر، تانک و سلاحهای دیگر ، از جمله تسلیحاتی بود که شوروی در طول هشت سال جنگ به عراق داد.
فرماندهان ارتش روسیه با حضور در ارتش عراق، ضمن دادن آموزش نظامی به فرماندهان عراقی ، راههای مقابله با حملات رزمندگان اسلام و حمله به ایران را به آنها می‌آموختند.
ج ـ اروپا
دو کشور فرانسه و آلمان بیشتر از سایر کشورهای اروپایی ، عراق را حمایت کردند. هواپیماهای سوپر اتاندارد و موشکهای لیزری که از آخرین دستاوردهای صنعت نظامی فرانسه بود، در اختیار ارتش عراق قرار گرفت. هواپیماهای سوپراتاندارد به دلیل گران بودن ، به ارتش عراق اجاره داده شد تا خلبانان عراقی با استفاده از آنها به راحتی بتوانند رزمندگان اسلام و شهرهای ایران را بمباران کنند.
زمانی که تمام این کمک ها نتوانست ارتش شکست خورده صدام را نجات دهد، آلمان با ارسال مواد شیمیایی به یاری صدام شتافت و او توانست ۶۰۰۰ تن بمب شیمیایی علیه مردم ایران به کار گیرد. ارتش صدام فقط ۱۱۰۰نفر را در شهر سردشت و سایر نقاط ایران و ۵۰۰۰ نفر را در شهر حلبچه با استفاده از این سلاحها به شهادت رساند.
کشورهای ایتالیا و بلژیک با ارسال موشکهای پیشرفته ضد زره و کمک به عراق در ساخت توپخانه دوربرد و بخشهای دیگر ارتش این کشور، از جمله حامیان عراق بودند.
د ـ کشورهای عربی
این کشورها با در اختیار داشتن بیشترین منابع نفت و گاز دنیا، عمده‌ترین پشتیبان عراق از نظر مالی و نیروی انسانی بودند.
حضوراسیرانی ازسربازان کشورهای اردن، مصر،‌ مراکش، سودان،‌ سومالی و کشورهای عربی خلیج فارس نشان دهنده اعزام نیروی انسانی ازسوی کشورهای عربی به عراق است.
آسمان این کشورها نیز در طول جنگ در اختیار عراق بود و هواپیماهای عراقی برای حمله به مناطق حساس در خلیج فارس و تنگه هرمز و استان‌های جنوبی کشورمان ، از آسمان این کشورها استفاده می‌کردند.
هـ ـ سایر کشورها
کشورهایی مثل برزیل و آرژانتین که در صنعت نظامی در آن زمان تقریباً پیشرفته بودند، تسلیحاتی را در اختیار عراق قرار می‌دادند. بعضی کشورها هم یا توانایی کمک به عراق رانداشتند، مثل کشورهای آمریکای لاتین و آفریقایی یا آنکه بی‌طرف بودند مثل ترکیه و پاکستان.

آمار کلی شهدای جنگ تحمیلی:

لیست عملیاتهای دلاور مردان ایران در دفاع مقدس:

۵۹/۰۹/۰۷ – عملیات مروارید نام یکی از عملیات نیروی دریایی ایران، در جنگ ایران و عراق است.در این عملیات که در روزهای ابتدایی آذر ماه سال ۱۳۵۹ توسط نیروی دریایی ارتش با پشتیبانی نیروی هوایی ارتش انجام شد، ۴ فروند ناوچه موشک انداز عراقی کلاس «اوزا» و ۷ فروند شناور دیگر عراقی غرق شدند و نیروی دریایی عراق پس از این عملیات عملاً فلج و تا پایان جنگ قادر به ایفاء نقشی نبوده‌است. ناوچه پیکان نیز در این عملیات توسط نیروی دریایی عراق منهدم گردید.

۱۶/۱۰/۵۹ – حماسه هویزه یکی از صحنه های عاشورایی در جریان تهاجم ارتش عراق به ایران است که با حضور جمعی از دانشجویان پیرو خط امام نقطه عطفی در تاریخ جنگ تحمیلی گردید.

