در اهواز همیشه مواردی هستند که آغاز یک صبح بانشاط و پرانرژی را برای شما خراب می‌کنند. مثلا بعد از یک صبحانه مفصل، مصمم می‌شوید که یک صبح دل‌انگیز و پرانرژی را آغاز کنید ولی با پدیده گردوغبار یا در فصل تابستان با شرجی بالای هوا مواجه می‌شوید. طبیعی است که دیدن این دو پدیده مثل شوک، اعصاب شما را متلاشی می‌کند هرچند در سال‌های اخیر خوزستانی با این دو پدیده خو گرفته‌اند و باید کم‌کم به آن عادت کنند تا صبح‌های خوبشان خراب نشود.

ولی در این بین برخی اتفاقات هستند که ساخته و پرداخته سوء مدیریت‌ها هستند و به عبارتی ربطی به طبیعت ندارد. نمونه این مورد را این روزها ساکنان کیانپارس با گوشت و پوست و خون برخی بیماران لمس کرده‌اند چراکه برخی مطب پزشکان واقع در منطقه کیانپارس که در چند سال اخیر به مکان موردعلاقه پزشکان اهواز تبدیل‌شده است، زباله‌های عفونی شب قبل خود را در کنار خیابان می‌گذارند و صبح زود مردمی که قصد آغاز یک روز پرنشاط را دارند با دیدن این زباله، رنگ از رخسارشان می‌پرد.

دیدن خون و پنبه‌های خونی، سرنگ‌های آلوده و باندهای کثیف بی‌شک روحیه هر فردی را آن‌هم ابتدای روز می‌خراشد ولی ظاهرا این خراش‌ها هنوز به متولیان امر بهداشت و سلامت مردم، گزندی وارد نکرده چراکه قرار نیست آنها این وضع را اصلاح کنند.

علی رضایی یکی از ساکنان منطقه کیانپارس اهواز در این خصوص می‌گوید: خیابانی که در آن زندگی می‌کنیم محل تجمع مطب‌های بی‌شماری از پزشکان است که اغلب ایام هفته به علت مراجعه بیماران و پارک خودروها در برخی روزها به دلیل بی‌قانونی برخی‌ها حتی قادر نیستیم، خودروهای خود را از خانه خارج کنیم و وضع به‌گونه‌ای شده که میهمانان ما بدون خودرو به خانه ما مراجعه می‌کنند.

وی می‌افزاید: حالا این وضع را تحمل کرده‌ایم ولی گذاشتن زباله‌های عفونی واقعاً غیرقابل تجمل است. این زباله‌ها شب تا صبح در خیابان می‌ماند و خدا می‌داند چقدر آلودگی به خانه‌های ما منتقل می‌کند. حالا این به کنار، دیدن این صحنه‌ها واقعاً در روحیه انسان تأثیر بد می‌گذارد.

رضایی عنوان می‌کند: اگر پزشکان را در مکانی تجمیع می‌کردند که مکان‌های مناسب برای تخلیه زباله‌های عفونی آنها در نظر می‌گرفت، هم مردم از نبود مکان برای پارک خودروها هنگام مراجعه به مطب پزشکان راحت می‌شدند و هم مردم مجبور  نبودند در اول صبح با دیدن زباله‌های عفونی، بدحال شوند.

توجه به محیط زیست به ویژه مواد زائد، مسئله‌ای بوده که در سال‌های اخیر مورد توجه تمامی کشورها قرار گرفته و سوابق تاریخی نشان می‌دهد که انسان از هشت الی ۹ هزار سال قبل زباله‌های خود را در محیطی دور و با فاصله بسیاری از محل مسکونی جمع‌آوری و دفن می‌کرده است.

زباله‌های بیمارستانی (عفونی) از جمله زباله‌های ویژه‌ای هستند که میزان آلودگی‌هایشان بالا بوده و بایستی به‌صورت ویژه و جدا از سایر زباله‌ها معدوم و از انتشار آنها در محیط زیست جلوگیری شود.

