یک سینه حرف موج می‌زند در دهان ما!
محمد مالی اظهار داشت: کمتر تحول فرهنگی سراغ داریم که مبداء آن استان خوزستان نبوده باشد یا در ادامه تعالی خود در این استان به رشد و بالندگی نرسیده باشد. بنابر این مدیریت فرهنگی در این استان با چنان سابقه درخشان و عمق بی‌نظیر، اگر با شناخت کافی از ظرفیت‌ها و آشنایی با چالش‌های فرارو نباشد به جای خلق و کمک به فرآیند و چرخه فرهنگی به تولید کاریکاتوری از این حوزه خواهد انجامید.
مالی که از ابتدای سال ۹۴ ریاست انجمن نمایش خوزستان را بر عهده گرفته است ادامه داد: تئاتر مدرن در تاریخ معاصر کشور ما همپای صنعتی شدن و بهتر بگویم نفتی شدن کشور از دروازه‌های خوزستان وارد شد. همچنین ریشه‌های تئاتر آیینی و سنتی در اشکالی چون نقالی و تعزیه نیز در استان ما وجود داشته است. چه پیش از انقلاب و چه بعد از آن هم می‌توانم بگویم تئاتر در استان خوزستان به همه لکنت‌ها، فرازها و فرودهایی که داشته همواره تاثیرگذار و پیشرو بوده است.
وی اظهار داشت: امروز هم تئاتر خوزستان با وجود بزرگانی چون محمد جمال‌پور، عبدالرضا حیاتی، سلیمی‌فر، بهارلو، غلامی، سیاتیری، فاضلی، قاسمی، محمدی، نعمتی و بسیاری دیگر یک گنجینه با ارزش معنوی از تجارب متعهدانه در کنار موج پویا و درخشانی از طیف جوان، مستعد و رو به رشد در اختیار دارد که باید به فرمولی برای استفاده از آن کوه تجربه در کنار این جوانان سرشار از انرژی و خواستار تغییر و ابتکار دست یافت.
مالی تصریح کرد: شوربختانه در کنار همه بالندگی‌هایی که تئاتر خوزستان دارد معتقدم که مسیر فراروی تئاتر استان طولانی و دارای کارهای نکرده بسیار است. امروز باید به سرعت زمینه و بستر آموزشی برای ارتقای علمی و صحیح وضع موجود و ورود نسلی تازه به تئاتر استان فراهم آید و در کنار این پرورش استعدادهای تازه به ایجاد زیرساخت های اجرای تئاتر هم همت گماشت.
وی خاطرنشان کرد: در پنج ـ شش سال گذشته تلاش جدی و تحرک ساختارمندی معطوف به جریان مهم و جدی آموزش در تئاتر استان صورت نگرفته است. واقعیت آن است که راهی به جز آموزش برای هدایت تئاتر در مسیر صحیح و درستی که باید باشد وجود ندارد و در کمال تاسف می‌بینیم که جریان آموزش در تئاتر استان به مدت شش سال و شاید بیشتر قطع بوده و چندین نسل که می‌توانست وارد کارزار تئاتر شود از دست رفته است.
رییس انجمن هنرهای نمایشی خوزستان اظهار داشت: ارزیابی ما این بود که وضعیت آموزشی تئاتر در شهر اهواز با توجه به جمعیت و اهمیت این شهر در استان از دیگر نقاط بدتر است. بنابراین در قدم اول با همکاری و تلاش دوستان صاحب تخصص، فراخوان جذب هنرجو برای نخستین کمپ آموزش تخصصی تئاتر و هنرهای نمایشی آماده شد و ثبت‌نام این دوره همه روزه در خانه هنر، واقع در کیانپارس انتهای ۲ شرقی همه روزه از ساعت ۱۷ تا ۲۰ ادامه دارد و اعلام امادگی دوستان برای حضور در این دوره تا پنجم شهریور هم تمدید شده است.
وی اعلام کرد: با همکاری دوستان خوبمان در انجمن نمایش اندیمشک امیدواریم در آینده نزدیک همین دوره آموزشی را در این شهر و با اسکان و پذیرایی از دوستان علاقه‌مند از شهرهای شوش، شوشتر، گتوند و دزفول برگزار کنیم. همچنین آمادگی خود را برای ارسال و تامین مدرّس برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی در همه شهرهای استان با درخواست ادارات ارشاد شهرستان‌ها اعلام می‌کنیم.