۲۱/۰۳/۶۰ – عملیات فرمانده کل قوا-خمینی روح خدا با در محور آبادان – دارخوئین به صورت نیمه گسترده در تاریخ ۲۵/۳/۱۳۶۰ به فرماندهی سپاه انجام شد.

۰۵/۰۸/۶۰ – عملیات ثامن الائمه (ع) پنجم مهر ماه ۱۳۶۰ نقطه عطفی درتاریخ۸ سال دفاع مقدس به شمار می آید. در این روز اولین عملیات گسترده ایران در مقابل ارتش متجاوز عراق که یک سال بود در داخل سرزمین اسلامی ما جا خوش کرده بود.آغاز شد و با موفقیت کامل پایان یافت . هفته دفاع مقدس فرصتی است تا با هم مروری بر گزارش این عملیات داشته باشیم .

۰۸/۰۹/۶۰ – عملیات طریق القدس جمهوری اسلامی ایران تنها دو ماه پس از پیروزی در عملیات ثامن الائمه (ع)، عملیات طریق القدس را در سال دوم جنگ (آذرماه سال ۱۳۶۰) با سرعت بسیار و بر پایه تحولات جدید و شور و هیجان ایجاد شده در کشور، به عنوان بزرگ ترین عملیات خود در مقیاس گسترده، طرح ریزی کرد. سازماندهی نیروهای داوطلب با انگیزه شهادت طلبی در سازمان سپاه و در آستانه فرا رسیدن ماه محرم، برجسته ترین ویژگی این عملیات بود.

۰۲/۰۱/۶۱ – عملیات فتح المبین اول فروردین ماه ۱۳۶۱ در حالیکه رزمندگان اسلام برای حمله آماده‌اند و بی‌صبرانه منتظر شنیدن رمز عملیّات هستند، اما از اعلام شروع حمله خبری نمی‌شود. سلحشوران اسلام همچنان منتظر می‌مانند تا قرارگاه فرماندهی آغاز حمله را اعلام کند. روز دوّم فروردین ماه، مقر فرماندهی سپاه و ارتش آماده صدور دستور عملیّات می‌شود. استخاره برادر محسن رضایی، به قرآن کریم آیه ۱۷ سوره مبارکه فتح را در مقابل دیدگان فرماندهان جنگ می‌گذارد و بدین ترتیب عملیّات، فتح‌المبین نامگذاری می‌شود.
زمانی که عقربه ساعت روی ۳۰ دقیقه بامداد قرار می‌گیرد، پیام رمز شروع عملیّات توسط فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی(سردار محسن رضایی) و فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران(سپهبد شهیدصیاد شیرازی)صادر می‌شود.

۱۰/۰۲/۶۱ – عملیات بیت‌المقدس با رمز «یا علی ابن ابی‌طالب (ع)» در محور اهواز – خرمشهر – دشت آزادگان، به صورت گسترده در ۳ خرداد ۱۳۶۱ به فرماندهی مشترک انجام شد.

۰۷/۰۵/۶۱ – عملیات رمضان با رمز یا صاحب الزمان ادرکنی در محور شرق بصره به صورت گسترده در تاریخ ۷/۵/۱۳۶۱ به فرماندهی مشترک انجام شد.نخستین عملیات نظامی پس از آزادسازی خرمشهر در سوم تیرماه ۱۳۶۱ عملیات رمضان در وسعتی حدود ۱۵۰۰ کیلومتر مربع برای تصرف نهایی بصره انجام شد و با شکست مواجه گردید.
فتوای امام خمینی در خصوص اعزام جوانان «بالغ» (۱۵ سال قمری) به جبهه‌ها در همین راستا بود. که چنین فتوا می‌داد: «مادامی که جبهه‌ها نیاز به نیرو دارد، رفتن به جبهه به بالغین واجب کفایی است»