در حال حاضر خانه‌های بهداشت، بیمارستان‌ها، پلی کلینیک‌های پزشکی، مطب پزشکان و درمانگاه‌های پزشکی به‌عنوان مکان‌های تولیدکننده زباله‌های عفونی به شمار رفته و با توجه به پراکندگی این اماکن، جمع‌آوری صحیح و سیستماتیک این‌گونه زباله‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

زباله‌های غیرعفونی تولید شده در این مراکز همراه با زباله‌های خانگی جمع‌آوری و دفع شده، ولی زباله‌های عفونی به مدیریت خاص به‌منظور جمع‌آوری و نگهداری موقت، حمل و دفع نیاز دارد. در کلیه مراکز ذکر شده تفکیک زباله‌های عفونی از غیرعفونی باید در محل تولید انجام شده و زباله‌های عفونی در کیسه‌های مقاوم زردرنگ و غیرعفونی در کیسه‌های سیاه‌رنگ و کلیه سرنگ‌ها، سرسوزن‌ها، اجسام نوک‌تیز و برنده در ظروف مخصوص غیرقابل نفوذ (S.B) جمع‌آوری می‌شود. در نهایت این زباله‌های عفونی باید به محل نگهداری موقت حمل شده و این اتاقک‌های نگهداری موقت باید مجهز به سردخانه بوده و زباله هم نباید بیشتر از ۲۴ ساعت در آنجا نگهداری شود.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان نیز عنوان می‌کند: بر اساس مقررات، مطب‌های پزشکی وظیفه دارند تا زباله‌های خود را از مبدأ تفکیک کنند. این مطب‌ها باید زباله‌های عفونی خود را در پلاستیک زردرنگ و زباله‌های معمولی را نیز در پلاستیک‌های مشکی‌رنگ بگذارند.

وظیفه مطب‌ها در قبال زباله‌های عفونی

شکراله سلمان زاده می‌افزاید: مطب‌ها موظف هستند تا زباله‌های عفونی یا همان پلاستیک‌های زردرنگ را به نزدیک‌ترین بیمارستان دارای دستگاه امحاء زباله ببرند. زباله‌های معمولی یا همان پلاستیک‌های مشکی‌رنگ نیز توسط شهرداری جمع‌آوری می‌شود.

وی تأکید می‌کند: دستگاه‌های امحاء زباله در بیمارستان‌ها در واقع زباله‌های عفونی را استریل و فشرده کرده و بعد از این کار نیز از سوی شهرداری جمع‌آوری می‌شوند.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان تصریح می‌کند: تمامی بیمارستان‌های بخش خصوصی و دولتی شهر اهواز، دستگاه‌های امحاء زباله را داشته و مطب‌ها نیز برای استریل و فشرده کردن زباله‌های عفونی خود باید مبلغی را به بیمارستان پرداخت کرده و با تعاملی که میان آنها شکل می‌گیرد، نسبت به دفع بهداشتی زباله‌های عفونی خود اقدام کنند.

سلمان زاده یادآور می‌شود: اگر مطب‌ها به‌صورت ناصحیح زباله‌های عفونی خود را در خیابان رها کنند، خلاف قانون بوده و مرتکب جرم شده‌اند. اگر گزارشی از رهاسازی این زباله‌های عفونی با ما اعلام شود قطعاً برخورد لازم را خواهیم کرد.

وی بیان می‌کند: اگر سرنگ‌های آلوده که جزوی از زباله‌های عفونی بوده را در محیط رها کنند، به افراد آسیب‌زده و بیماری‌های مختلفی نیز به افراد سالم منتقل می‌شود.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان ادامه می‌دهد: به‌هرحال وقتی ترشحات عفونی در معرض قرار بگیرند، قطعاً آلودگی ایجاد می‌کنند. آلودگی افراد به ویروس (HIV) و یا هپاتیت از ظاهر آنها پیدا نبوده و در واقع این امکان وجود دارد تا افرادی که به مطب‌ها مراجعه می‌کنند آلوده به این ویروس و یا بیماری باشند.

سلمان زاده در پایان می‌گوید: سرنگ‌ها و ترشحات عفونی را باید از مردم دور کرده و آنها را بر اساس روش‌های بهداشتی امحاء و در نهایت نیز دفع کرد.

فرار پزشکان از هزینه امحا زباله‌های عفونی

رئیس مرکز بهداشت خوزستان که بی‌شک متولی اصلی بهداشت مردم است در حالی نبود گزارش از رهاسازی زباله‌های عفونی را اعلام می‌کند که گزارش‌های میدانی مهر به‌صراحت وجود این زباله در خیابان‌ها را تائید می‌کند ضمن اینکه مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز نیز می‌گوید که پزشکان برای اینکه پول بیشتری پرداخت نکنند، زباله‌های عفونی خود را نه به بیمارستان‌ها تحویل می‌دهند که در خیابان‌ها می‌کنند.