مالی اضافه کرد: در زمینه توجه به امر آموزش حتی در مراسم باشکوه روز جهانی تئاتر هدایایی که به ۳۰۰ برگزیده تقدیم کردیم شامل چندین نسخه تصویری از نمایش‌های برجسته کشوری بود و در ماه‌های آینده قصد داریم که تعدادی کتاب و لوح فشرده تخصصی به انجمن‌های نمایش شهرستان‌ها برای توزیع در بین تئاتری‌های علاقه‌مند ارسال کنیم. همچنین در کنار برگزاری جشنواره‌های آتی بخش ویژه‌ای برای دعوت از بزرگان تئاتر کشور برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی اختصاص خواهیم داد.
رییس انجمن هنرهای نمایشی خوزستان همچنین با اشاره به تالار آفتاب اهواز گفت: تالار آفتاب در شهر اهواز به نوستالژی تئاتر در جنوب کشور تبدیل شده و برای نسل‌های مختلف تئاتری معاصر از جایگاه ویژه و خاصی برخوردار است. بنابراین در ابتدای حضور در انجمن نمایش استان بررسی وضعیت این تالار و توجه به رفع مشکلات آن را در راس فعالیت‌های خود قرار دادم؛ گرچه معتقدم بهبود وضعیت همه تالارهای نمایش در جای جای استان باید مورد توجه ما باشد و اگر امروز برخی تالارهای تئاتر مثلاً در آبادان و خرمشهر موجب اعتراض عزیزان ما در این شهرها شده بدون اغراق عرض می‌کنم که انگار راه نفس کشیدن خود را بسته می‌بینم اما بالاخره باید کار از جایی آغاز شود و نقطه آغاز کار ما تالار آفتاب بود.
مالی توضیح داد: با همکاری صمیمانه اداره ارشاد استان و شخص مدیرکل به عنوان نخستین تجربه واگذاری تالار تحت مدیریت ارشاد به انجمن‌ها تالار آفتاب از اواسط تیر ماه به انجمن نمایش استان واگذار شد. چالش سختی بود برای ما که همزمان مدیریت تالار که یک تجربه تازه در تئاتر استان بود باید مشکلات تالار برطرف می‌شد و این همه در حالی است که در چند ماه گذشته از فعالیت‌ام در انجمن ریالی بودجه دریافت نکرده‌ایم و البته مشکلات دولت را در شرایط سخت اقتصادی کشور درک می‌کنیم ولی یک سینه حرف موج می‌زند در دهان ما.
وی افزود: بعد از تحویل تالار آفتاب به انجمن نمایش می‌توانم بگویم که اتفاق رخ داده با دست خالی در حد یک معجزه بوده است نه به خاطر این که مشکل سرمایشی تالار اصلی و لابی تا حدی برطرف شده، نه به خاطر حل مشکل آب و برق تالار، نه به خاطر بهبود فضای سبز تالار، نه به خاطر کافی‌شاپ و کتابفروشی لابی تالار؛ اتفاقاً من خودم را هنوز شرمنده دوستانی می‌دانم که از تالار آفتاب و پلاتوهای آن استفاده می‌کنند اما همین که مدیریت و نگه‌داری و اداره این تالار در این مدت توسط هنرمندان تئاتر اهواز به خوبی صورت گرفته است. این یک موفقیت است و همان گونه که یک ماه پیش گفتم اگر همراهی باشد تالار آفتاب به زودی به مجموعه تئاتر شهر اهواز تبدیل و مرکز فعالیت‌های فرهنگی در استان خواهد شد.
رییس انجمن هنرهای نمایشی خوزستان تاکید کرد: مشکل جدی تئاتر استان که هم مخاطب را از سالن‌های ما فراری داده و هم هنرمندانی که در اقصی نقاط استان از مجموعه‌های تالاری استفاده می‌کنند را رنج می‌دهد و دلسرد کرده است، وضعیت سالن‌ها است.