۱۰/۰۸/۶۱ – عملیات محرم با فرا رسیدن ماه پیروزی خون بر شمشیر، شوری در جبهه‌ها در می‌گیرد. گردان‌های عزادار امام حسین‌(ع) با دسته‌های سینه‌زنی در خطوط جنگی و یگان‌ها به راه می‌افتد و خاطرات جنگ‌های صدر اسلام متجلی می‌شود.
آوای مناجات برای سرور شهیدان همه جا می‌پیچد. نیروهای عراقی از وحشت حمله رزمندگان در ماه محرم به دستور فرماندهان در آمادگی کامل به سر می‌برند.
ماهواره‌های غرب با پرواز در آسمان منطقه عملیاتی، این هشدار را به صدامیان می‌دهند که حمله‌‌ای در شرف وقوع است، ولی به خاطر استتار نظامی نیروهیا رزمنده نمی‌توانند منطقه درگیری را شناسایی کنند. عراق برای جلوگیری از عملیات احتمالی، طی پیامی از ایران می‌خواهد به خاطر ماه حرام از جنگ خودداری شود، غافل از این خودش در ماه ذی‌الحجه که از ماه‌های حرام محسوب می‌شود، حمله سرتاسریش را آغاز کرده بود.

۱۷/۱۱/۶۱ – عملیات‌ والفجر مقدماتی با هدف‌ تصرف‌ پل‌ «غزیله» و سپس‌ پیشروی‌ به‌ سوی‌ شهر «العماره» عراق‌ طرح‌ ریزی‌ شده‌ بود. البته‌ انجام‌ عملیات‌ محرم‌ دسترسی‌ به‌ این‌ مهم‌ را آسان‌ جلوه‌ می‌داد.
دراین‌ عملیات‌۴۸ گردان‌ از سپاه‌ و۱۶ گردان‌ از ارتش‌ به‌ مصاف‌۸۰ گردان‌ از عراق‌ رفتند. در ساعت‌۲۱ و۳۰ دقیقه‌۱۸ بهمن‌ ماه‌۱۳۶۱ رمز عملیات‌ از قرارگاه‌ «خاتم‌الانبیا۹)») به‌ گوش‌ رزمندگان‌ مستقر در خطوط‌ «فکه» رسید: «یاالله‌ یا الله‌ یا الله». حمله‌ از سه‌ محور آغازشد و نیروها در تاریکی‌ مطلق‌ شب‌ به‌ منظور شکستن‌ خطوط‌ دفاعی‌ دشمن‌ پیش‌ رفتند.

۰۳/۱۲/۶۲ – عملیات خیبر پس از فتح خرمشهر و عقب نشینی سراسر ارتش عراق، دشمن برای دست یابی به پدافند مطمئن تدابیری به کار بست؛ به گونه ای که در مناطق کوهستانی، ارتفاعات مرزی را همچنان در اشغال خود نگه داشت؛ و در مناطق پست، با به کارگیری موانع مصنوعی موقعیت خود را تحکیم بخشید. در عین حال، دشمن از موانع طبیعی نیز به منظور ایجاد اطمینان بیشتر بهره می گرفت.
در این میان، رودخانه عریض اروند و منطقه وسیع هورالعظیم از نگرانی دشمن نسبت به تهاجم قوای ایران کاسته بود. این موضوع در منطقه هورالعظیم بیشتر مشهود بود، به طوری که دشمن هیچ گونه مانعی را برای ایجاد پدافند در غرب این منطقه در نظر نگرفته بود. عراق هرگز نمی پنداشت آب گرفتگی وسیع هورالعظیم برای نیروهای پیاده ایران قابل عبور باشد؛ و نیز گمان نمی کرد قوای مسلح ایران تلاش اصلی خود را در این منطقه قرار دهند.

۲۰/۱۱/۶۴ – عملیات والفجر ۸ با رمز یا زهرا (س) در جبهه جنوب در منطقه فاو و در وسعت ۸۰۰ کیلومتر مربع از بیستم بهمن ماه ۱۳۶۴ آغاز شد. در این عملیات هزاران تن از نیروهای ایرانی از رودخانه خروشان اروند رود گذشتند و در اولین روز عملیات، شهر مهم فاو را در جنوب شرقی عراق فتح کردند.
در فاصله صدور قطعنامه ۵۴۰ تا قطعنامه ۵۸۲ چندین عملیات دیگر توسط نیروهاى ایران صورت گرفت که مهمترین آنها عملیات والفجر ۸ بود که در تاریخ ۲۰/۱۱/۶۴ در منطقه فاو آغاز و منجر به تصرف شهر فاو در خاک عراق و قسمتهاى دیگرى از منطقه مربوطه به وسعت ۷۰۰ کیلومتر مربع گردید.