متأسفانه یکی از دلایل حاد شدن برخی مشکلات کوچک در جامعه ما این است، که متولیان امر به‌خصوص آنهایی که با سلامت و بهداشت مردم سر و کار دارند، در دفتر خود منتظر گزارش می‌شوند و حاضر نیستند خود یا مامورانشان وارد ماجرا شده و به‌صورت جدی مشکلی که سلامت مردم را تهدید می‌کند، را ریشه‌کن کنند.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز اظهار می‌کند: سازمان نظام پزشکی باید قراردادهایی را منعقد کرده تا این مدیریت، خودروهای مجزایی را برای دفع زباله به آنها اختصاص دهیم. به مطب‌های پزشکی اعلام شده که بهای خدمات دفع زباله خود را پرداخت کنند ولی هیچ اقدامی انجام نمی‌دادند.

محمد امین طالقانی می‌افزاید: در حال حاضر قصد داریم تا سلول دفع زباله بیمارستانی را با ظرفیت ۲۰ تن در شبانه‌روز راه‌اندازی کنیم ولی پزشکان اصلا همکاری نمی‌کردند؛ به همین دلیل بودجه لازم برای راه‌اندازی این سلول دفع زباله تأمین نشد و با چنین شرایطی راه‌اندازی آن با تردید مواجه است.

ابتلای مأمور شهرداری به هپاتیت

وی عنوان می‌کند: قبلا در سمت قائم‌مقام سازمان مدیریت پسماند شهرداری بوده و حدود پنج سال پیش مأمور جمع‌آوری زباله‌ای داشتیم که از طریق همین زباله‌های عفونی به بیماری هپاتیت مبتلا شد. اگر امروزه برای مأموران جمع‌آوری زباله مشکلی پیش نمی‌آید به‌واسطه استفاده مداوم آنها از دستکش و ماسک است.

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز تصریح می‌کند: متأسفانه این مطب‌ها، زباله‌های عفونی خود را در خیابان‌ها رهاسازی کرده و هزینه‌ای هم برای جمع‌آوری پرداخت نمی‌کردند تا خودروی مجزایی برای آنها اختصاص دهیم.

طالقانی در پایان می‌گوید: بیمارستان‌ها نیز هزینه دفع زباله پرداخت نمی‌کنند. آنها فقط هزینه جمع‌آوری را پرداخت کرده ولی اگر همکاری داشته باشند، می‌توانیم این سلول دفع زباله بیمارستانی را راه‌اندازی کنیم.

عضو شورای شهر اهواز نیز بیان می‌کند: آن چیزی که مهم و اصل امور نیز بر آن استوار بوده، ایمنی و بهداشت مردم است. در مقابل هر چیزی که امنیت روانی و بهداشتی مردم را به مخاطره بیندازد، مخالف کرده و حتی با آن برخورد می‌کنیم.

اسکندر زنگنه اضافه می‌کند: بر اساس ساختار سازمانی شهرداری در واقع بخش عمده‌ای از درآمدهایی که شهرداری از وصول عوارض دریافت کرده صرف بهداشت و پاکیزگی شهر می‌شود.

وی یادآور می‌شود: همه اعضای شورای شهر و حتی شهرداری حساسیت خاصی را به مسئله پاکیزگی و به‌ویژه بهداشت شهروندان داریم. کاملاً روشن است که زباله‌های بیمارستانی باید با تبعیت از یک الگوی بهداشتی جمع، دفع و در نهایت امحا شوند.

بی‌خبری عضو شورا از زباله‌های عفونی

این عضو شورای شهر اهواز تأکید می‌کند: قطعاً در ساختار سازمان شهرداری، بهداشت عمومی مردم جزو اولویت‌های اصلی کار است. تابه‌حال هم به گوش ما نرسیده که مطب‌های پزشکی زباله‌های عفونی خود را در خیابان رها می‌کنند، چراکه اگر این مسئله صحت داشته باشد، قطعاً برخورد لازم با متخلفان صورت خواهد گرفت.

زباله‌های عفونی ناقلان بیماری‌ها و میکروب‌ها بوده و اگر به‌درستی نسبت به امحاء این زباله‌ها اقدام نشود قطعاً نه‌تنها مأموران جمع‌آوری زباله بلکه حتی مردم نیز از این زباله‌ها آسیب‌دیده و بیمار خواهند شد.

در این میان نکته قابل تامل این است که سکوت متولیان بهداشت و سلامت مردم و گاه بی‌خبری آنها از چنین فاجعه‌ای، از کار افرادی که زباله‌های بیمارستانی را در معابر عمومی رهاسازی می‌کنند، بدتر است.

گزارش: کوثر کریمی