مالی خاطرنشان کرد: ادامه تدبیر مدیرکل محترم ارشاد که اشراف خوبی بر حوزه تئاتر دارد در واگذاری تالارهای نمایشی به انجمن‌های نمایش شهرستان‌ها می‌تواند موجب بهبود وضعیت فعلی تالارها در قدم اول شود اما در همه جای دنیا تئاتر به عنوان یک هنر مستقل، پیشرو و آرمان‌گرا مورد حمایت دولت‌ها است و بدون مسامحه عرض می‌کنم اگر استاندار و فرماندار و نماینده‌ای می‌خواهد کارنامه فرهنگی قابل قبولی داشته باشد باید ببیند در دوره مسوولیت خود چند صندلی تئاتر به ظرفیت فرهنگی مجموعه خود افزوده است؟
وی افزود: در نتیجه مذاکراتی که با همراهی مدیرکل ارشاد استان و مساعدت ویژه مهندس شفیعی مدیرکل اداره هنرهای نمایشی و دکتر بهداروند رییس انجمن هنرهای نمایشی کشور با مجموعه وزارت ارشاد شده است این وزارتخانه آمادگی خود را برای انعقاد تفاهم‌نامه ساخت و تجهیز ۱۰ پلاتو در استان خوزستان اعلام کرده است. بنده نیز برای اجرایی کردن این تفاهم مذاکره‌ای با استاندار خوزستان داشتم که وی نیز آمادگی و اشتیاق خود را برای انعقاد و اجرایی شدن این تفاهم اعلام کرد. بنابراین اگر مشکل خاصی پیش نیاید انتظار هست که شاهد انعقاد تفاهم‌نامه احداث ۱۰ پلاتو فی‌مابین وزیر ارشاد و استاندار خوزستان باشیم و این یک تحول جدی در پرداخت به زیرساخت‌های تئاتر در استان به شمار خواهد رفت.
مالی یادآوری کرد: تئاتر یک هنر اجتماعی و مردمی است. بدون نفس مخاطب تئاتر هویتی ندارد. بنابراین یکی دیگر از راه‌های بهبود وضعیت سخت‌افزاری تئاتر در استان ساخت پلاتو توسط بخش خصوصی است. در این زمینه وزارت ارشاد آمادگی تجهیز پلاتوهای خصوصی را دارد و اداره ارشاد استان هم آمادگی حمایت‌های جدی را اعلام کرده است. من هم در این فرصت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و حتی خیرین را به مشارکت در ساخت پلاتوها و تالارهای خصوصی اجرای تئاتر دعوت می‌کنم و با قاطعیت می‌گویم گاهی در سالن تئاتر یک انسان دوباره متولد می‌شود و این یعنی همه چیز.
محمد مالی که از فعالان با سابقه فرهنگی، اجتماعی، سیاسی در استان خوزستان است در ادامه با اشاره به بخشنامه استاندار خوزستان برای الزام دستگاه‌ها جهت استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی و هنری درون استانی اظهار کرد: در ابتدای حضورم در انجمن نمایش به اتفاق جمعی از پیشکسوتان تئاتر خدمت استاندار خوزستان رسیدیم و عرض کردیم گردش اقتصادی فرهنگ در استان خوزستان چیزی حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیارد تومان است که تقریبا ۸۰ درصد این رقم سهم هنرمندان یا کارگزاران فرهنگی غیربومی است و ادامه این روند یعنی مرگ محتوم جریان درون‌زای فرهنگ در استان.
وی توضیح داد: برای توسعه و شکوفایی حوزه فرهنگ و هنر استان باید نهضت عمومی استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی و هنری بومی خوزستانی آغاز شود. هیچ دلیل و توجیهی برای استفاده از هنرمندان و تولیدات فرهنگی غیربومی وجود ندارد. درخواست ما از استاندار خوزستان این بود؛ همان طوری که با ابلاغیه خرید از تولیدات داخلی استان و نظارت دقیق بر اجرای این بخشنامه توانست در بخش اقتصادی، خدماتی و فنی استان تحولی ایجاد کند از همین روش هم برای حمایت از بخش فرهنگ استفاده کند و استاندار هم متعاقب این درخواست با ابلاغیه‌ای که در این خصوص داشتند نشان دادند عزم جدی برای حل مشکلات فرهنگ استان دارند.
رییس انجمن هنرهای نمایشی خوزستان با بیان این که بخشنامه استاندار خوزستان در الزام مجموعه اداری استان به استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی درون استانی همان حلقه مفقود توسعه فرهنگی در استان است اضافه کرد: البته اجرای واقعی و بدون تبعیض این بخشنامه منجر به قطع برخی شریان‌های فساد و شکسته شدن انحصارهای فرهنگی ناسالمی خواهد شد که قطعا همه تلاش خود را برای توقف یا نصف و نیمه اجرا شدن این بخشنامه خواهند داشت اما قاطبه هنرمندان استان از این بخشنامه بسیار استقبال می‌کنند و البته چشم انتظارند تا این بخشنامه که سند نرم‌افزاری خوبی برای گردش مثبت اقتصاد هنر بومی است وارد مراحل اجرایی خود شود چون می‌تواند بخشی از این مراحل، نظارت بر عملکرد فرهنگی دستگاه‌های اقتصادی، بنگاه‌های بزرگ نظیر شرکت‌های ملّی فعال در استان و به ویژه شهرداری‌ها باشد.