۰۳/۱۰/۶۵ – عملیات‌ کربلای‌۴ ؛ شکست‌ طلسم‌ خط‌ استحکام‌ دشمن سال‌- ۱۳۶۵ سال‌ ششم‌ جنگ‌- به‌ نام‌ سال‌ «سرنوشت» شناخته‌ می‌شود. فرماندهان‌ سپاه‌ پاسداران‌ توانسته‌ بودند برای‌ نخستین‌ بار۳۰۰ گردان‌ رزمی‌ را برای‌ اجرای‌ یک‌ طرح‌ بزرگ‌ تدارک‌ دیده‌ و گردهم‌ آورند. در این‌ گردهمایی‌ چهار قرارگاه‌ «نوح۷)»)، «نجف»، «کربلا» و «قدس» در جنوبی‌ترین‌ نقاط‌ خط‌ نبرد با عراق‌ تجمع‌ کرده‌ بودند تا پس‌ از ده‌ ماه‌بسیج‌ امکانات‌ کشور با عملیات‌ «کربلای۴»- که‌ در طول‌ دوران‌ پیش‌ از آن‌ بی‌سابقه‌ بود- شهر بصره‌ را از طرف‌ جنوب‌ تهدید کرده‌ و عملاً‌ به‌ سقوط‌ بکشانند.

۰۲/۱۲/۶۵ – کربلای ۵ سنگینی شرایط دشوار پس از عملیات کربلای ۴ ضرورت انجام عملیات دیگری را ایجاب می کرد. عملیاتی که پیروزی آن تضمین شده باشد و ضمنا از جنبه نظامی و سیاسی بسیار ارزشمند باشد تا آثار نامطلوب عدم فتح کربلای ۴ را جبران نماید.
ارزشمند ترین منطقه موجود شلمچه بود که دشمن در آن مستحکم ترین مواضع و موانع را داشت، به طوری که عبور از آن ها غیر ممکن می نمود و با توجه به اصول نظامی شناخته شده و محاسبات کمی، ضریب موفقیت بسیار ناچیز بود و بالطبع تضمین پیروزی از سوی فرماندهان عملیات را غیر ممکن می ساخت؛ لیکن ضرورت غیر قابل انکار ادامه جنگ در آن موقعیت و لزوم تسریع در تصمیم گیری پس از عملیات کربلای ۴ سبب گردید که صرفا برای انجام تکلیف و با امید به نصرت الهی، تمامی نیروهای خودی اعم از رزمنده و فرمانده برای عملیات بزرگ کربلای ۵ آماده شوند.

۱۸/۰۱/۶۶ – کربلای ۸ علی‌رغم‌ عملیات‌ کربلای۴ که‌ به‌ شکست‌ انجامید، کربلای‌ ۵ توانست‌ تا حدودی‌ خواسته‌ فرماندهان‌ جنگ‌ را تأمین‌ کند. شاید مهمترین‌ دستاورد عملیات‌ بزرگ‌ کربلای ۵ انهدام‌ بخش‌ عظیمی‌ از ماشین‌ جنگی‌ عراق‌ بود. به‌ همین‌ دلیل‌ انجام‌ عملیات‌ در شرق‌ بصره‌ بار دیگر در دستور کار قرار گرفت. عملیات‌ «کربلای‌ ۸ » در دو محور با حضور نیروهای‌ سپاه‌ در همین‌ راستا طراحی‌ شد تا توسط‌ دو قرارگاه‌ اجرا گردد.

۲۵/۱۰/۶۶ – بیت المقدس ۲ تلاش‌های دلیرمردان دفاع مقدس در طول هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و شرایطی که فرماندهان جنگ با آن روبرو بودند، همیشه پرسشی برای نسل جوان کشور بوده است. پاسخ به پرسش‌های جنگ به طور یقین جزو وظیفه ذاتی رسانه‌های همگانی است و ایرنا به‌مناسبت هفته دفاع مقدس، بخش‌هایی از دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را واکاوی می‌کند. عملیات بیت‌المقدس دو به عنوان عملیات بزرگ زمستانی موضوع این گزارش است. عملیات “نصر هشت” و تصرف ارتفاع “گرده‌رش” در غرب رودخانه “قلعه چولان”، “سرپل” و زمینه مناسبی را برای انجام عملیات بیت‌المقدس دو فراهم ساخت. ضمن اینکه باعملیات “نصر چهار” و تصرف “ماووت” نیز امکان اجرای عملیات در جناح چپ منطقه فراهم شد و موفقیت حاصل از سلسله عملیات‌های انجام شده در منطقه شمالغرب سبب شد تا شرایط لازم برای اجرای عملیاتی بزرگ در شمال “سلیمانیه” فراهم شود. عملیات بیت‌المقدس دو در شرایط جوی نامناسب انجام شد. به علاوه، وضعیت زمین، عقبه، انطباق روحیه فرماندهان ورزمندگان با محیط شمال غرب و مسایلی از این دست، از جمله مشکلات اجرای عملیات بود.

۰۳/۰۵/۶۷ – عملیات مرصاد منافقین با جمع آوری دیگر ضد انقلابیون سرخورده از کشورهای مختلف اروپایی، نیرویی به تعداد تقریبی ۱۵۰۰۰ نفر و با بهره گیری از جنگ افزارهای اهدایی صدام و دیگر اربابان خود از تنگه پاتاق، واقع درغرب کشور، حمله خود را به جمهوری اسلامی ایران آغاز می کنند. نیروی هوایی عراق با حمایت مقدماتی،‌آنها را برای ورود به عمق خاک ایران و در نهایت فتح تهران ترغیب می کند.
منافقین در پی حملات عراق به خاک میهن اسلامی و عقب نشینیهای موقت رزمندگان اسلام، با تصور اینکه پذیرش قطعنامه ناشی از جدائی ملت و دولت است، به خیال واهی از فرصت استفاده می کنند تا به اهداف پلید خود دست یابند.
منافقین با جمع آوری دیگر ضد انقلابیون سرخورده از کشورهای مختلف اروپایی، نیرویی به تعداد تقریبی ۱۵۰۰۰ نفر و با بهره گیری از جنگ افزارهای اهدایی صدام و دیگر اربابان خود از تنگه پاتاق، واقع درغرب کشور، حمله خود را به جمهوری اسلامی ایران آغاز می کنند. نیروی هوایی عراق با حمایت مقدماتی،‌آنها را برای ورود به عمق خاک ایران و در نهایت فتح تهران ترغیب می کند.

جنگ نفتکش ها چشم انداز جدیدى را به وجود آورد که بیانگر تشدید درگیرى و مقدمه جنگ دریایى بود. بعد از آغاز جنگ در سال ۱۳۵۹ جنگ نفتکش ها با ساختار کلى جنگ در خلیج فارس چنان در آمیخته بود که تفکیک جنگ دریایى از روند کلى جنگ غیر ممکن بود.
براى نخستین بار عراق به ترمینال نفتى ایران در جزیره خارک در ۲۴ سپتامبر ۱۹۸۰ میلادى (۲ مهر ۱۳۵۹) حمله کرد و بیست روز بعد تعدادى از مخازن سوخت را در تهران مورد حمله قرار داد و قبل از آن نیز ۱۵۰ مخزن ذخیره نفت را در آبادان به آتش کشید. حمله به میدان نفتى نوروز که یکى از ۳ میدان نفتى مهرگان و نزدیکترین حوزه نفتى فلات قاره ایران به جبهه جنگ بود؛ نیز مورد اصابت موشک هاى دشمن واقع شد که بر اثر تخریب لوله اصلى و نابودى کامل سکو باعث نشت روزانه ۲ تا ۲ هزار و پانصد بشکه نفت به آبهاى خلیج فارس شد. تهاجمات عراق به سکوهاى نفتى، تولید پالایشگاه هاى آبادان، تهران، شیراز و کرمانشاه را به کمتراز نصف تقلیل داد. در عین حال، آنچه «جنگ نفتکش ها» نامیده شد تأثیر ویژه اى بر آغاز جنگ در خلیج فارس داشت.تمایل عراق به گسترش جنگ با حمله به اهداف استراتژیک ایران در جزیره خارک و کشتى هاى در حال بارگیرى یا تردد به این جزیره، نمایان شد.