این فعال فرهنگی گفت: جشنواره‌های مختلفی در حوزه تئاتر در استان برگزار می‌شود. صریح بگویم نگاه توزیعی و کمّی و البته سیاسی را به جشنواره قبول ندارم. این که در گذشته به مناطق مختلف استان بنابر مصالح غیرتئاتری بدون توجه به ظرفیت‌های اقتصادی، پشتیبانی و حتی امکاناتی جشنواره‌ای بخشیده شده است که بدون رعایت حداقل استانداردهای حرفه‌ای و فنی تنها منجر به بروز حاشیه‌هایی می‌شود که مناسبتی با اصل جریان هنر و هنر اصیل ندارد جای سوال دارد.
مالی اضافه کرد: یک جایی باید ایستاد و نگاه جشنواره محور را به نگاه تولید محور تغییر داد. آخر، این همه هزینه برای برگزاری جشنواره‌هایی که تنها ویترینی برای نمایش برخی است چه فایده‌ای داشته اگر اعتبار و هزینه‌ای را می‌توان به سوی تئاتر سوق داد این اعتبار باید برای حمایت از تولیدات فاخر تئاتری تخصیص یابد تا دوباره شاهد صف‌های دیدن تئاتر مقابل سالن‌های خود باشیم. پیشنهاد و توصیه و شاید استدعای من از سیاست‌گذاران فرهنگی در استان ساماندهی جشنواره است. به نظرم برای مجموعه تئاتر استان دو یا سه جشنواره کافی است و توجه ما باید معطوف به چرخه تولید مفهوم و محتوا در تئاتر شود.
رییس انجمن هنرهای نمایشی خوزستان افزود: توزیع جشنواره در سراسر استان و مسابقه‌ای که برخی شهرها برای برگزاری جشنواره پیش گرفته‌اند در زمینه مصالح هنر نیست. گرچه معتقدم اگر حتی زمانی امکانات بودجه‌ای، اعتباری و سخت‌افزاری هم اجازه داد نباید به استقبال جشنواره‌های بی‌هویت برویم زیرا نگاه جشنواره‌ای ریشه هنر اصیل و مستقل را می‌سوزاند. اصولاً هدف از جشنواره چیست؟ مگر در دنیا جشنواره محل تجمع هنرمندان است؟ ضیافتی برای هم‌جوشی و هم‌آوایی، بهانه‌ای برای دیالوگ هنری و گفت‌وگوی فرهنگی. اما می‌بینیم که شوربختانه برگزاری جشنواره در استان ما گاهی به آغاز برخی رقابت‌های منفی بدل می‌شود که بزرگان فرهنگ و هنر استان باید در این زمینه تصمیم جدی بگیرند.
مالی هچنین درباره برنامه‌های آینده انجمن نمایش خوزستان گفت: برگزاری نخستین سوگواره حسینی (ع) ویژه آیین‌های نمایشی آیینی با محوریت قیام امام حسین (ع) در ماه محرم و صفر آتی که از نظر بنده اوج هنر دینی است و همچنین تدوین برنامه پنج ساله تئاتر خوزستان که در حال بررسی و آماده‌سازی است را در دستور کار داریم که امیدواریم به زودی شاهد عملیاتی شدن این برنامه‌ها باشیم.
وی اضافه کرد: در شش ماه دوم سال اهتمام ویژه‌ای برای رونق گرفتن سالن‌های نمایش از طریق اجراهای عمومی خواهیم داشت. در این زمینه حمایت از آثار فاخر هنرمندان پیشکسوت را با موضوع هویت خوزستانی مورد تاکید قرار می‌دهیم و امیدواریم بستر لازم را نیز برای حضور درخشان نسل جوان که رویش‌های ناب و تازه فرهنگ جنوب هستند مهیا سازیم.
مالی ادامه داد: خطاب به مسوولان، مدیران و همه تاثیرگذاران استان عرض می‌کنم که تئاتر به شما نیاز ندارد. این شمایید که به هنرمندان شریف و نجیب تئاتر استان محتاج‌اید چون تئاترِ متعهد و صادق، اصلاح‌گر و تمییز دهنده جامعه از آلودگی و ناروایی است.
رییس انجمن هنرهای نمایشی خوزستان ابراز امیدواری کرد: هنرمندان تئاتر خوزستان با درک مقتضایات روز و نیازهای جامعه، نقد تبعیض، محرومیت و مشکلات اجتماعی موجود در استان را بر عهده گیرند و البته منادی نشاط اجتماعی و پیام‌آور امید و آرامش برای مخاطبان خود باشند.
ایسنا