سرداران نام آور دفاع مقدس:

شهید محمد مفتح
آیت الله مفتح، پس از عمری تلاش و جهاد مستمر و خستگی ناپذیر در راه تبلیغ دین، در ساعت ۹ صبح روز ۲۷ آذر ۱۳۵۸، به همراه ۲ پاسدار جان برکف، شهیدان جواد بهمنی و اصغر نعمتی، هنگام ورود به دانشکده‌ی الهیات، توسط عناصر منحرف گروهک فرقان هدف گلوله قرار گرفتند و به فیض عظیم شهادت نایل آمدند.

شهید محمد باقری
مدت مأموریت در جبهه تمام شد بعضی از دوستانش تسویه حساب کردند برگشتند ولی عشق به شرکت در عملیات در نهایت شهادت باعث گردید که او مأموریت خود را تمدید نموده در جبهه بماند. عملیات بزرگ بیت‌المقدس۲ با رمز یا زهرا۳ با هدف آزادسازی غرب شهر ماووت عراق در شمال سلیمانیه شروع شد.محمد نیز همراه سایر همرزمانش در لشکر ۲۱ امام رضا ۷ به عنوان امدادگر در منطقه حضور پیدا کرد سرانجام صبح روز ۱۰/۱۱/ ۱۳۶۶ در ماووت عراق در یک بمباران هوایی دشمن بعثی با قلبی مالامال از عشق الهی به سوی معبود پرواز کرد. پیکر پاک این نوجوان بسیجی چند روز بعد از شهادت در شهرستان طبس بخش دستگردان تشییع در روستای چاه‌کم به خاک سپرده شد.

شهید محمد جهان آرا
محمد اولین گام شکستن محاصرهٔ آبادان بود. این پیروزی در مهر ۱۳۶۰ روی داد. به دنبال این پیروزی در روز هفتم مهر محمد جهان‌آرا و تعداد دیگری از فرماندهان راهی تهران شدند تا گزارش عملکرد نیروها را به روح الله خمینی بدهند اما در میانه راه بر اثر سقوط هواپیمای پروازهرکولس سی -۱۳۰نیروی هوایی ارتش عراق کشته شد.

شهید محمد ابراهیم همت
در جریان خیبر همچنان که نیروهای ایرانی در برابر ارتش عراق مقاومت می کردند هنگامی که همت برای بررسی وضعیت جبهه جلو رفته بود بر اثر اصابت گلوله یتوپ در نز دیکی اش همراه با معاونش اکبرزجاجی در غروب ۱۷ اسفند ۱۳۶۲ در محل تقاطع جاده های جزایر مجنون شمالی و جنوبی کشته شدند . ابراهیم همت قرار بود در قطعه ۲۴ بهشت زهرا دفن شود ولی به اصرار خانواده در زادگاهش و در کنار امامزاده شاهرضا دفن شد . با این حال در (قطعه :۲۴ ردیف :۷۷ شماره ۵۲۴ ) بهشت زهرا و در کنار مصطفی چمران ، عباس کریمی و رضا چراغی سنگ مزاری برای وی نصب کرده اند و بسیاری تصور می کنند که او در بهشت زهرا دفن شده است .

شهید مصطفی چمران
دکتر مصطفی چمران در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۶۰، یک روز قبل از شهادت خود در اهواز و در جلسه شورای عالی دفاع برای آخرین بار شرکت کرد و پس از آنکه خبر شهادت فرمانده نیروها ی دهلاویه، ایرج رستمی را در سحرگاه ۳۱ خرداد دریافت کرد به سرعت فرد دیگری را برای فرماندهی انتخاب وبا خود به دهلاویه برد.
او به سمت سوسنگرد به راه افتاد و در پشت نزدیکترین خاکریز درمقابل نیروهای عراقی قرارگرفت.خمپاره ها چپ و راست در اطراف او به زمین می خوردند ، ناگهان خمپاره ای در نزدیکی او منفجر شد و وی از ناحیه پشت سر مورد اصابت ترکش قرار گرفت و به مقام رفیع شهادت نایل آمد.

منابع:
مرکز اسناد انقلاب اسلامی
پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه
پایگه اطلاع رسانی حوزه
سایت ایران شهید